Terugblik op het jaar 2008
2008 is alweer een tijdje geleden, dus de precieze gebeurtenissen in dat jaar staan ons niet goed meer bij. Welke gebeurtenissen kunnen we ons ook over tien jaar nog herinneren en in dit jaar plaatsen? Wat waren de belangrijkste gebeurtenissen van 2008 op het gebied van nieuws, sport, economie en overlijden?
2008 stond vooral in het teken van de crises. Allereerst was daar de zeer hoge olieprijs gevolgd door stijgende voedselprijzen. Verschillende banken werden door overheden uitgekocht om de economie te stabiliseren. 2008 was ook het jaar van het Europees Kampioenschap en de Zomerspelen in Beijing. Op politiek gebied waren er enkele verrassende verschuivingen in Zimbabwe, Bhutan, Nepal en de VS.
Dit overzicht noemt de belangrijkste en bekendste personen die dit jaar zijn overleden; uiteraard is dit niet volledig.
Januari
Het jaar begint met twee landen die de euro gaan gebruiken: Malta en Cyprus. Een dag later is er meer nieuws uit financiele hoek: voor het eerst stijgt de prijs van een vat olie boven de magische grens van 100 dollar. De beurzen zakken in op 21 januari na bezorgdheid over de Amerikaanse huizencrisis. Samak Sundaravej wordt op 29 januari de nieuwe president van Thailand na verkiezingen die volgden op de staatsgreep in 2006.
Overleden
- 11: Nieuw-Zeelandse bergbeklimmer Edmund Hillary (88) stond bekend als de eerste man die de top van Mount Everest bereikte in 1953.
- 22: Australische acteur Heath Ledger overlijdt op 28-jarige leeftijd aan een overdosis.
- 27: Oud-President van Indonesië Soeharto (86).
Februari
Peter R. De Vries wijst Joran van der Sloot aan als dader in de verdwijning van Natalee Holloway op Aruba. Hoewel Joran een paar weken daarvoor nog alle betrokkenheid ontkende, laat hij in een uitzending op 3 februari beelden zien met de verborgen camera waarbij Joran meer verteld over de zaak.
Op de 13e Minister-president Kevin Rudd van Australië biedt formeel zijn excuses aan aan de Aboriginals. Northern Rock wordt op 22 februari de eerste nationale bank in Europa die onder controle van de staat komt te staan. Op 24 februari vervangt Raul Castro zijn broer Fidel als leider van Cuba. Een dag later wordt Lee Myung-Bak president van Zuid-Korea.
Overleden
- 7: Nederlandse zanger Benny Neyman (56) overlijdt aan kanker.
- 15: Avonturier en zakenman Steve Fossett (63) wordt officieel doodverklaard na vermissing op 3 september 2007.
Maart
Op 2 maart kiest Rusland haar president. Vladmir Poetin wordt opgevolgd door Dmitri Medvedev met 70% ondanks klachten over de niet vrije stembusgang.
Tibetaanse monniken beginnen straatprotesten op 10 maart die in de opvolgende dagen uitmonden in geweld tegen Han-Chinezen in Tibet en andere regio’s met veel Tibetanen. De Chinese regering reageert als vanouds met vooral repressie en het buitensluiten van journalisten.
Op 20 maart heeft België eindelijk een regering. Na een beschamende negen maanden onderhandelen is er resultaat: CD&V/cdH, Open VLD/MR en PS onder leiding van Yves Leterme. In Bhutan vinden op 24 maart de allereerste verkiezingen plaats.
Na veel gedoe lanceert Geert Wilders op 27 maart dan eindelijk zijn film
Fitna. Geen enkele zender wilde de film uitzenden onder de voorwaarden die Wilders had, dus hij verschijnt op internet op de website LiveLeak. Vooraf was er angst voor heftige reacties in de moslimwereld, maar deze blijven uit. Na alle ophef is de eigenlijke film een anti-climax.
Overleden
- 19: Literaire grootheid Hugo Claus (78) pleegt euthanasie na twee jaar lang geleden te hebben aan Alzheimer.
April
De rondgang van de Olympische Vlam heeft niet altijd het door China gewenste resultaat. Routes worden ingekort om veiligheidsredenen en er zijn veel protesten. De chaotische estafette in Parijs leidt ertoe dat de Chinezen de Franse winkel Carrefour boycotten.
PSV wordt landskampioen op 20 april en Feyenoord wint de beker een week later.
De wereld wordt op 27 april opgeschrikt door twee zaken. Allereerst is er een aanslag door de Taliban op het leven van de Afghaanse president Hamid Karzai. Daarnaast komt een incestzaak in Oostenrijk naar boven. Joseph Fritzl hield 24 jaar lang zijn dochter Elisabeth in een kelder en verwekte zeven kinderen bij haar. Een kind stierf, drie bleven in de kelder en de andere drie werden met een smoesje in de familie opgenomen: ze zouden van Elisabeth zijn die op haar 18e was weggelopen. In werkelijkheid leefde zij vanaf dat moment in de kelder. De zaak kwam aan het licht na ziekenhuisopname van dochter Kerstin.
Overleden
- 5: Acteur en wapenactivist Charlton Heston (84)
- 6: Jeu Sprengers (69), voormalig voorzitter van de KNVB
Mei
Op 3 mei wordt Myanmar getroffen door een verwoestende cycloon Nargis. Het gesloten land laat maar mondjesmaat hulp toe en er bestaat veel onduidelijkheid over de situatie. Volgens schattingen komen ruim 130.000 mensen om.
De prijs van een vat olie stijgt boven 125 dollar op 9 mei. De stijging blijft doorzetten en op 22 mei is een vat 135 dollar.
Op 12 mei treft een verwoestende aardbeving de provincie Sichuan in het zuidwesten van China. De beving heeft een kracht van 7.9 op de schaal van Richter en doodt ruim 60.000 mensen. De Chinese overheid reageert snel en vele vrijwilligers stromen naar het gebied. Later komen verhalen naar boven over niet-nageleefde bouwvoorschriften. Met name scholen zijn ingestort, terwijl omringende gebouwen overeind staan. Boze ouders worden snel gesust.
FK Zenit Sint-Petersburg wint de UEFA Cup op 14 mei en een week later wint Manchester United na penalty’s de Champions League.
Nepal schaft de monarchie af en wordt een republiek op 28 mei.
Overleden
- 1: Schrijver J.J Voskuil (81)
- 26: Regisseur, acteur en producent Sydney Pollack (73)
Juni
Het EK voetbal wordt gehouden in Oostenrijk en Zwitserland. Nederland presteert prachtig in de groepsfase, maar laat het afweten tegen Rusland in de kwartfinales. Op 29 juni wint Spanje het toernooi van Duitsland met 1-0.
Robert Mugabe blijft president van Zimbabwe na omstreden verkiezingen aldaar. Zijn opponent, Morgan Tsvangirai, vluchtte tijdelijk naar de Nederlandse ambassade met klachten over intimidatie en geweld. Hij is gedwongen om zich terug te trekken en Mugabe wint op 27 juni. Dit is ook de dag dat Bill Gates opstapt als topman van Microsoft.
Na een heftige strijd voor de Democratische nominatie gooit Hillary Clinton op 7 juni de handdoek in de ring. De nieuwkomer Barack Obama stevent af op een historische nominatie als eerste zwarte kandidaat. Dit wordt officieel werkelijkheid tijdens de Democratische conventie in augustus.
Op 22 juni kapseist de
Princess of the Stars in de Filipijnen. Tyfoon Nargis is de boosdoener, maar de nijdige nabestaanden leggen de schuld neer bij de rederij die het schip liet vertrekken.
Overleden
- 1: Mode-ontwerper Yves Saint-Laurent (71)
Juli
Op 1 juli treedt het omstreden rookverbod voor horecagelegenheden in werking. Hoewel het initiatief de steun heeft van rokers en niet-rokers zijn cafébazen (vooral van kleine kroegen) alles behalve blij. Ze vrezen sterke omzetdalingen. Sommigen bedenken creatieve oplossingen om het verbod te omzeilen (zoals het opzetten van een kerkgenootschap), maar de Voedsel en Warenautoriteit fluit ze terug.
Olieprijzen blijven stijgen gedurende de zomermaanden en piekt tot 147 dollar per vat op 11 juli. De stijgende prijzen zijn het gevolg van de verzwakte dollar, politieke onrust in olielanden, spanningen tussen Amerika en Iran en algehele economische malaise.
Op 21 juli wordt oorlogsmisdadiger Radovan Karadžić gearresteerd en op de 26e wint Carlos Sastre de Tour de France.
Overleden
- 20: Schaatser Piet Keijzer (81)
- 28: Adrianus van der Vaart (106), oudste man van Nederland
Augustus
Op 7 augustus breekt oorlog uit tussen Rusland en Georgië. De Russen vallen met tanks de provincie Zuid-Ossetië binnen. Zes dagen later wordt een wapenstilstand getekend, maar de troepen vertrekken niet direct. Op de 26e erkent Rusland Abchazie en Zuid-Ossetië als onafhankelijke landen.
Het getal acht heeft een bijzondere betekenis in China, dus de allereerste Olympische Spelen in het land beginnen op 08-08-2008 om acht uur. In de drie weken topsport die volgen, zijn er de geijkte successen: zeven maal Nederlands goud, Michael Phelps met acht maal goud en Hussein Bolt uit Jamaica breekt zowel het wereldrecord 100 meter sprint met 9,69 als het record op de 200 meter met 19,30. De schandaaltjes ontbreken niet. Het turngebeuren trekt de aandacht vanwege de erg jong-uitziende Chinese deelneemsters, vooral als een Amerikaanse turnster met hetzelfde aantal punten in een bizarre tie-break procedure het moet stellen met een zilveren medaille. IOC onderzoek wijst uit dat He Kexin toch echt 16 is, hoewel het bewijs (een geboortecertificaat) natuurlijk van de Chinese overheid komt. Ook de onmogelijkheid om te protesteren in de drie opgezette protestzones en de belemmerde internettoegang zijn typisch voor het communistische land.
September
Op 11 september vinden de 9/11 herdenkingen plaats en worden Mugabe en Tsvangirai het eens in Zimbabwe. Ze delen de macht als respectievelijk president en premier.
De prijs van olie zakt onder 100 dollar per vat op 15 september, de laagste prijs in een half jaar. Prijzen blijven vooral een dalende lijn vertonen in de volgende maanden.
Het houdt niet op met nieuws uit China; dit keer over melamine in melk wat voor het eerst op 16 september naar buiten komt. Ruim 60.000 kinderen worden ziek en er zijn vier sterfgevallen. De melamine is schadelijk vooral voor kinderen en door sommige bedrijven erin gemengd om te verdoezelen dat de melk is aangelengd met water. Exportproducten als snoepjes en yoghurt vallen ook onder verdenking.
Protesten tegen de regering in Thailand verergeren. De demonstranten menen dat de president Samat te nauw verbonden is met de afgezette Thaksin. Ze houden overheidsgebouwen en af en toe zelfs vliegvelden bezet. Het loopt even uit de hand, maar het gerechtshof kan Samat afzetten op een technisch punt: hij speelde kok in een tv-show en Thaise presidenten mogen geen bijbaan hebben.
Fortis wordt deels opgekocht door de overheden van Nederland, België en Luxemburg. Lehman Brothers in de VS gaat bankroet op de 15e en de regering aldaar geeft de volgende dag 85 miljoen dollar in AIG voor 80% van de aandelen. Washington Mutual gaat onder supervisie op de 25e. Vier dagen later wijst het Amerikaanse House of Representatives de Emergency Econmic Stabilization Act af waarmee de overheid 700 miljard in de economie zou pompen. De Dow Jones valt ruim 777 punten op een dag.
Overleden
- 26: Acteur Paul Newman (83)
Oktober
De financiële crisis bereikt een voorlopig dieptepunt. Op 3 oktober komt de Emergency Econmic Stabilization Act er toch door, maar op de 6e valt de Dow Jones voor het eerst in drie jaar onder de 10.000 punten. Drie IJslandse banken komen in heel zwaar weer terecht, net als de rest van de IJslandse economie. IJsland leunt vooral op Amerika en voelt de klappen het hardst. Het doet de IJslanders serieus de mogelijkheid overwegen om toe te treden tot de EU en de euro. Verschillende Nederlandse banken ontvangen kapitaalinjecties. Er is algehele bezorgdheid als de beurzen maar blijven dalen, hoewel er winsten zijn tegen het einde van de maand. Wel positief: door de sterkere dollar gaan de olieprijzen ook drastisch omlaag naar zo'n 65 dollar per vat.
Overleden
- 11: Jörg Haider (57) overlijdt na een auto-ongeluk waarbij hij dronken achter het stuur zat. Oostenrijk heeft gemengde gevoelens over de rechts-extremistische politicus.
- 11: Presentator Ernst-Paul Hasselbach (43) komt om als zijn auto van de weg raakt in Noorwegen.
November
De verkiezingen voor de 44e Amerikaanse president zijn een hete strijd en op 4 november komt de uitslag. Barack Obama wint de meeste kiesmannen en ongeveer 52% van de "popular vote" (alle stemmen samen). Hij is hiermee de eerste zwarte president van de Verenigde Staten, een historische gebeurtenis. Over de hele wereld zijn mensen blij dat er een einde komt aan acht jaar Bush/Republikeinen en de verwachtingen zijn hoog gespannen.
Op 11 november begint de RMS Queen Elizabeth 2 oftwel de QE2 aan haar laatste vaart van Southhampton naar Dubai waar het schip een drijvend hotel zal worden.
De politieke crisis in Thailand houdt aan. Demonstranten bezetten op 25 november de luchthaven Suvarnabhumi en een dag later volgt Don Muang in Bangkok waardoor tienduizenden toeristen vast komen te zitten.
De wereld wordt opgeschrikt door bloedige aanslagen in Mumbai, India die zich met name op niet-moslims richten. De aanslagen begonnen op 26 november en gingen door tot de 29e. De Deccan Mujahedeen kwamen per boot de stad in, bezetten hotels en gijzelden toeristen. Doelwit waren verschillende hotels, een Joods centrum, een treinstation, een ziekenhuis, een restaurant en een politiebureau. Circa 175 mensen vonden de dood en 245 raakten gewond.
Overleden
- 7: Wik Jongsma (65), bekend van zijn rol als Govert Harmsen in Goede Tijden, Slecht Tijden, overlijdt aan darmkanker.
- 10: Zuid-Afrikaanse vrijheidszangeres Miriam Makeba (76) overlijdt na een hartaanval. Haar beroemdste nummer was "Pata Pata".
December
In Thailand komt op 3 december een einde aan de bezetting van de luchthavens nadat het Hooggerechtshof de leidende partij PPP (People's Power Party) ontbindt vanwege verkiezingsfraude. Mondjesmaat vliegen de gestrande toeristen naar huis. Op 15 december treedt de nieuwe premier Abhisit Vejjajiva aan. Maar er zijn gelijk weer strubbelingen met demonstranten die pro-PPP zijn.
Inflatie in Zimbabwe neemt ongekende vormen aan (231 miljoen procent) en de regering kondigt een biljet van 200 miljoen dollar aan. Later ontkent President Mugabe de overduidelijke cholera-epidemie en worden tegenstanders van zijn regime bedreigd of zelfs ontvoerd.
Op 6 december breken in Griekenland rellen uit. Aanleiding is de dood van een vijftienjarige jongen die door de politie is doodgeschoten. De schutter is gestraft en de minister van Binnenlandse Zaken is over de zaak afgetreden. Er waren demonstraties, rellen, branden en bezettingen in vijfentwintig steden. Op 11 december werden politiebureaus bezet in Athene, maar een dag later was het meeste geweld voorbij. Links-radicale anarchisten stoken volgens berichten de rellen op.
Op 15 december worden de Nederlandse Antillen opgeheven als land. Curaçao en Sint Maarten verkrijgen dan een
status aparte wat inhoudt dat ze een zelfstandig land zijn. Bonaire, Saba en Sint Eustachius worden bijzondere gemeenten van Nederland en zullen de euro invoeren.
De Belgische federale regering valt op 19 december na net geen negen maanden. De formatie had ook al records gebroken, 194 dagen, dit keer in de tijd die het kostte om een regering te vormen. Op 14 juli 2008 had Leterme al zijn ontslag aangeboden, maar dat werd toen verworpen. Dit keer werd het wel aanvaard nadat duidelijk was geworden dat Leterme de rechterlijke macht had beïnvloed in een zaak over de regeringsovername van Fortis (en de direct daaropvolgende verkoop aan BNP Paribas). Drie dagen later aanvaardde Belgische koning Albert II het ontslag.
Op 27 december start Israël een nieuw luchtoffensief in de Gazastrook waardoor 220 mensen omkomen. De aanvallen komen in reactie op raketaanvallen opgeëist door Hamas. Opnieuw is er een jaar voorbij gegaan zonder een vredige oplossing in dat deel van de wereld.
Tijdens een nieuwjaarsviering in nachtclub Santika in Bangkok komen bijna 60 mensen om en raken bijna 200 gewond door een brand die waarschijnlijk werd veroorzaakt door vuurwerk.
Het jaar 2008 duurt een seconde langer door de toevoeging van een schrikkelseconde (23:59:60) op 31 december. Dit was voor het laatst nodig in 2005.
Overleden
- 13: Horst Tappert (85) bekend van de Duitse politieserie Derrick die 25 jaar liep.
- 19: Mark Felt (95), beter bekend als Deep Throat, was de informant voor Washington Post journalisten Bob Woodward en Carl Bernstein ten tijde van het Watergate schandaal wat uiteindelijk leidde tot het aftreden van President Nixon.