Helen Suzman, strijdster tegen apartheid

Helen Suzman overleed 1 januari 2009, op 91 jarige leeftijd. Ze was bekend om haar eenzame strijd tegen de apartheid in Zuid-Afrika. In de jaren '60 en '70 was ze het enige parlementslid van de Progressieve Partij en verzette ze zich openlijk tegen de rest van het blanke parlement tegen de Apartheid. Haar regelmatige gevangenisbezoeken heeft geleid tot balngrijke verbeteringen in de gevangenissen en een warme vriendschap met Nelson Mandela.

Wie was Helen Suzman

Ze is geboren in Johannesburg als Helen Gavronsky als het kind van Litouwse Joodse immigranten. Haar moeder overleed twee weken na haar geboorte en haar vader hertrouwt enkele jaren later. Ze werd opgeleid op Parktown Covent in Johannesburg en op 19-jarige leeftijd trouwt ze met Mozes Suzman, een neuroloog.
In 1941, na de geboorte van haar eerste kind, haalt ze haar Bachelor of Commerce aan de Universiteit van Witwatersrand in Johannesburg. In 1944 wordt ze benoemd als docent aan dezelfde universiteit.

Haar politieke carriëre

Tijdens de verkiezingen van mei 1948 versloegen de Afrikaanse Nationalisten de Verenigde Partij. In de Tweede Wereldoorlog was door deze partij Zuid-Afrika de bondgenoot van Groot-Brittannië. De Nationalisten hadden meer de kant van nazi-Duitsland gekozen en wonnen de verkiezingen met de slogan: " apartheid". De ideeën begonnen zich uit te breiden en versterkte de raciale discriminatie van de zwarte meerderheid. De Verenigde Partij was toen nog relatief liberaal en Helen Suzman begon een afdeling van deze partij aan de universiteit. In 1953 stond ze als kandidaat van deze partij in Houghton, een kiesdistrict, dat grotendeels bestond uit welgestelde Joodse kiezers. Ze kreeg een zetel en bleef 36 jaar parlementslid. De Verenigde Partij was toen al in verval en als was het in een zwakkere vorm, ook zij waren voor apartheid. Rond 1959 waren de nationalisten tot een ideologie gekomen van zogenaamde gescheiden ontwikkeling van blank en zwart. De zwarte bevolking werd ondergebracht in aparte ministaten.

De Progessieve Partij

Suzman was 1 van de 11 leden van het parlement, die uit de Verenigde Partij verlieten en overgingen naar de Progressieve Partij. Ze waren tegen apartheid en wilden kansen voor iedere Zuid-Afrikaan. Tijdens de verkiezingen van 1961 kelderde de partij van 11 naar 1 zetel en zat Guzman als enige van die partij in het Parlement. De grote zwarte organisaties, het Afrikaans Nationaal Congres (ANC) en het Pan-Afrikaans Congres (PAC), waren niet toegestaan in het Parlement, waren zelfs verboden in 1960.
Tijdens de jaren, waarin ze als enige vertegenwoordiger van de Progressieve Partij, groeide Helen Suzman uit tot een politica van formaat. Altijd vroeg ze spreekruimte en ze sprak in het ene debat na het andere. Ze keek niet naar huidskleur of politieke overtuiging. Haar doel was de strijd tegen het onrecht van de apartheid. Het enige wat telde was dat een persoon, die leed, geholpen moest worden. Dat maakte haar uniek in de moeilijk jaren, waarin alleen de blanken regeerden, zwarten werden genegeerd en links-denkenden gevreesd werden.

In het parlement werd ze ook steeds persoonlijk aangevallen door de andere leden. Ze kreeg keer op keer te horen, dat ze maar "terug moest gaan naar Israël",de kranten tekenden regelmatig haar karikatuur uit: een aantrekkelijke, maar kleine vrouw met een enorme gebogen neus en haar vingers vol dure ringen. Ze stond bekend om haar humor en scherpe tong. Zo zei de eens tegen een minister: Het zijn niet mijn vragen, die u in verlegenheid brengen, maar uw antwoorden.
In 1974 kreeg haar partij nog eens zes zetels. Na 13 jaar stond ze er niet meer alleen voor, maar had ineens een team. In 1977 werd de de partij de Federale Progressieve Partij en in 1985 wonnen ze 26 zetels.

De laatste jaren

In 1989 gaat Helen Suzman met pensioen, na 36 jaar parlementslid geweest te zijn. Tijdens haar leven kreeg ze 27 eredoctoraten van universiteiten over de hele wereld, met inbegrip van Cambridge, Oxford, Harvard en Kaapstad.
1 januari 2009 overlijdt ze op 91-jarige leeftijd.