Scheiden onmogelijk door eigen woning

Bij een scheiding vormt de eigen woning vaak het grootste financiële obstakel. De bezittingen en de schulden moeten verdeeld worden, maar een eigen woning kan een echtscheiding onmogelijk maken. In tijden met dalende huizenprijzen komen steeds meer huizen onder water te staan. Dat wil zeggen dat de hypotheekschulden op het huis de verkoopwaarde overtreffen. Bij een echtscheiding kan de situatie ontstaat dat de partners financieel niet los te koppelen zijn. Dit komt enerzijds door de schulden die de waarde van het huis overtreffen en anderzijds doordat het huis op twee inkomens is gekocht. In het verleden zijn er veel tophypotheken verstrekt. Door dalende huizenprijzen vormen deze hypotheken een probleem bij een echtscheiding.

Verdelen van de bezittingen en de schulden

De meeste huwelijkspartners hebben geen huwelijkse voorwaarden laten maken bij het trouwen. Hierdoor zijn ze getrouwd in gemeenschap van goederen. Bij een scheiding moeten de gezamenlijke bezittingen verdeeld worden. Dit zal geen probleem vormen met spaargeld, inboedel en consumptieve leningen, maar de eigen woning is een probleem. De partner die het huis gaat overnemen moet de ex-partner uitkopen. Indien er geen overwaarde maar een onderwaarde in het huis zit, moet de vertrekkende partner zorgen voor een financiële compensatie.

Stel, huwelijkspartners (getrouwd in gemeenschap van goederen) hebben in 2007 een huis gekocht voor €250.000. De aankoopkosten zijn ook meegefinancierd. De totale hypotheek bedraagt €270.000. In 2013 besluiten ze om te gaan scheiden. De man wil in het huis blijven wonen. Volgens taxatie is de woning nu €210.000 waard. In de aan de hypotheek gekoppelde kapitaalverzekering is een waarde opgebouwd van €5.000. De man moet gecompenseerd worden door de vrouw. De gezamenlijke schuld minus de waarde van het huis bedraagt €60.000 - €5.000 = €55.000. De vrouw zou de man moeten compenseren door €27.500 met hem te verrekenen.

Eén van de ex-partners is niet in staat om het huis aan te houden

In bovenstaand voorbeeld zijn wij er vanuit gegaan dat één van de partners het huis kan betalen. De situatie wordt nog problematischer als het huis niet op te brengen is door één van de twee huiseigenaren. Uitgaande van bovenstaand voorbeeld bezitten de voormalige partners gezamenlijk een huis met een onderwaarde van €55.000 en ze zijn aan elkaar verbonden om de maandlasten te kunnen dragen. Na de scheiding wordt de ex-partner met het hoogste inkomen ook nog eventueel verplicht om alimentatie te betalen. Door deze extra lasten zal het onmogelijk zijn om de hypotheeklasten die zijn afgestemd op twee inkomens door één ex-partner te laten betalen.

Huis verkopen met een restschuld

De enige oplossing in de praktijk is om het huis te verkopen met een restschuld. Een andere optie is om te wachten op stijgende huizenprijzen, maar dat kan jaren gaan duren. De huizenprijzen kunnen nog wel verder wegzakken. De belangrijkste reden om te kiezen voor verkoop is dat partners die niet meer bij elkaar willen zijn uit elkaar moeten. Na verkoop kunnen de restschulden vervolgens verdeeld worden over de ex-partners. Onder voorwaarden kan er bij gedwongen verkoop door echtscheiding een beroep worden gedaan op NHG. Een eerste vereiste is dat de hypotheek afgesloten is onder de condities van de NHG. Daarnaast worden er aanvullende eisen gesteld om te voorkomen dat huiseigenaren gaan scheiden om van de restschulden af te komen.