Overleven als Palestijnen in bezet gebied

Leven als Palestijn op de bezette Westbank (laat staan Gaza!), zij het moslim zij het christenen, wordt gekenmerkt door mensonterend strenge beperkingen. De Israëlische regering beslist zeer partijdig over het lot van de bewoners en schendt daarbij menige wet. De Palestijnen mogen hun woon-/leefgebied niet uitbreiden, en alleen met toestemming mondjesmaat verlaten. Intussen rooien de Israëli's bossen op Palestijns gebied en bouwen de grond vol met spiksplinternieuwe Joodse nederzettingen.

Palestijnen

Na een weekje Palestina, zit ik in het vliegtuig naast een Joodse vrouw op weg naar de bruiloft van haar (klein)zoon in New York. In de tijd dat haar man nog leefde nam hij Palestijnen in dienst om bij hem in de tuin te werken. Hij hoefde maar naar de weg te lopen, waar Palestijnen stonden te wachten tot iemand hen werk aanbood. Haar man gebruikte dan de lunch samen met de tuinman. Een van hen vertelde dat hij, zodra hij na zijn werkdag weer thuis was in Gaza, zijn kinderen binnen hield, uit angst dat ze geronseld werden om op straat stenen te gooien naar Israëlieten.

Vliegende checkpoint

Op weg naar Bethlehem, na een dagje Jeruzalem, wordt onze bus, in de 'middle of nowhere', door een 'vliegende checkpoint' aangehouden. Paspoorten en permits worden gecontroleerd en twee mensen, een vrouw van middelbare leeftijd met gevulde boodschappentassen en een jongeman van in de twintig in wit T-shirt, worden stilzwijgend uit de bus geplukt. Wat gebeurt er met hen? Worden ze een paar uur vastgehouden? Moeten ze de weg naar huis, hoog op de berg, te voet afleggen, of worden ze zelfs opgesloten? Niemand die het weet. Ze zijn overgeleverd aan de willekeur en het humeur van de jonge soldaten.

Bezet gebied

Palestijnen mogen zich zonder toestemming van de Israëlische politie niet buiten hun ommuurde woongebied begeven. Ze kunnen dus niet van Bethlehem naar Jeruzalem, Jericho, de Dode Zee, of welke andere Palestijnse bestemming op de Westbank ook. Daarvoor moeten ze door Israëlisch gebied en dat is hen verboden. Mijn Palestijnse vriendin vroeg een permit aan om een opleiding te kunnen volgen in Tel Aviv. Ze kreeg hem niet. Pas na bemiddeling van de Lutherse kerk, die de cursus bestempelde als werk, kreeg ze dit jaar, drie jaar later, toestemming. Palestijnse christenen mogen één keer per jaar, met Kerst, hiep hoi!, naar Jeruzalem. Dan is het zo druk bij de checkpoints dat velen voor de eer bedanken.

Uitnodiging

Palestijnen die naar het buitenland willen, mogen dat alleen op uitnodiging en alleen via Amman, nooit via Tel Aviv. Daarom zijn zij voor hun betrekkelijke bewegingsvrijheid en de ontplooiing van hun volk volledig afhankelijk van buitenlandse fondsen. Voor Jordanië hebben zij een groene kaart; het enige land waar zij altijd terecht kunnen. Op weg van Petra naar Amman deelden wij een taxi met een jonge Palestijn uit Hebron op weg naar de Dode Zee, op de grens van Jordanië met Israël. Waarom ga je niet in Palestina naar de Dode Zee?, vroegen wij verbaasd. Daarvoor kreeg hij geen permit.

Tijdrovende bezigheid

Wij willen Ein Keren bezoeken, de geboorteplaats van Johannes de Doper, en tegenwoordig, volgens onze gids, een pittoresk plaatsje. We vragen ons af of we via Jeruzalem moeten reizen, of dat er misschien rechtstreeks bussen heengaan. We vragen het Nancy. Ze lacht besmuikt: "Geen idee, ikzelf ben daar nog nooit geweest, wij mogen daar niet komen." Wij kiezen er zelf voor om die dag in Jeruzalem te blijven, reizen in Israël is een tijdrovende bezigheid.

Emigratie

Nancy is moeder van twee kinderen en organiseert tentoonstellingen in een cultureel centrum in Bethlehem. In het turbulente jaar 2000 hadden zij en haar man genoeg van de uiterst gespannen situatie en vroegen voor het gezin emigratie naar Australië aan. Ze werden geweigerd; Australië was bang met terroristen van doen te hebben (probeer maar eens het tegendeel te bewijzen). De gepensioneerde ouders van Jabra vroegen zeven jaar geleden emigratie naar Californië aan die hen nu eindelijk is toegewezen. Ze moeten echter nog twee tot drie jaar wachten eer ze daadwerkelijk kunnen vertrekken om zich bij hun broers en zussen te voegen.

Missie

Wonen in bezet gebied betekent leven in een compacte omgeving, waar de sociale controle enerzijds als verstikkend kan worden ervaren, anderzijds ook als een uitgebreid netwerk kan worden opgevat. Enkelen kunnen de hoop dat er ooit vrede komt niet opgeven, anderen hebben dat al gedaan en zouden liever vandaag dan morgen het land verlaten. Weer anderen menen dat zij, op grond van het feit dat hun familie generaties lang in het gebied leven, evenveel, zo niet meer recht hebben dan de voortdurend ingevlogen joden uit alle windstreken, die de joodse staat komen versterken. Zij proberen het Palestijnse volk te ondersteunen en er blijven wonen is voor hen dan ook niet minder dan een levensdoel.

Minderheid

Gemakkelijk is dat niet. De Palestijnse christenen vormen een minderheid die niet alleen lijdt onder de Joods/Israëlische overheersing, maar ook onder de onderdrukking van de islamitische tribale wetten (iedere familiestam heeft zijn eigen wetten) die macht toekennen aan de sterkste, met alle ruimte voor corruptie. Zolang je het geluk hebt hiermee niet in aanraking te komen, valt er te leven, zo niet dan wordt het leven een hel.

Tribale wet

Dat ervoer mijn vriend. Hij had de pech tijdens religieuze feestdagen te worden aangereden door een motor. De motor was gestolen en de bestuurder had geen rijbewijs, maar omdat hij en zijn maat verwond raakten, was mijn vriend de aangewezen veroorzaker van het ongeluk. Hij draaide de bak in en deelde een cel met zes andere criminelen. De afschuwelijke verhalen die hij kende van horen zeggen, werden nu tastbare werkelijkheid. Na drie dagen werd hij ontslagen, maar de nachtmerrie was nog niet voorbij. De 'slachtoffers' eisten een fikse schadevergoeding, gesteund door hun tribale wet. Noodgedwongen schakelde mijn vriend een advocaat in, á raison van $2.000 en betaalde de jongens $7.000; waarmee zij echter geen genoegen namen. Wat wellicht nog erger is, is dat hij nu, twee jaar later, nog steeds in een rechtszaak verwikkeld is om zijn strafblad gezuiverd te krijgen.

Strafblad

Mijn vriend was klaar om te emigreren. Ondanks zijn strafblad echter, behoort - helaas voor hem - zijn volbloed Palestijnse vrouw tot degenen voor wie blijven een missie is.