Shintoïsme, het Japanse natuurgeloof

Dat het Boeddhisme in Azie veel aanhangers heeft is bij veel mensen wel bekend. Maar dat er in Japan buiten Boeddhisten mensen zijn die het Shintoïsme aanhangen, dat is vrij onbekend. Het is zelfs zo dat veel Japanners zowel Boeddhist als Shintoist zijn. Maar wat precies is dat mysterieuze Shintoïsme?

Wat is Shintoïsme?

Er is geen ander land in de wereld dan Japan waarin Shintoïsme voorkomt. Letterlijk vertaald betekend het ‘de weg der goden.’ In deze religie worden natuurgeesten aanbeden. Deze natuurgeesten worden Kami genoemd. Kami kunnen overal in de natuur gevonden worden. Voorbeelden van Kami kunnen bijvoorbeeld speciaal gevormde bomen en mooie stenen zijn. Naar mate het Shintoisme langer bestond zijn de Kami steeds menselijker geworden. Er zijn zo vele mythen ontstaan waarin menselijk lijkende Kami belangrijke rollen spelen.

Shintoisten gaan naar zogenaamde Shintoschrijn of Jinja, om hun geloof uit te oefenen. Shinto schrijnen zijn vaak redelijk kleine houten gebouwtjes die geweid zijn aan een bepaalde Kami. Vroeger waren Shintoschrijnen vaak draagbaar omdat men geloofde dat Kami’s niet op vaste plaatsten hoorden te wonen. Daarom werden ze in draagbare schrijnen verplaatst. Tegenwoordig zijn de schrijnen vaak niet meer draagbaar want men is door de jaren heen gaan geloven dat ook Kami’s zich uiteindelijk op een plek vestigen. Ook zie je vaak dat een draagbare schrijn in een gebouwtje gezet wordt zodat de Kami ook een vaste woonplaats heeft.

Voor een Shintoschrijn staat meestal een speciale, herkenbare poort. Zulke poorten worden Torii genoemd. Deze poorten hebben een symbolische betekenis. Als je er onderdoor loopt, verlaat je het rijk van de nacht en kom je binnen in het rijk van het licht. Achter de poort licht vaak de schrijn zelf en een soort van fontein ( daar heb ik het later nog over). De schrijn is alleen voor de Kami gemaakt. De meeste schrijnen zijn tomatenrood.

Door het Shintoisme heeft de keizer van Japan heel erg lang een goddelijke status gehad. Men geloofde namelijk dat de keizer afstamde van Amateratsu en dat zou betekenen dat hij een Kami was omdat Amateratsu een zonnegodin was.

De filosofie van het Shintoïsme

Het is Shintoïsme heeft geen geschriften waaruit geleerd kan worden. Shintoïsten zeggen dat ze verbonden zijn met de natuur en dat hun leven op die manier gezien kan worden als zinnig, mits ze het leven goed gebruiken. Je zou je als mens kunnen verzetten tegen de veranderingen van de natuur zoals dood en ziekte, maar als Shintoïst accepteer je veranderingen en pas je je leven eraan aan. Ook probeer je ervoor te zorgen dat de natuur kan blijven veranderen. Als je dat goed doet, zul je veel levensenergie krijgen. Deze filosofie laten Shintoïsten ook los op hun eigen geest. Je moet je geestelijke ontwikkelingen blijven stimuleren.

Een ander belangrijk element uit het Shintoisme is reinheid. Dit wordt ook gepraktiseerd in de vorm van de Misogi en Chinkon. Misogi houdt in dat je je lichaam heel grondig reinigt. Als je een schoon lichaam hebt, heb je ook automatisch een schonere ziel. Op het moment dat je rein bent kun je de levensenergie beter ervaren. Shintoisten kunnen de Misogi op twee manieren doen. De ene manier is door zes uur in de zee te gaan zitten. De tweede manier duurt minder lang en is veel voorkomend. Voor elke schrijn staat een soort van fontein. Bij deze fontein liggen lepels. Met die lepels wordt water opgeschept. Vervolgens wordt eerst de mond aangeraakt met het water ( het water mag absoluut niet gedronken worden!). Daarna worden beide handen overgoten met het water en ten slotte wordt de lepel gereinigd op de plek waar de Shintoïst hem aangeraakt heeft.

Dan heb je nog Chinkon. Chinkon is een soort van meditatie waarbij geprobeerd wordt de ziel tot rust te brengen. Met de hulp van speciale meditatietechnieken wordt contact gemaakt met de bron van de levensenergie die in ieder mens schuilt. Er is overigens nog een derde manier van reinigen, genaamd onthouding. Dat komt steeds minder voor. Een goed voorbeeld hiervan is dat het tot het jaar 1868 verboden was voor vrouwen om de berg Fuji te beklimmen.

Er zijn ontelbare Kami, of natuurgeesten, in het Shintoïsme. Dat is ook niet zo gek, want Shintoïsten geloven dat elk individu na zijn of haar dood een Kami wordt. Hoe beter je geleefd hebt, hoe belangrijker je wordt als Kami en hoe meer je dus vereerd wordt. Vereren gebeurd als volgt: nadat de schrijnganger zich gereinigd heeft (misogi) gaat hij naar de schrijn toe. Daar hangt een touw aan waar je aan trekt. Dan gaat er een soort van bel. Daarna klap je twee keer in je handen en leg je je handpalmen op elkaar. Na een moment van rust gooi je geld in een bak. Ook kun je bordjes ophangen met daarop een wens of een talisman kopen die je beschermd.

Er zijn ontzettend veel schrijnen in Japan. Ik heb er ook ontzettend veel gezien. Vaak staan er veel bij elkaar. Je moet je dan een soort van plein voorstellen met een stuk of tien schrijnen. De schrijn op de afbeelding is de bekendste in Japan. Deze is te vinden in Nikko. In tegenstelling tot de meeste andere schrijnen is de Toshogu schrijn ontzettend overdadig en groot. Wat dat betreft geeft het geen goed beeld van de schrijn zoals hij overwegend te vinden is. Daarom zal ik hieronder een foto plaatsen van een schrijn die een goed beeld geeft van de schrijnen die je langs de wegen in Japan vindt.