Jaar van de Bodem – International Year of Soils

Het jaar 2015 is door de Wereldvoedsel Organisatie FAO, de Food and Agriculture Organization van de Verenigde Naties, uitgeroepen tot het Jaar van de Bodem. Op vele plekken in de wereld is er op divers gebied aandacht voor de bodem en wereldwijd worden er activiteiten ontplooid en wordt de spotlight gericht op factoren die de bodemvruchtbaarheid bedreigen. Nederland doet met het Jaar van de Bodem mee aan het International Year of Soils.

Grond

De bodem heeft vele betekenissen. We spreken van geboortegrond, de bodem waar onze wieg stond en waar we onze eerste stapjes zetten. Die plek betekent wat en dat stukje grond koesteren we. Voor de grond hebben we – tenminste als onze start een liefdevolle was - een warme plek in ons hart en bij terugkeer naar die plek komen er diepe herinneringen naar boven. Grond doet iets met mensen.

Die bodem is niet alleen van degene die er geboren is. Het heeft een functie voor het gebied waar het ligt en voor alle mensen die daar wonen. Die bodem hoort gezond te zijn, want het heeft effect op het leven, op de natuur, op het water en zelfs op de lucht.
In het klein en in het groot is het belangrijk dat we de bodem koesteren en niet uitputten. In het klein kun je op je eigen stukje grond een biologisch tuintje maken, want niets is lekkerder dan groente uit eigen tuin eten.

Nederland

Nederland roept 2015 uit tot het Jaar van de Bodem en in alle hoeken van het land worden in dat jaar activiteiten ontplooid die de bodem als middelpunt hebben. De aftrap van het Nederlandse Jaar van de Bodem was op 7 november 2014 op boerderij Zonnehoeve in Zeewolde. Er is een werkgroep samengesteld en er is een website ingericht.
De website is www.jaarvandebodem.nl
De werkgroep bestaat uit

• Renee Zijlstra, Jos Verheul & Marco Vergeer – Initiatief Bewust Bodemgebruik
• Rachelle Eerhart – IVN Instituut voor Natuureducatie & Duurzaamheid
• Paul van Ham & Klarien Klingen – Down2Earth
• Michael Wilde – Eosta/Nature&More Save Our Soils
• Fransjan de Waard – De Waard Eetbaar Landschap
• Joszi Smeets – Youth Food Movement

Duurzaamheid

De mensen die achter het uitroepen van het Jaar van de bodem staan willen bekendheid geven aan de bodem. Het is een belangrijk maatschappelijk duurzaamheidsthema, want de bodem raakt vervuild, uitgeput, erodeert en is onderhevig aan klimaatverandering.

Wat Nederland betreft is vermesting een probleem. De landbouw in Nederland is zeer intensief omdat er veel moet gebeuren op een relatief klein stuk grond. Intensieve landbouw zorgt voor achteruitgang van de bodemkwaliteit. Agrariërs en niet-agrariërs beseffen dat het anders moet en dat er in de manier van omgaan met onze bodem een omslag moet plaatsvinden. Een probleem is bijvoorbeeld de waterhuishouding die verstoord raakt. De afvoer van regenwater na een heel natte bui is over het algemeen onvoldoende en dat verstoort de waterhuishouding.

Humus

Humus is het vruchtbare bovenlaagje van onze bodem. Een club mensen, boeren en burgers uit Nederland, verenigde zich in Down2Earth. Zij zijn verontrust over het steeds maar doorgaande verlies van humus uit onze landbouwgrond. De bodem raakt min of meer verslaafd aan kunstmest en planten kunnen niet meer groeien zonder bestrijdingsmiddelen. Ook wordt ons eten steeds minder voedzaam door de manier van telen en bereiden. Daardoor wordt elke nieuwe generatie een beetje minder weerbaar. Dat moet anders, vindt Down2Earth. Ze zetten een website op die helphumus.nl heet. Daar staat en petitie op die digitaal ondertekend kan worden.

Op de website lees je het belang van goede humus. Humus is het figuurtje waarmee Down2Earth het verhaal van het belang van goede humus vertelt. In het verhaal komt ondermeer naar voren dat humus veel beter voor aardbeien is dan kunstmest. Door bemesting met kunstmest is het percentage vitaminen in een aardbei drastisch gedaald de afgelopen decennia.
Down2Earth wil een bewustwordingsproces op gang brengen.

World Soil Day

De vijfde december is uitgeroepen tot World Soil Day, Wereld Bodem Dag. De dag wordt aangegrepen om symposia te houden en lezingen te geven over de bodem en het belang van humus.

De Nederlandse ondernemer Volkert Engelsman van Nature & More – een merk van biologische voeding - is initiator van de Save Our Soils campagne, die loopt van november 2012 tot het einde van 2015. Hij werkt mee aan de World Soil Day en het Jaar van de Bodem en wijst op het belang van duurzame landbouwmethoden, efficiënt watergebruik en een landbouw die het land niet uitput en overbemest. De consumenten spelen in het onderwerp een cruciale rol. Zij maken de aankoopbeslissing en bepalen de vraag waar de markt op inspeelt. Bij een veranderende vraag, gezond voedsel op een duurzame wijze verbouwd, past de landbouw zich aan.

Activiteiten in het Jaar van de Bodem

• In het Jaar van de Bodem vinden er vele activiteiten plaats, ondermeer:
• Bio-beurs
• conferenties
• open dagen bij de boer

Bodem App

Voor het Jaar van de Bodem is de BodemApp uitgegeven. De app bevat een bodemkaart van Nederland met een topografische achtergrond. Via de app kun je kennismaken met de bodemsoorten van het land. Je ziet waar klei ligt en waar de veengronden zijn, waar het zandig is en waar de löss ligt. Van 22 bodemsoorten die zijn opgenomen in de app krijg je een korte uitleg. Er staat ook een foto van een bodemprofiel bij.
De app verklaart waarom de lekkerste kersen uit de Betuwe komen en wat de geesten uit Oegstgeest en Uitgeest zijn. De BodemApp laat ons het landschap van Nederland doorgronden.

Lees verder

• Jaar van de Bij en de bedreigingen van de bijen
• Jaar van de Spreeuw en 2019 Jaar van de Wulp
• The Natural Step - verduurzaming van de wereld