Blinden en slechtzienden en hun "bijzondere" activiteiten

Slecht of blind zijn klinkt voor velen niet zo prettig in de oren. Ook voor blinden en slechtzienden zelf is dit niet altijd gemakkelijk. Toch slagen zij er soms in om bepaalde activiteiten uit te voeren die voor de buitenwereld "bijzonder" lijken. Dit omdat ze bijna of helemaal het niveau van de ziende persoon halen en zij dit niet verwachten omdat hiervoor juist de ogen nodig zijn. Voor een aantal blinden en slechtzienden vragen deze activiteiten een grote inspanning, terwijl dit voor anderen de natuurlijke biotoop lijkt te zijn. Vaak maken blinden en slechtzienden hiervoor gebruik van tal van (hulp)middelen, aanpassingen, begeleidingsvormen en tips, en dit dan in combinatie met eigen wilskracht en energie.

• Redenen voor het uitoefenen van vergelijkbare activiteiten
• Autorijden door blinde en slechtziende mensen
• Klussen in en rond het huis
• Ouderschap door blinde en slechtziende moeders en vaders
• Sporten door visueel gehandicapte personen
• Tewerkstelling
• Vrije tijd door blinden en slechtzienden
• Website
• Conclusie

Redenen voor het uitoefenen van vergelijkbare activiteiten

Waarom voeren blinden en slechtzienden bepaalde activiteiten uit waarvan ziende personen denken dat zij dit niet kunnen of aandurven? Diverse redenen zijn denkbaar:

Sommige blinde en slechtziende mensen beschouwen het uitvoeren van hun werk, hobby's of sport als vanzelfsprekend en denken hier verder niet over na, zelfs als dit voor anderen bijzonder lijkt. Voor anderen is dit de ultieme droom, zelfs voordat de handicap zich manifesteerde, ondanks of juist door de handicap. Sommige mensen met een visuele handicap willen zich daarnaast "bewijzen" voor de maatschappij en tonen dat blind of slechtziend zijn geen grote belemmering hoeft te zijn voor integratie. Verder zien sommige mensen de activiteiten als een manier om geluk te vinden en hun levensproces te verbeteren. Tot slot verwerken blinden en slechtzienden soms beter hun handicap of beperking door dezelfde activiteiten te kunnen uitvoeren als ziende personen.

Autorijden door blinde en slechtziende mensen

Blinden

Autorijden door volledig blinden is niet mogelijk. Soms bieden blindenorganisaties, vaak in samenwerking met autorijscholen, snelcursussen autorijden voor blinden aan. Deze cursussen zijn louter voor plezier en bestaan uit theoretische uitleg over autorijden, gevolgd door praktische oefeningen. Blinden zitten dan achter het stuur met een begeleider die duidelijke instructies geeft en soms helpt. Deze activiteiten vinden plaats op speciaal afgebakende terreinen, niet op de openbare weg.

Slechtzienden

Slechtziend zijn betekent niet automatisch dat autorijden onmogelijk is. Onder bepaalde medische omstandigheden mag iemand die slechtziend is, met een auto rijden, zelfs als een oogprobleem is vastgesteld door een oogarts. Wanneer de oogarts een doorverwijzing naar het revalidatiecentrum voor blinden en slechtzienden "Koninklijke Visio" geeft (http://www.visio.org), kan de persoon deelnemen aan het speciale revalidatieprogramma "AutO-Mobiliteit". Slechtzienden gebruiken vaak een bril met een minitelescoop en moeten hiervoor enige gewenning en training ondergaan. Dit revalidatieprogramma is uitsluitend voor auto’s en niet voor bussen, motoren of vrachtwagens, omdat de wetgeving strengere eisen stelt aan het gezichtsvermogen voor deze voertuigen.

Zelfrijdende auto

In theorie zou een zelfrijdende auto een goede oplossing kunnen zijn voor blinden en slechtzienden, maar de Nederlandse wetgeving staat dit anno 2024 nog niet toe. Een blinde of slechtziende persoon moet nog steeds in staat zijn om in te grijpen bij problemen.

Klussen in en rond het huis

Activiteiten zoals frieten bakken, het gras afrijden, de (moes)tuin onderhouden of ramen lappen lijken onmogelijk voor blinden en slechtzienden, maar sommigen voeren deze taken zelfstandig uit, al dan niet met een ziende begeleider in de buurt. Veiligheid speelt hierbij een cruciale rol. Niet elke friteuse, grasmachine of ladder is voldoende veilig. Het is belangrijk dat gebruikte apparaten of materialen aangepast zijn voor blinden en slechtzienden. Bijvoorbeeld, friteuses die niet dichtgeklapt kunnen worden tijdens het bakken, die digitaal bediend moeten worden of moeilijk schoon te maken zijn, zijn vaak niet geschikt voor mensen met beperkt zicht. Veel blinden vinden sommige modellen van de Airfryer of soortgelijke apparaten veilig en gebruiksvriendelijk. Robotgrasmaaiers kunnen ook een optie zijn, hoewel sommige blinden het gemakkelijker vinden om te onthouden waar ze gebleven zijn met een gewone grasmaaier. Voor andere klussen zoals ramen lappen, tuinonderhoud en schoonmaken moeten blinden en slechtzienden hun andere zintuigen gebruiken en goed plannen wat ze al gedaan hebben.

Ouderschap door blinde en slechtziende moeders en vaders

Ook ouders die slechtziend of blind zijn, hebben kinderen. De Vlaamse Monique Van den Abbeel, een alleenstaande blinde moeder, heeft hierover het boek "Graag Zien! Blinde mama, Sterke vrouw" geschreven, met tips over ouderschap. Verschillende blindenzorginstellingen geven ook praktische adviezen aan blinde of slechtziende ouders. Blinde en slechtziende ouders hebben vaak de neiging om meer te praten, fysiek contact te leggen, andere zintuigen te benutten en specifieke hulpmiddelen te gebruiken, zoals speelgoed met geluid, een draagzak in plaats van een wandelwagen, en het zorgvuldig voorbereiden van babybenodigdheden op vaste plekken.

Sporten door visueel gehandicapte personen

Blindensporten

Er zijn veel sporten speciaal ontworpen voor blinden en slechtzienden, waarbij ook ziende personen welkom zijn, soms geblinddoekt. Voorbeelden zijn goalball, tandemrijden (wielrennen), torbal en blindenvoetbal.

Aangepaste sporten

Verschillende sporten zijn goed uitvoerbaar voor blinden en slechtzienden met enige aanpassingen, hulpmiddelen of begeleiding. Dit omvat onder andere atletiek, fitness, bridge, darten, skiën, langlaufen, kajakken, roeien, paardrijden, schaken, surfen, touwtrekken, vechtsport, waterskiën, zeilen en zwemmen.

Atypische sporten

Ook minder gebruikelijke sporten zijn mogelijk voor blinden en slechtzienden, zoals boogschieten, schieten, snowboarden, discuswerpen, duiken, golfen en skaten. Deze sporten worden vaak in reguliere clubverbanden beoefend.

Tewerkstelling

Bekende beroepen

Wanneer aan ziende personen gevraagd wordt welke beroepen geschikt zijn voor blinde of slechtziende mensen, worden vaak dezelfde beroepen genoemd: telefonist, mandenvlechter, masseur, kinesist (fysiotherapeut) of vertaler/tolk. Andere bekende beroepen zijn journalist, secretaresse, receptioniste, radiopresentator, informaticus en muzikant.

Minder bekende beroepen

Minder bekend is dat mensen met een visuele beperking ook beroepen kunnen uitoefenen zoals rechter, advocaat, auto- of fietsenmonteur, boer, kok, nieuwsanker, marktkramer, leerkracht of docent, architect, dierenartsassistent, geluidstechnicus, directeur en zelfs kapper, modeontwerper of arts. Voorbeelden hiervan zijn te vinden in Nederland en België, terwijl andere beroepen met blinden en slechtzienden enkel in andere landen bekend zijn.

Vrije tijd door blinden en slechtzienden

Fotografie

Fotografie door blinden en slechtzienden is mogelijk. Blinde fotografen gebruiken vaak andere zintuigen en laten soms een ziende persoon de foto beschrijven, zodat ze een betekenisvolle omschrijving kunnen bewaren op de computer. Er zijn workshops beschikbaar die speciaal gericht zijn op blinden en slechtzienden. Niet alle blinden gebruiken geavanceerde camera's; vaak volstaat een smartphone of gsm als handig hulpmiddel.

Uiterlijk

Blinden en slechtzienden willen zich vaak ook netjes kleden en zorgen voor de juiste kleurencombinaties. De blindenorganisatie Bartiméus (http://www.bartimeus.nl) biedt bij voldoende belangstelling PEP-dagen, wat staat voor "Persoonlijke Effectieve Presentatie".

Schilderen en tekenen

Hoewel het misschien onwaarschijnlijk lijkt, kunnen volledig blinde mensen schilderen of tekenen. Sommige blindenverenigingen organiseren schilder- en tekenworkshops waarbij het gevoel centraal staat in plaats van het visuele aspect. De Taktila-methode®, een speciaal ontwikkeld kleurensysteem voor blinden en slechtzienden, helpt hen om kleuren en diepte te ontdekken via andere zintuigen. Sommige blinden geven zelfs tentoonstellingen van hun werk en reizen hiervoor internationaal.

Website

Een website bouwen als blinde persoon is mogelijk met behulp van computerprogramma's zoals "Kladblok". Werken met computers gebeurt met computeraanpassingen zoals schermuitleesprogramma's en/of brailleleesregels. Het is belangrijk dat de blinde of slechtziende persoon goed bekend is met codetalen, aangezien fouten snel kunnen optreden. Goede, blindvriendelijke opties voor websitebouw zijn beschikbaar, zoals WordPress, dat wordt beschouwd als een toegankelijk content management systeem met enkele toegankelijke thema's die goed te bewerken zijn door blinden en slechtzienden.

Conclusie

Blinden en slechtzienden voeren alledaagse activiteiten uit zoals autorijden, klussen, ouderschap en sporten met succes. Ze gebruiken hiervoor verschillende technieken, hulpmiddelen en technologieën en doen dit met variërende niveaus van aanpassing en hulp. In veel gevallen tonen ze opmerkelijke vaardigheden en prestaties, wat aantoont dat visuele beperkingen niet per se een belemmering hoeven te zijn voor participatie en succes in diverse levensgebieden.