Bekende Belgen overleden in 2009

In 2009 moesten we afscheid nemen van een hele plejade van grote Belgische namen. Een subjectieve selectie op basis van een al even subjectief gevoel.

Januari

4 januari: Leo Clijsters, beter bekend als Lei Clijsters, vader van tennisster Kim, was een Belgische voetbalinternational die deel uitmaakte van de generatie van o.a. Preudhomme, Gerets, Scifo, Ceulemans, Wilmots, Degryse met wie hij de beste resultaten van de laatste decennia behaalde op de Wereldbeker in Mexico (vierde) en in Italië (1/8ste finale). In 1988 behaalde hij de Gouden Schoen. Na zijn carrière was hij nog voetbaltrainer bij enkele ploegen o.a. in tweede afdeling.Overleed aan huidkanker die naar zijn longen was uitgezaaid.

Februari

• 25 februari: Jacob (Jaap) Kruithof, Vlaamse controversiële filosoof, professor, publicist en musicus (pianist, organist). Hij behaalde aan de Universiteit Gent zijn diploma als licentiaat in de geschiedenis, rondde een kandidatuur in de rechten af en werd vervolgens licentiaat in de wijsbegeerte. Hij werd in één adem genoemd met Etienne Vermeersch en Leo Apostel, die ook banden hadden met de Gentse universiteit.Zijn stokpaardjes waren de consumptiemaatschappij, de globalisering, de uitbuiting van de Derde Wereld en de milieuvervuiling. Kruithof was een gevreesd debater waar zelfs Pim Fortuyn zich aan mispakte. Als hoogleraar was hij bekend om zijn open stijl: iedereen kon met hem in discussie treden. Hij was ook een van de weinige Belgische professoren die aan de kant van de studenten stond tijdens de studentenrevoltes in mei 1968. Hij was actief in diverse linkse organisaties.
• 27 februari: Jozef (Jos) Wijninckx, socialistisch politicus, die tal van mandaten bekleedde zoals gemeenteraadslid en schepen van Hoboken, senator en minister van Pensioenen (1977-1979) waarbij hij de verhoging van de bescheiden pensioenen bepleitte. Zijn grenzeloze inzet en zijn sociale ingesteldheid werden door velen sterk op prijs gesteld.

Maart

• 2 maart: Nand Buyl, een van de beste Vlaamse acteurs ooit, die naam maakte als ‘De Schipper’ in ‘Schipper naast Mathilde’, de eerste BRT-serie uit de geschiedenis . Ook in de jeugdfeuilletons ‘Axel Nort’ (hoofdrol,1967) en ‘Het Zwaard van Ardoewaan’ (1972, bijrol) speelde hij mee. Buyl was zestig jaar verbonden aan de Koninklijke Vlaamse Schouwburg, eerst als acteur, dan als artistiek directeur (1972-1992) en regisseur . Hij speelde op latere leeftijd nog mee in de VTM-series ‘Ons geluk’ en ‘De Kavijaks’. Hij beëindigde zijn filmcarrière met ‘De Bloedbruiloft’ (2005) en ‘Vidange Perdue’ (2006, hoofdrol). Nandje, zoals hij door zijn eega genoemd werd, was gehuwd met de liefde van zijn leven, actrice Chris Lomme, die 15 jaar jonger was.Buyl overleed ten gevolge van een hersenbloeding op het moment dat hij met het Ensemble Leporello op tournee was.
• Bron: Salomé Smets, Wikimedia Commons (CC BY-1.0)
  4 maart: Patricia De Martelaere, (teruggetrokken) schrijfster die bekend werd met haar romans en essays. Werd Doctor in de Wijsbegeerte aan de Katholieke Universiteit van Leuven waar ze daarna diverse vakken onderwees. Met haar novelle ‘Nachtboek van een Slapeloze kreeg ze de Prijs voor het Beste Debuut in 1988. Ze won in 2005 de publieksprijs van de Gouden Uil voor haar roman ‘Het onverwachte antwoord’. Ze overleed aan een hersentumor.
• 11 maart: Jenny Tanghe, actrice, die populair was door haar rollen in BRT (later VRT)-series. Ze verwierf bekendheid als Moeder Cent in ‘Wij, Heren van Zichem’ (1969-1972). Ze werd vaak gekozen voor rollen van bazige vrouwen als Vanjes bij ‘De Collega’s’ en de moeder van DDT in ‘De Kampioenen’. Ze was ook op de planken actief bij het Antwerpse Raamtheater. Tanghe overleed aan de gevolgen van kanker.

April

8 april: Ludo Dierickx, Vlaams groen politicus voor Agalev en dan Groen! Hij was een van de eerste Vlaamse groene verkozenen begin van de jaren tachtig en dé spreekbuis van Agalev. Hij was zowel volksvertegenwoordiger als senator en werd gewaardeerd voor zijn standpunten en zijn ideeën die hij o.a. neerschreef in het boekje ‘De groene idee, het monetaire en de macht’. In de jaren negentig werd hij zachtjesaan opzij geschoven binnen zijn partij.

Mei

• 8 mei: Alfons (Fons) Brydenbach, atleet, gespecialiseerd in de 400 meter. Belgisch kampioen in 1973 en Europees jeugdkampioen. Europees indoorkampioen op dezelfde afstand in 1974. Haalde tweemaal de finale op de Olympische Spelen (Montreal, 1976, vierde en Moskou, 1980, vijfde). Kreeg de Gouden Spike in 1978 (beste Belgisch atleet).Brydenbach stierf aan blaaskanker.
• 9 mei: Jean-Claude Van Geenberghe, springruiter. Hij won tweemaal de Grote Prijs van Aken (1993-1995), dat beschouwd wordt als het Wimbledon van de paardensport. In 1993,1994 en 2003 werd hij Belgisch kampioen. Na strubbelingen met het Belgische team besloot hij voor Oekraïne te gaan rijden. Tijdens een wedstrijd in Donetsk kreeg hij een hartstilstand.

Juni

• 16 juni: Jan Matterne, acteur, dramaturg en regisseur, maar maakte vooral naam als scenarioschrijver: de reeks ‘Beschuldigde, sta op’ (1971-1980) met fictieve verhalen blijft in het collectieve geheugen gegraveerd. Zijn grootste succes behaalde bij met de drie seizoenen lopende serie ‘De Collega’s’ (1978-1981). Hij leverde ook de scripts aan voor ‘De Paradijsvogels (1979-1980), ‘Met voorbedachten rade’ (1981-1984) en ‘Het Pleintje’ (1984-1987) en lag aan de basis van de VRT-soap ‘Thuis’ waarvoor zijn zoon nog altijd scenario’s schrijft. Hij schreef ook het scenario voor de film ‘De Kollega’s maken de brug’.
• 22 juni: Karel Van Miert, socialistisch politicus die mandaten als Belgisch volksververtegenwoordiger en Europees Parlementslid bekleedde en het tot Europees Commissaris schopte. Zijn licentiaatsdiploma in de diplomatieke wetenschappen behaalde hij met een verhandeling over het supranationaal karakter van de Europese Commissie. In 1978 werd hij voorzitter van de Socialistische Partij (SP). Van Miert werd twee keer Europees Commissaris: de eerste keer in 1989 voor Transport- en Consumentenbeleid, de tweede keer vier jaar later van Personeel, Algemeen Beheer en Mededingingsbeleid. Vanwege zijn dossierkennis en zijn manier van werken dwong hij bij vriend en tegenstander respect af. Zijn autoriteit was zo groot dat hij de grootste multinationals dwong zich te schikken naar de Europese concurrentieregels waardoor hij de machtigste man van Europa werd genoemd. In 1992 werd Van Miert tot minster van Staat benoemd. Hij overleed in zijn tuin ten gevolge van een hartstilstand.
• 25 juni: Hilde Rens, beter bekend als de zangeres Yasmine. Ze was tevens TV-omroepster en presentatrice, onder andere van het programma ‘De Rode Loper’. Ze bracht acht cd’s uit met wisselend succes en werkte samen met andere artiesten als Frank Boeijen, Truus Duyts en Geena Lisa. Ze werkte zowel voor de VRT als VTM. Met Marianne Dupon, winnares van ‘De Mol’ trouwde ze en had ze een kind. Toen Marianne na acht jaar relatie Yasmine voor een andere vrouw verliet, stortte Yasmines wereld in elkaar en pleegde ze uiteindelijk zelfmoord.

Juli

24 juli: Marcel van Maele, experimenteel dichter en beeldhouwer. Cultfiguur die zichzelf vaak in problemen bracht door zijn overmatig drank-, medicijnen- en druggebruik. Hij bottelde gedichten en bewaarde boeken in recipiënten met sterkwater. Kreeg in 1972 de Arkprijs van het Vrije Woord voor zijn prozaboek ‘Ik ruik mensenvlees, zei de reus’. De laatste twintig jaar van zijn leven was Van Maele blind en hij stierf na een lange ziekte.

September

30 september: Victor (Vic) Van Schil: wielrenner, meesterknecht van Eddy Merckx in de jaren zestig en zeventig. Hij overleed door zelfdoding.

Oktober

• 9 oktober: André (Dré) Steemans, beter bekend onder zijn TV-pseudoniem Felice. Hij presenteerde verschillende shows waaronder zijn talkshow Incredibilie, waarin hij zijn typetje, kapper Felice Damiano die hij in het radioprogramma ‘Het Genootschap van Luk Saffloer’ had gecreëerd, aanhield. Het meest bekend was zijn optreden naast Herwig Van Hove in het kookprogramma ‘1000 Seconden’ (1992-2002), maar ook als presentator van ‘Het Swingpaleis’ (1996-2006) gooide hij hoge ogen. Hij stierf in zijn slaap ten gevolge van een hartinfarct.
• 12 oktober: Frank Vandenbroucke, een van de beloftevolste Belgische wielrenners ooit die aanvankelijk de in hem gestelde hoop bevestigde met enkele grote overwinningen in Parijs-Nice in 1998 en Luik-Bastenaken-Luik en de Omloop Het Volk in 1999. Daarna ging het steil bergaf met zij carrière. Hij raakte verwikkeld in een dopingzaak en ging ten onder aan de stress. Depressies, alcohol- en druggebruik overheersten zijn leven. Om het jaar veranderde hij van ploeg en nooit slaagde hij er nog in degelijke resultaten neer te zetten. Het werd een eindeloze reeks van aangekondigde comebacks.Desalniettemin bleef VDB ontzettend populair in Vlaanderen, reden waarom hij wellicht, ondanks ondermaatse resultaten, toch steeds weer een ploeg vond. Hij overleed totaal onverwacht aan een longembolie tijdens een vakantie in Senegal.
• 20 oktober: Jozef (Jef) Nijs, striptekenaar, ontzettend geliefd door zijn stripboeken ‘Jommeke’, het kereltje met het strooien-dakjeshaar. De nevenfiguren Filiberke, Annemieke en Rozemieke, Pekkie de hond, Flip de papegaai en professor Gobelijn waren even geliefd bij de jonge (en ook soms oudere) lezertjes. Zijn samenwerking met entertainer Bobbejaan Schoepen mondde uit in het album ‘Jommeke in Bobbejaanland’. In 1996 werd er in Hasselt een stripmuur aan deze stripfiguren gewijd. Voor zijn werk ontving Nijs verschillende onderscheidingen en prijzen, waaronder de Gouden Adhemar voor zijn gehele carrière (2005).Nijs creëerde ook nog andere figuren die nooit hetzelfde succes als zijn Jommeke kregen.
• 31 oktober: Manu Verreth, acteur, enorm populair geworden in de rol van Jomme Dockx in de BRT-serie ‘De Collega’s’ (1978-1981). Was actief bij het Mechels Minatuur Teater, waar hij jaren directeur was, nu ‘t Arsenaal. Leed aan suikerziekte maar overleed aan een niet nader genoemde ziekte.

November

• 15 november: Pierre Harmel, christelijk politicus, voormalig eerste minister (1965-1966) en minister van Buitenlandse Zaken (1966-1973) en Senaatsvoorzitter (1973-1977). In 1973 werd Harmel tot minister van Staat benoemd. Hij werd 98 jaar oud.
• 18 november: Tuur Van Wallendael, licentiaat Germaanse filologie, journalist, ombudsman Antwerpen en politicus. Werkte tussen 1973 en 1989 als journalist bij de BRT, werd in 1991 ombudsman van Antwerpen en werd vervolgens Vlaams volksvertegenwoordiger voor de SP (1995-2001) en schepen van Sociale Zaken van de stad Antwerpen (2001-2005). Omdat zijn gezondheidstoestand ten gevolge van darmkanker verslechterde besliste Van Wallendael zich te laten euthanaseren.
• 29 november: Prins Alexander, oudste zoon van Leopold III en Lilian Baels en zodoende de halfbroer van koning Albert II. Overleden aan een acute longembolie.

December

23 december: Edward Schillebeeckx, dominicaan, theoloog en hoogleraar aan de Katholieke Universiteit van Leuven. Nadat vanuit Rome reeds onderzoek naar zijn opvattingen werden gedaan, werd hij in 1986 door de Congregatie voor de Geloofsleer veroordeeld voor ketterij wegens zijn opvattingen in verband met het priesterschap. Voor zijn verdiensten als theoloog ontving hij in 1982 de Erasmusprijs en in 1989 de Gouden Ganzenveer.