Nieuwjaarsvieringen over de hele wereld

Meer dan de helft van de wereldbevolking viert het nieuwe jaar op een andere datum dan ons. Door het jaar heen worden er dus nieuwjaarsfeesten gevierd. Wanneer worden deze feesten dan gevierd? We leggen het hier even uit.

Christelijk Nieuwjaar op 1 januari

Het westerse Nieuwjaar vieren we op 1 januari. De bekendste traditie die hierbij hoort is het afsteken van vuurwerk. Dit is een overblijfsel uit de tijd dat werd geloofd dat de goden en geesten die op aarde verschenen alleen met veel lawaai konden worden verdreven. Tegenwoordig steken we vuurwerk vooral af omdat het zo’n mooi, feestelijk gezicht is. Ook gepaste lekkernijen horen erbij. Die verschillen per land: in Nederland eten we oliebollen, in Italië wordt cake (panetonne) geserveerd en in Frankrijk geeft men de voorkeur aan oesters en fruits de mer. Het drinken van champagne is dan wel weer iets universeels. Vrijwel elk land heeft zo zijn eigen gebruiken, zoals bijvoorbeeld de nieuwjaarsduik in Nederland. In sommige Schotse dorpen worden vaten met teer gevuld, aangestoken en door de straten gerold, om het opbranden van het oude jaar te symboliseren. Spanje heeft de traditie Las Uvas de la Suerte (druiven voor geluk). Hierbij krijgt iedereen een schaaltje met twaalf druiven. Bij het slaan van de klok om middernacht, hapt iedereen een druif per klokslag, voor geluk en voorspoed in het nieuwe jaar. De Grieken, tot slot, vieren op nieuwjaarsdag ook het feest van Sint Basil. Je zou deze heilige kunnen beschouwen als de Griekse Sinterklaas: op nieuwjaarsdag zetten Griekse kinderen hun schoen bij de kachel, in de hoop dat Sint Basil deze zal vullen met cadeautjes.

Het Islamitisch Nieuwjaar op 26 november

Het islamitische Nieuwjaar wordt gevierd op 26 november. Deze dag heet Muharram, wat tevens de naam is van de eerste maand van het islamitische jaar, die op deze dag begint. Wanneer Muharram precies plaatsvindt en hoe lang de maand duurt, is afhankelijk van maanstanden, daarom varieert de exacte datum per jaar. Op Muharram is het 1443 jaar geleden dat Mohammed verhuisde van de stad Mekka naar de stad Medina. Islamieten houden dit aan als het begin van hun jaartelling. De naam Muharram is afgeleid van “haraam”, wat verboden betekent. In deze maand is het verboden te strijden. In plaats van een feestelijk gebeuren, is het islamitische Nieuwjaar een periode van rouw en gebed. In de moskee wordt een speciale gebedsdienst gehouden, waarna iedereen elkaar een gelukkig Nieuwjaar toewenst. Op de tiende van de maand, "Ashura" genoemd, bereiken de herdenkingen hun hoogtepunt met speeches, optochten en een klaagzang. Het is een dag van tegenstellingen: enerzijds wordt diep getreurd, anderzijds heerst er blijdschap over de komst van een nieuw jaar. Overdag wordt gevast, maar toch is het ook een gezellige dag, omdat veel mensen elkaars gezelschap opzoeken. In huis, in de moskee en op straat. Loop je op de ochtend van Ashura op straat, kijk dan niet gek op als iemand water over je heen probeert te gieten of je met een waterspuit probeert te raken. Vandaag moet namelijk iedereen een bad nemen. Volgens de moslims stroomt uit alle kranen ter wereld water uit de heilige bron de Zamzam bij Mekka.

Het Chinese nieuwjaar op 23 januari

Het Chinese Nieuwjaar begint op de tweede nieuwe maan na de winterzonnewende. De eerstvolgende is op 23 januari 2012. Maar het blijft niet bij een dag: de Chinezen vieren het nieuwe jaar twee weken lang! Het is voor hen dan ook het belangrijkste feest van het jaar. Ze pakken goed uit met spectaculair vuurwerk, cadeautjes, samen eten en drinken, zang, dans en optochten. Volgens de Chinese jaartelling staat elk jaar in het teken van een ander dierenriemteken. In 2012 is dit de Draak. Chinees Nieuwjaar is een feest om met de familie te vieren, net zoals Kerst dat bij ons is. Op Nieuwjaarsavond keren Chinezen over de hele wereld massaal huiswaarts om met het avondeten bij de familie te zijn. De Chinese staatstelevisie zendt ieder jaar een festival uit met zang, dans, circusnummers en cabaret. In de Chinese Nieuwjaarsversieringen zie je opvallend vaak de kleur rood terugkomen. De pakjes en het vuurwerk zijn allemaal in rood papier verpakt. De oorsprong hiervan ligt in een oude legend over een mensetend beest. Nian (uitgesproken als “njen”), dat alleen tijdens Nieuwjaar de zee uitkwam en dan ongemerkt huizen probeerde binnen te dringen. Nian kon worden verdreven met lawaai en de kleur rood. Nog altijd wordt tijdens oud en nieuw volop vuurwerk afgeknald en kleuren de huizen en straten rood. Het Nieuwjaarsfeest eindigt op de vijftiende dag van het nieuwe jaar met het lantaarnfestival, waarbij iedereen lampionnen voor de deur hangt.

Hindoeïstisch Nieuwjaar op 8 maart

De Hindoes delen oud en nieuw op in Holika Dahan (oud) en Holi Pagua (nieuw). Holika Dahan wordt gevierd op de avond van de volle maan in maart. Op deze avond vieren Hindoes de overwinning van het goede op het kwade. Dit gaat gepaard met grote brandstapels en gezang. Op Holi Pangua, wordt de komst van het nieuwe jaar gevierd. Op het noordelijke halfrond, valt dit samen met het begin van de lente. “s Ochtends smeren de Hindoes elkaar in met de as die is overgebleven van Holika Dahan en ‘s middags vieren ze uitbundig feest met vrienden, familie en kennissen. Er wordt gegeten, gedronken en veel gezongen. Ook besprenkelen de feestgangers elkaar met geurwater of gekleurd water en strooien ze met gekleurd poeder. Er worden groene en rode kleurstoffen gebruikt als teken van vriendschap, hoop, liefde en de in bloei staande natuur. Iedereen wenst elkaar geluk en voorspoed toe.

Boeddhistisch Nieuwjaar tussen 20 en 22 april

Het boeddhistische Nieuwjaar begint op de laatste dag van de hindoe maand Chaitra. Meestal is dat de eerste volle maan in april. Dit nieuwjaar duurt drie dagen lang en wordt gevierd door Boeddhisten over de hele wereld, zoals in Thailand, Birma, Sri Lanka, Cambodja en Laos. In de viering is een belangrijke rol weggelegd voor water. Mensen gaan massaal de straat op en gooien elkaar nat als wijze van symbolische zegening. In de ochtend wassen de monniken de Boeddhabeelden om genoeg regen voor de rijstvelden af te smeken. Stedelingen gaan terug naar de plaatsen in de provincie waar ze vandaan komen om het feest met hun families te kunnen vieren. Daar eren de jonge(re) generaties hun grootouders, oudere familieleden en leraren door geparfumeerd water over hun handen te gieten. In ruil hiervoor ontvangen ze wensen voor een goede gezondheid, een lang leven en welvaart.

Joods Nieuwjaar op 17 en 18 september

Het Joodse Nieuwjaar heet Rosj Hasjana en valt op de eerste twee dagen van ‘tisjrie’, de eerste maand van de joodse kalender. Op beide dagen wordt er in de synagoge honderd keer op de ramshoorn (‘sjofar’) geblazen. Als symbool voor een goed jaar worden zoete dingen gegeten, zoals stukjes appel met honing. Daarbij wensen de aanwezigen elkaar ‘sjana tova’ (goed jaar) en ‘sjana tova oemetoeka’ (een goed en zoet jaar). Een andere traditie is om op de middag van Rosj Hasjana naar stromend water, liefst met vissen erin, te gaan en hier broodkruimels in te werpen onder het opzeggen van een gebed. Dit gebruik heet ‘tasjliech’ (wegwerpen) en staat symbool voor het zich ontdoen van slechte dingen en gedachten. De periode wordt besloten met Jom Kipoer (grote verzoendag).