Verdwijnen en verdwijningen: wat doen als je verdwaalt

Zo nu en dan verdwijnt er iemand van de aardbodem, zo het lijkt. Sommige mensen worden weer gevonden, anderen worden nooit meer gezien. Soms is er criminaliteit in het spel, maar soms verdwalen mensen ook echt. Dat was bijvoorbeeld het geval in juli van 2011 toen de Nederlandse Mary-Anne Goossens in Spanje verdwaalde. Over verdwijnen, verdwijningen en verdwalen.

Geen idee waar je bent of hoe je thuiskomst

Voor veel mensen is het een nachtmerrie. Ergens terechtkomen en niet meer weten hoe je weer terugkomt. En dan vooral dat je verdwaald bent in een omgeving die je niet kent in de natuur, waar geen voorzieningen zijn en dus je gezondheid ook in het geding komt. Wat gebeurt er met iemand als hij of zij verdwaalt en dus in een situatie terechtkomt die onbekend is en soms levensbedreigend?

Fascinatie voor verdwijningen

Veel mensen zijn gefascineerd door verdwijningen. Het meisje Madeleine McCann, de verdwijning van de Nederlandse Mary-Anne Goossens in 2011 in Spanje, het verdwijnen van Natalee Holloway op Aruba, de verdwijning van de 15-jarige Willeke Dost. Veel van die zaken zijn nooit opgelost, in andere gevallen kwamen de personen gelukkig toch weer goed terecht. Die fascinatie heeft waarschijnlijk te maken met de angst van mensen om ook ooit in zo’n situatie terecht te komen. Het is voor veel mensen het ergste wat hen kan overkomen.

Films over verdwijnen en verdwalen

Er zijn over het onderwerp verdwijnen en verdwalen dan ook al menig films en series gemaakt en boeken geschreven. Voorbeelden daarvan zijn:

• Cast Way
• Into the Void
• 127 Hours
• Lost
• Vermist
• Spoorloos

Verdwaald in de wildernis of de jungle

Wat voor veel mensen een haast ongelooflijk eng idee is, is het idee om te verdwalen in de wildernis. Deze natuur heeft voor westerlingen gevaren in petto die ze niet kennen en die hen panisch maken. Verdwalen in de wildernis vereist echter wel de nodige kennis van die natuur om dat avontuur te kunnen overleven en dat lukt heel veel mensen beslist niet. Opvallende vermissingszaken in de wildernis zijn ondermeer:

• Raoul Vanderdonck uit Schin op Geul die verdween tijdens een wandeling in de Hoge Venen. Zij lichaam werd maanden later gevonden door een schaapsherder en hij bleek te zijn gestorven door onderkoeling. Waarschijnlijk is hij verdwaald en zijn de elementen hem noodlottig geworden.
• De Limburgse pastoor Frans Klein die vermist raakte tijdens een wandeling in de bergen op Samos. Ook de pastoors ontzielde lichaam werd later gevonden in een grot. Zijn familie denkt dat hij is verdwaald, de autoriteiten in Griekenland zeggen dat hij is overleden aan een hartaanval.
• Steve Fosset die vermist raakte toen hij met zijn vliegtuig over de Sierra Nevada vloog. Zijn vliegtuig verdween in 2007. Pas een dik jaar later werden overblijfselen van het vliegtuig gevonden en ook het stoffelijk overschot van iemand. Later bleek dat dit Fosset was.
• Amelia Earhart die spoorloos verdween toen ze boven de Pacifische Oceaan vloog. De eerste vrouw die de Atlantische Oceaan overstak in een vliegtuig verongelukte in 1937. Ze is trouwens nooit teruggevonden.

Waarom verdwalen mensen?

De westerse mens heeft niet bepaald een goed ontwikkeld orientatievermogen. Dat hoeft ook niet meer, want voor voedsel loop je gewoon naar de supermarkt en als je in de auto ergens naartoe moet dan grijp je de tomtom. Waarschijnlijk is richtingsgevoel verloren gegaan in de evolutie van de westerse mens. Elders op de wereld is het nog wel nodig om dat richtingsgevoel te hebben en zijn er genoeg volkeren die zonder een kompas kilometer ver kunnen bepalen waar ze zijn en waar ze uit komen. Opvallend is bijvoorbeeld dat mensen die op Bali niet kunnen aanwijzen waar het noorden ligt als gekken worden verklaard.

Verdwalen door een slecht oriëntatiegevoel

Mensen verdwalen dus omdat ze geen of een slecht orientatiegevoel hebben. Dit gebeurt vooral als ze geen hulpmiddelen bij zich hebben, als ze zich in een omgeving begeven die ze niet kennen en waar moderne hulpmiddelen als telefoon of gps niet beschikbaar zijn. Als iemand dan ook nog eens geen topografische kennis heeft of kan overzien welke richting hij ongeveer uit moet gaan, gaat het vaak goed fout.

Verdwalen gaat geleidelijk

Het verdwalen in de wildernis wordt ook wel aangeduid met het woord Wood Shock. Mensen herkennen de verschillende bomen niet meer, lopen in een rondje of dwalen steeds meer af. En het gebeurt zelfs de meest ervaren wandelaars en bergbeklimmers. Bovendien gaat het proces van verdwalen heel geleidelijk. Iemand is het ene moment nog in de bewoonde wereld en merkt dan 5 minuten later dat er geen sprake meer is van bewoonde wereld of dat wat er wel is totaal vreemd is. Als dat besef inzinkt, dan gaat degene vaak op zoek naar het laatste punt wat wel herkenbaar was. Maar wie dan ook weer een foute weg neemt, kan steeds verder af komen van iets wat nog een beetje bekend was. De toenemende onbekendheid van de omgeving leidt dan tot vertigo. Vertigo is het gevoel dat iemand krijgt als hij licht in het hoofd wordt omdat de omgeving lijkt te draaien. Zij hebben dan het gevoel dat de bomen op hen af komen en dat kan weer leiden tot een gevoel van claustrofobie en paniek. In die blinde paniek kan iemand beginnen te rennen en steeds verder af komen van waar hij naar op zoek is. Pas als iemand daar weer uitkomt en weer rustig wordt, is er hoop op terugkeer naar de bewoonde wereld. Iemand gaat dan weer helder nadenken en zaken plannen.

Wat doen als je verdwaalt in de wildernis?

Wie verdwaalt in de wildernis kan het beste het volgende doen:

• Blijf op een vaste plek
• Markeer het terrein met bijvoorbeeld vuur zodat je te zien bent
• Zorg voor eten, drinken en vuur. Dat moet je dan dus zoeken in de natuur
• Geef niet op en verzink niet in lethargie. Wie niet zelf een plan maakt en voor eten en drinken zorgt, is veel te veel afhankelijk van anderen.