Beleefstrand Ballum - badstrand bij de zandhaak

Tussen 1991 en 1996 vormde zich aan de noordkant van Ameland, ter hoogte van Ballum een zandhaak. Grote zandplaten landden aan de Noordzeekust en Ameland was een morfologische bijzonderheid rijker, maar ook een badstrand armer. Dat deed Ballum pijn en de Ballumers namen daarop het heft in eigen handen en maakten hun eigen beleefstrand. Elk jaar stappen ze op hun trekkers en sjofels en halen schoon zand van de zandbank en schuiven daarvan een strand waar kinderen heerlijk kunnen spelen.

Natuurfenomeen op Waddeneiland

• Zandhaak voor het badstrand van Ballum
• Groene strand van Ameland
• Drijfzand
• Ballum Beach
• Beleefstrand
• Strandpaviljoen Strand Ballum
• Vrienden aan het werk

Zandhaak voor het badstrand van Ballum

Het gebied boven Ballum is nog steeds in beweging, zoals alle eilanden in beweging zijn. De eilanden ‘wandelen’ en de zandarm maakt een grote boog noordwaarts om dan oostwaarts op het eiland, tussen Ballum en Nes, aan te landen. Elk jaar is de situatie anders, elk jaar is de stroming en zijn de zandpartijen verschoven. Dan weer is er een lagune en dan een inham of een geul.

Morfologische cyclus

Al drie keer landde op die plek een zandplaat op het eiland. De morfologische cyclus herhaalt zich om de 60 jaar. Het strand kreeg een strandhaak die zich naar het oosten verplaatst. De beschutting van de zandhaak gaf het strandgedeelte de gelegenheid zich te ontwikkelen tot een groen strand.

Groene strand van Ameland

Het groene strand is in het begin van de 21ste eeuw zo hoog opgestoven en opgeslibd, dat het ook bij hoog water droog blijft. Wind vormt duintjes en planten krijgen kans zich te wortelen. Er ontstaat een gebied met pioniersvegetatie en elk jaar meer plantengroei. Vogelsoorten ontdekken de plek om te nestelen. Het groene strand is beperkt toegankelijk. Tijdens het broedseizoen moeten honden aangelijnd blijven en wordt de vogels rust gegund. Dit gebiedje kan beschouwd worden als het meest dynamische stukje natuurlijk Nederland.

Kliflamsoor

In 12 jaar tijd zijn er 120 plantensoorten te tellen, waaronder zeekraal en lamsoor. In augustus 2014 wordt een niet eerder in Nederland gesignaleerde plant ontdekt: de kliflamsoor. Dit plantje, dat lijkt op gewoon lamsoor maar een iets andere kleur heeft en een kleiner bladrozet, komt op de kliffen van de Britse kust voor en langs de kust van Bretagne. Het zaad is kennelijk meegevoerd met de stroming en vond op het groene strand bij Ballum een goede bodem om te ontkiemen. In 2014 staan er zo'n 200 plantjes te bloeien, waardoor biologen vermoeden dat kliflamsoor zich er al enige jaren eerder vestigde.

Drijfzand

De natuurlijke ontwikkeling van de zand- en waterpartijen zorgen voor blubber en drijfzand. De blubber stinkt en het drijfzand is gevaarlijk. Rijkswaterstaat ziet de ontwikkeling als een natuurlijk proces en wil geen geld steken in zandverplaatsing en strandvorming met machines. In 2011 is Ballum het zat. Het dorp heeft wel een strandpaviljoen maar geen badstrand. Tot de jaren 90 van de vorige eeuw lag ter hoogte van Ballum juist het mooiste strand van Ameland. Enkele ondernemende Ballumers steken de koppen bij elkaar, overleggen met de gemeente, Rijkswaterstaat en Vogelwacht en bedenken een plan. Ze vormen de club Vrienden van het Ballumer Badstrand en voegen daad bij woord.

Ballum Beach

In mei 2011 trekken ze naar het strand om met een grote groep vrijwilligers en elf trekkers, drie shovels, drie kranen en een bulldozer een schoon strand bij Ballum te schuiven. Drie dagen lang halen ze zand van de zandbank voor paal 8.400, om de sliblaag tussen paal 7 en paal 8 met een laag schoon zand te bedekken en een dam van bank naar strand op te werpen. Duizenden kubieke meters zand worden over een lengte van een kilometer, 75 meter breed en veertig centimeter hoog als het nieuwe Ballumer strand voor de duinen gelegd. Al het werk wordt door vrijwilligers gedaan en het materieel wordt kosteloos ter beschikking gesteld.

Sponsors

De kosten van de diesel worden door een sponsor betaald. Er wordt 12.000 kubieke meter zand verzet. Eind jaren 90 was al eens een dergelijke oplossing geopperd en eindelijk kwam het er in 2011 van. Al die jaren kon de natuur haar gang gaan en had Ballum een uiterst interessant en fenomenaal natuurverschijnsel langs de Noordzee liggen. Mooi, maar het dorp mistte haar badstrand.

Beleefstrand

Ballum heeft sindsdien ter hoogte van het strandpaviljoen een speelstrand met het mooiste witte zand van het eiland en iets oostelijk, bij paal 7.600,een plek waar je kunt brandingzwemmen. De naam Belevingsstrand Ballum circuleert: een strand waar je garnalen kunt kruien, kokkels vindt, zandkastelen bouwt, in de branding kunt zwemmen, op je handdoekje ligt, wandelt én desgewenst een modderbad neemt. Met al die facetten op een paar kilometer strand onderscheidt Beleefstrand Ballum zich van de andere, ook mooie, badstranden van Ameland.

Stroming

Wat men verwachtte gebeurde: een deel van het zand verdween met de stroming in het water en waaide met de wind naar elders. In 2012 werken de mensen van Vrienden van het Ballumer Badstrand nogmaals aan een machinaal opgeworpen strand en dat herhalen ze sindsdien elk jaar.

Strandpaviljoen Strand Ballum

Als mieren van en naar het mierennest, zo snellen de tractoren met laadbakjes over het strand van Ballum op 9 en 10 juni 2012. De nijvere eilanders onder aanvoering van Klaas Nagtegaal uit Ballum, verzamelen zich die zaterdag en zondag op het enige strand van Ameland dat niet het predicaat Badstrand heeft. Dat doet zeer, maar het gaat de Ballumers minder om het stempel dan om de beleving. Zij willen een strand waar je goed kunt verkeren en recreëren. Waar kinderen lekker kunnen spelen en waar badgasten heerlijk kunnen liggen, zonnen en wandelen. Over een lengte van ongeveer 800 meter en een breedte van 40 meter storten de kiepwagens honderden kuub zand die door shovels tot een glad schoon strand worden geschoven. Het nieuwe strandpaviljoen Ballum opent 16 juni 2012 de deuren met een zelfgemaakt strand voor de strandopgang.

Lees verder

• Feugelpôlle op Ameland - Pleisterplaats van sterns
• Rondje Ameland - een wandeling om het eiland
• Ballum – Dorp op Waddeneiland Ameland
• Vermaning in Ballum op Ameland - Doopsgezinde kerk
• Massale stranding kwallen aan de Noordzeekust