Ouder worden: Lichamelijk verval en levensvragen hieromtrent

Het uitgangspunt van leven is lang ‘gezond oud worden’ geweest en dit geldt nog steeds voor veel mensen. Over het algemeen hangt de mens aan het leven (men wil oud worden) en met een gezondheid die je vooral onafhankelijk houdt, is oud worden voor velen een prettig vooruitzicht. Toch groeit de groep met mensen die het meer zelf willen bepalen en de maatschappij discussieert er stevig op los. Toch zijn er nu eenmaal wat feitelijkheden omtrent het lichamelijke verval die niet over het hoofd gezien mogen worden.

Op je top en dan begint de achteruitgang

Feitelijk is je lichaam op z’n top rond je 25ste levensjaar en dat kan je mogelijk nog enkele jaren rekken, maar dan gaat alles heel langzaam achteruit. In deze levensfase ben je met je lichaam aan de buiten- en binnenkant op je top, om het zo maar te noemen. Je hersenen in fysieke zin ook, alleen komen veel levenslessen pas later. Daarmee dus ook de wijsheid en het probleemoplossend vermogen van de mens.

Lichamelijke achteruitgang

Nu net die wijsheid zet mensen aan het denken. Immers, als je geen alzheimer of vergelijkbare ziekte krijgt, dan blijven die hersenen mogelijk wel in orde, het lichaam gaat echt achteruit. Enkele feiten:

Het hart/bloed

Het vrouwenhart heeft geen leeftijdgerelateerde achteruitgang, maar bij mannen is dat anders. Mannenharten boeten tussen de 18 en 70 jaar zo’n 20 tot 25 procent in qua kracht. Men gaat ervan uit dat om die reden vrouwen gemiddeld enkele jaren ouder worden dan mannen.

Per saldo verstijft de hartspier steeds meer en neemt de kans op hartfalen toe en heb je een verminderde versnelling van de hartslag. Dit kan weer tot gevolg hebben dat je vaker flauwvalt. De rode bloedcellen nemen langzaam af en dit heeft gevolgen zoals een verminderde reactie op bloedverlies en een lagere zuurstofwaarde.

De spieren

Je spiermassa gaat langzaam achteruit en rond je 80ste levensjaar moet je uitgaan van zo’n 25 procent afname. Het lichaam wordt brozer en het evenwicht gaat achteruit. De spieren kan je overigens wel blijven trainen en dan zet je als het ware de rem enigszins op deze achteruitgang.

Het immuunsysteem

De antilichaamproductie neemt af en dat heeft tot gevolg dat er meer kans is op infecties en deze zullen zich ook sneller kunnen verspreiden. De afname in afweercellen gaat bij mannen en vrouwen gelijk op, wel leeft het vermoeden dat vrouwen er per saldo meer van aanmaken dan mannen. Dit wordt vervolgens gekoppeld aan het overlevingspercentage van vrouwen in geval van ernstige ziekten. Dit is bij vrouwen op dezelfde leeftijd als mannen namelijk hoger. De wetenschappelijke onderbouwing voor dit punt is er echter nog niet.

De huid
We hebben er allerlei smeersels voor, maar de onderhuidse vetlaag wordt nu eenmaal dunner naarmate je ouder wordt. Daarnaast verliest de huid aan elasticiteit. De consequentie is dat je rimpels krijgt en onderkoeling eerder aan de orde is. De smeersels kunnen wel wat voor je doen, maar veel of weinig rimpels heeft ook een sterke genetische component, welke niet te beïnvloeden is.

De stofwisseling

De bloedglucosespiegel stijgt na de maaltijd steeds meer en dit heeft tot gevolg dat de kans op diabetes stijgt. De kans op diabetes stijgt ook, doordat de hoeveelheid lichaamsvet toeneemt als je ouder wordt.

De stofwisseling heeft ook tot gevolg dat er een lagere vitamine D-activiteit is, een verlaagde calciumopname en een verhoogde calciumuitscheiding. Gevolg is osteoporose ofwel botontkalking.

De zintuigen

De scherpte van de zintuigen neemt af. Bij de ogen vindt er een verstijving van de ooglens plaats, vandaar de leesbril die je enig moment nodig hebt. Verder kan het netvlies minder gevoelig voor licht worden en dan zie je veel minder bij zwak licht.

De oren gaan achteruit als het gaat om de hoge frequenties. Je gaat de stemmen van mensen steeds minder gemakkelijk verstaan.

Mindere smaakpapillen kan weer leiden tot weinig smaak in de mond of een heel bittere smaak. Verder neemt de reuk af en dat kan weer minder smaak bij het consumeren van voedsel geven.

Oud worden of niet?

Met of zonder sterk lichaam is het niet iedereen gegeven om op een waardige manier oud te worden, ook al zou men wel willen. Als de achteruitgang stevig heeft ingezet kan de discussie ontstaan wat de kwaliteit van leven is en hoe hier mee om te gaan. De een hangt het op aan het geloof en zegt dat God of Allah dat slechts kan en mag bepalen en andere mensen kijken puur naar de wetenschap.

Beïnvloeden

Natuurlijk kan je wel een stukje beïnvloeden, want we weten hoe gezond te leven en te bewegen en weten ook dat je de kans daarmee vergroot wat gezonder oud te worden. Verder speelt een genetische factor een rol en die kan je niet beïnvloeden.

Een derde component is je mentale houding. Men gaat er steeds meer vanuit dat, als je mentaal sterk in het leven staat en een positieve benadering van zaken hanteert, dit invloed heeft op je verouderingsproces.

Niet meer willen

Het blijft vooralsnog een lastige om de keuze over door willen leven of niet, zelf te maken. Het is een ethisch dilemma en de politiek, maar ook de geloofsgemeenschap stort zich op het wel of niet uit eigen beweging te mogen sterven. Zo kan het mogelijk een momentopname zijn dat je uit het leven wilt stappen en dan moeten er dus blokkades opgeworpen worden. Terecht, om te bezien in hoeverre je verzoek tot levensbeëindiging ook door te zetten. Het is een uiterst zorgvuldig proces.

Feit is wel dat niemand voor je kan beslissen of je gevoelsmatig klaar bent met je leven. Als je alles gezien en gedaan hebt wat je als jeugdige voor ogen hebt gehad of het is anders gelopen dan gedacht, maar je bent er toch content en klaar mee, willen mensen soms rustig inslapen en niet meer wakker worden. Voor diverse groeperingen is het bepaald geen sinecure om hier vorm aan te geven, omdat mogelijke levensbeëindiging uit eigen overweging vanuit verschillende invalshoeken bekeken wordt.

Tot slot

Over leven en dood beslissen is zwaar, artsen doen het dagelijks vanuit hun vak. Als het echter om je eigen leven gaat wordt het lastiger. Als je voorbij bent aan je jeugdjaren, ga je toch langzaam achteruit. Echter, probeer je die lat van achteruitgang iedere keer te verleggen of ben je er niet mee bezig zolang je maar onafhankelijk bent? Maar ook, wil je wel richting afhankelijkheid gaan? Een essentiële levensvraag die je jezelf kunt stellen. Echter, voor veruit de meeste mensen staat kwaliteit altijd boven kwantiteit in het leven.