Vier eeuwen betrekkingen tussen Nederland en de VS

In 2009 word herdacht dat Henry Hudson, een Engelsman in dienst van de VOC New York vond. Hij wilde naar Indie, probeerde dat in een zo kort mogelijk tijdsbestek te realiseren en nam dus een andere weg. In plaats van Indie, voer hij de Hudson rivier op. Nederlanders met hun drang om te bezitten kochten al snel de monding van de Hudson rivier van de indianen die er toen woonden. Dit werd het begin van Nieuw Amsterdam.

400 jaar vriendschap

Om dit 400-jarig bestaan te vieren worden in New York in september 2009 veel cultuurhistorische evenementen georganiseerd. Daar hoort ook een grootse vloot van Nederlands varend erfgoed bij, waar 18 plat- en rondbodems deel van uitmaken.

Hendry Hudson en zijn Halve Maen

In 2009 is het dus 400 jaar geleden dat kapitein Henry Hudson met zijn VOC-schip de 'Halve Maen' het huidige New York aandeed. Het feit dat de man een omweg wilde maken leidde er uiteindelijk toe dat de kolonie Nieuw Nederland en de stad Nieuw Amsterdam op Manhattan ontstonden. Door die eeuwenlange banden hebben verschillende overheden en organisaties besloten om de relaties met de Verenigde Staten te versterken. Dit gebeurt vanuit heel Nederland, maar vanuit Friesland in het speciaal. Voor de statenleden en de gedeputeerden is dit omdat er nogal veel verbanden zijn tussen Friesland en New York.

Peter Stuyvesant

Directeur-generaal van Nieuw Amsterdam (het huidige New York) zijn, werd je niet zomaar. Toch slaagden twee Friezen er ooit in. De ene was Bastiaen Krol uit Harlingen. Hij ging als wat tegenwoordig geestelijk verzorger zou heten naar Nieuw Nederland, maar werd uiteindelijk een hoge pief in het bestuur van het gebied. De andere belangrijke Fries was Peter Stuyvesant uit Peperga. Hij speelde van 1647 tot 1664 (het jaar dat de Engelsen de macht overnamen) een heel belangrijke rol bij de tot standkoming van de kolonie Nieuw Nederland. Stuyvesant hield zich ondermeer bezig met het bestuur. De Fries Stuyvesant ligt begraven in een kerk in New York.

Erkenning onafhankelijkheid

In februari 1782 waren de Friese Staten de eersten in Nederland (wat toen nog de Republiek der Verenigde Nederlanden heette) die de onafhankelijkheid van de Verenigde Staten van Amerika erkenden. Friesland deed dit na Frankijk en daarmee waren dit de enige twee machten die het land als onafhankelijk uitriep. Pas veel later besloten ook andere gewesten en uiteindelijk de Staten-Generaal geld en middelen te geven voor de beweging van onafhankelijkheidsstrijders. Friesland verdient het om in Amerika herdacht te worden, zei de Amerikaanse staatsman John Adams later over wat nu een provincie is. In 1909 werd die herdenking dan ook werkelijk uitgevoerd. De Amerikaanse De Witt Historical Society bood in dat jaar de Memorial of Gratitude aan de Friese Staten aan om uiting te geven aan de steun in 1782.

Emigratie Nederlanders en Friezen naar de VS

Veel Nederlanders, maar vooral veel Friezen zijn door de jaren heen naar Amerika geëmigreerd en hebben daar een nieuw bestaan opgebouwd. Vooral halverwege de 19e eeuw zijn vele duizenden Friezen met grote passagiersschepen de oceaan overgevaren om daar vervolgens steden en dorpen te stichten.

De activiteiten rond 400 jaar New York

Om te vieren dat Nederland en de VS al 400 jaar de nodige betrekkingen hebben en New York 4 eeuwen terug werd ontdekt, worden in New York in september veel cultuurhistorische evenementen georganiseerd.

De start van de festiviteiten: op 8 september 2009

De NY400 Week wordt op 8 september geopend door een bijzondere vloot Nederlandse schepen in de haven van New York. Tevens worden dan 21 saluutschoten afgevuurd. De vloot bestaat onder andere uit marinefregatten, platbodems, de replica’s van de Halve Maen en de Onrust, Nederlandse superjachten en een wedstrijdzeilschip uit Nederland dat van Amsterdam naar New York is gezeild.

New Amsterdam Pavillion

Een dag later wordt het New Amsterdam Pavilion onthuld. Nederland schenkt dit paviljoen aan de stad New York.
Vanaf 10 september wordt Governors Island, de bakermat van New Amsterdam, overgenomen door het New Island Festival. Dit is een Oerol festival en de Parade ineen, maar dan in een New Yorks jasje. Voor Amerikanen zal dit volledig nieuw zijn. Bovendien vindt het plaats op een eiland waar helemaal geen bewoners zijn. In de voormalige kustwachthuizen vinden tevens designprojecten plaats.

Kennis uitwisseling tussen Nederland en de VS

Verder wordt er veel kennis uitgewisseld tussen Nederlanders en Amerikanen op het gebied van water, grootstedelijke gezondheidszorg en financiën. Dit gebeurt tijdens conferenties en workshops.

Exposities Nederlandse kunst

In de meest belangrijke musea zijn exposities van Nederlandse kunst. Ook worden er veel historische tentoonstellingen gehouden over de komst van de eerste Nederlanders naar Manhattan en de Nederlandse invloed op New York. Het Nationaal Archief toont vanaf 12 september bijzondere documenten waaronder de Schaghen-brief, de aquarellen van Vingboons en oude kaarten, in het South Street Seaport Museum.

Harbor Day

De week van de vriendschap tussen Nederland en New York wordt afgesloten met Harbor Day. Dit is een feestelijke dag voor New Yorkers en Nederlanders op de Hudson en in de Waterfront Parks. Zeilwedstrijden, een vlootschouw en overvliegende F16-ers maken daar deel van uit. De Prins Willem Alexander en Prinses Máxima zijn ook aanwezig bij de feestelijkheden, net als de president van de VS Barack Obama.