Ouderen regelmatig slachtoffer van brand

Het aantal ouderen dat door brand komt te overlijden neemt toe. Dit heeft te maken met het feit dat mensen ouder worden en langer zelfstandig blijven wonen. Om overlijden door brand te voorkomen moeten we maatregelen treffen om de veiligheid van ouderen te vergroten. Daarnaast kan de zelfredzaamheid van ouderen worden bevorderd door het onderhouden van sociale contacten, voldoende beweging en een gezond eetpatroon.

Ouderen steeds vaker slachtoffer van brand

Elk jaar overlijden ongeveer veertien 65-plussers als gevolg van brand. Als we niets doen kan dit oplopen tot 23 doden per jaar. Dat heeft te maken met de vergrijzing, het feit dat we ouder worden en steeds meer ouderen langer zelfstandig blijven wonen.
Ouderen die licht dementeren kunnen een brandende sigaret laten vallen of vergeten dat er een pan op het vuur staat, allemaal zaken die we liever willen voorkomen. Daar komt bij dat mensen met (beginnende) dementie gevaarlijke situaties niet altijd goed in weten te schatten.

Het bevorderen van de veiligheid

Als er brand uitbreekt is het cruciaal dat de oudere zo snel mogelijk kan vertrekken. Gemiddeld heeft iemand maar drie minuten om weg te komen. Maar als de betreffende persoon minder mobiel is en bijvoorbeeld een stok of een rollator nodig heeft, is het extra belangrijk dat in geval van brand het vuur snel wordt ontdekt zodat er genoeg tijd is om te vluchten.

Rookmelders

Het belangrijkste middel om vuur snel te ontdekken zijn rookmelders in alle kamers die onderling zijn gekoppeld. Als er 1 rookmelder afgaat gaan ze allemaal piepen. Eveneens zou bij zelfstandig wonende ouderen het brandalarm in de eigen woning verbonden moeten zijn met dat van de buren. Bij brand kunnen deze mensen de bejaarde buurman of buurvrouw helpen om snel weg te komen. Het is verstandig om hierover afspraken te maken.

Vluchtplan

Het is zinvol om van tevoren na te denken hoe een woning zo snel mogelijk kan worden verlaten, dit vergroot de overlevingskansen. Omdat ouderen vaker vallen is het noodzakelijk dat er geen sta-in-de-wegs zijn en deuren die op slot zitten moeten snel kunnen worden geopend met sleutels die binnen handbereik liggen.

Aangezien het gezichtsvermogen van ouderen achteruit kan gaan is het belangrijk om ervoor te zorgen dat zich in huis geen losse kleedjes of gladde vloeren bevinden. Allemaal factoren die de bejaarde belemmeren om snel weg te komen.

Voorkomen is beter dan blussen

De meeste branden ontstaan tijdens het koken. Soms slaat de vlam in de pan doordat deze droog kookt. Eveneens kan het gebeuren dat brandbare zaken in de buurt van de kookplaat vlam vatten. Het is van belang dat er niet met de brandende pan wordt gelopen en de vlammen niet met water worden geblust. Beter is het om het fornuis uit te schakelen en de pan af te dekken met een deksel of blusdeken. Elektrische kookplaten zijn over het algemeen veiliger in het gebruik dan kookplaten op gas, dit geldt ook voor keramische of inductiekookplaten. Het nadeel is dat je bij elektrische of keramische kookplaten niet meteen kunt constateren dat ze heet zijn. Daarom zijn elektrische kookplaten soms voorzien van een tijdklok die de kookplaat automatisch uitschakelt.
Als er toch op gas wordt gekookt is het mogelijk om een gastoestel met speciale beveiligingen aan te schaffen zoals een kooktijdbegrenzer of het automatisch afsluiten van de gastoevoer als het gas uit gaat. Hierover kan het beste informatie worden ingewonnen bij het energiebedrijf.

Aanvullende tips

Wat kun je zelf doen om brand te voorkomen?

• zorg voor een klein blusmiddel, bijvoorbeeld een schuimblusser, tuinslang of blusdeken
• rook niet in bed
• geen elektrische deken gebruiken bij incontinentie
• blijf altijd in de buurt van brandende kaarsen
• zorg dat het huisnummer goed zichtbaar is voor hulpdiensten
• plaats geen elektrisch kacheltje in de badkamer
• leg wasgoed nooit op de kachel om te drogen; het energiebedrijf kan vertellen hoe een gaskachel moet worden beveiligd
• zet geen bloemen of planten op de televisie
• laat de televisie niet op stand-by staan; dit geldt zeker voor tv´s met een beeldbuis
• leg geen snoeren onder het tapijt

Maatregelen om ouderen actief en gezond te laten blijven

Om psychogeriatrische stoornissen zo lang mogelijk uit te stellen en daarmee ook de veiligheid van ouderen te vergroten is het van essentieel belang om:

• sociale contacten in stand te houden en te stimuleren
• voldoende te bewegen
• volwaardige voeding te gebruiken

Sociale contacten en beweging

Het stimuleren van sociale contacten, het onder de mensen blijven, kan gebeuren door middel van informele contacten met buurtbewoners en andere senioren of door het bezoeken van sociëteiten. In veel plaatsen is het sociaal-culturele werk actief zodat 65-plussers de mogelijkheid hebben om hun tijd op een zinvolle en prettige manier in te vullen.

Ouderen in beweging

Het is belangrijk dat ouderen genoeg beweging krijgen. Dit kan door danslessen voor senioren te nemen, op gymnastiekles te gaan in het buurthuis of door baantjes te trekken in het plaatselijke zwembad dat speciale uren voor 65-plussers heeft ingesteld.

Volwaardige voeding

Ouderen hebben vaak weinig eetlust, dat komt doordat ze fysiek minder actief bezig zijn dan ze vroeger waren en ook hun stofwisseling langzamer is geworden. Daarnaast kan een oudere minder goed ruiken en proeven. Toch hebben 65-plussers net als iedereen gezonde voeding nodig om fit en actief te blijven. Als de bejaarde niet langer in staat is om een maaltijd te bereiden, of het niet langer verantwoord is dat er zelf wordt gekookt, zou de hulp van Tafeltje Dekje ingeschakeld mogen worden.

Brand is niet altijd te voorkomen, maar door afdoende voorzorgen te nemen wordt de kans op brandgevaar in ieder geval een stuk kleiner.