De persoonlijke zone
Elk mens heeft een persoonlijke zone. Sterker nog iedereen heeft eigenlijk vier verschillende zones. Dit zijn zones waarin u zich op een prettig of gepaste afstand van iemand bevindt. De zones verschillen per persoon, maar zijn wel in te delen. De meeste mensen ervaren een drukke trein als stressvol omdat er veel mensen in uw persoonlijke zone komen.
Wat is de persoonlijke zone?
De persoonlijke zone is een onzichtbare zone om de mens heen. Het is een zone waarin men zich veilig voelt. Als er mensen in deze persoonlijke zone komen kan dit als (zeer)ongemakkelijk worden ervaren. Dit maakt dat veel mensen het minder prettig vinden om op hele drukke plekken te zijn zoals een overvolle trein of een drukke winkel. De persoonlijke zone kunt u zien als een soort van territorium. Een soort doorzichtige bubbel waar u liever geen vreemden toelaat.
Hoe kan het dan dat in een discotheek zoveel vreemde mensen zo dicht op elkaar staan? Bij het gebruik van alcohol vervagen de zones doordat het gevoel voor een persoonlijke ruimte wordt verdoofd. Mensen met veel alcohol op doen daardoor soms ook dingen waar ze later spijt van hebben. Ze hebben misschien mensen in hun persoonlijke zone toegelaten waar men dat eigenlijk normaal gesproken niet had geaccepteerd.
Hoe groot zijn de zones?
De zones kunt u zien als een cirkel om u heen. Hoe groot de zones zijn kunnen verschillen per mens, maar ook per relatie. Als voorbeeld wordt het vaak als ongemakkelijk ervaren als een vreemde drie kussen geeft, bij kennissen of familie is dit echter heel normaal. Er zijn dan ook vier verschillende zones te onderscheiden:
De intieme zone
Dit als iemand op een afstand van 0 tot 45 centimeter komt. Deze zone wordt vooral bereikt en geaccepteerd door geliefdes. Het kan zijn om te troosten of te liefkozen. U ruikt de geur en voelt de lichaamswarmte van de ander. Als een vreemd persoon in deze zone komt kan dit zeer intimiderend overkomen.
De persoonlijke zone
Dit is als iemand op een afstand van 45 tot 120 centimeter komt. Dit is een afstand die meestal gezien wordt bij een persoonlijk gesprek met bijvoorbeeld een vriend/vriendin of familie. Jullie zouden elkaar op deze afstand kunnen aanraken. De lichaamstemperatuur is echter niet meer waarneembaar.
De sociale zone
Dit is als iemand op een afstand van 120 tot 360 centimeter komt. De meeste gesprekken worden op deze afstand gehouden. Men kan elkaar nog goed verstaan, maar er is een bepaalde vrijheid om u heen. Lichamelijk contact is op deze afstand niet mogelijk. Het kan dus bijvoorbeeld gaan om een oppervlakkig praatje met iemand die u bijvoorbeeld op straat tegenkomt.
De publieke zone
Dit is als iemand op een afstand van 360 tot 750 centimeter komt. In deze zone is er eigenlijk geen persoonlijk contact mogelijk tenzij er geschreeuwd wordt. Een voorbeeld is een spreker en zijn publiek bij een presentatie.
Geef uw persoonlijke zone aan
Hoewel er vier zones boven zijn beschreven kunnen de zones per persoon dus erg veranderen. U voelt zelf uw persoonlijke zone het beste aan. Het kan lastig zijn, maar probeer uw eigen grens ook eerlijk te bewaken. Mensen die bijvoorbeeld graag dichtbij iemand staan om te praten hebben vaak zelf ook een kleinere persoonlijke zone. Diegene zal niet doorhebben dat u het onprettig vindt dat hij/zij zo dichtbij komt. De zone waarin iemand mag komen zal moeten groeien. Des te langer u iemand kent des te dichterbij diegene kan komen. Het is een kwestie van tijd en vertrouwen. Mensen die opgegroeid zijn in een grote stad zijn het door alle drukte overal ook meer gewend om dichtbij te staan. Iemand van het platteland heeft daarom meestal meer ruimte nodig. Wees eerlijk als u vindt dat iemand te dichtbij komt want de ander kan het soms dus niet weten dat u het als onprettig ervaart.
Wat als iemand te dichtbij komt?
Iemand die onverwachts heel dichtbij komt kan intimiderend zijn. Dit is soms ook de bedoeling. Zo ziet men vaak in legerfilms een sergant die van heel dichtbij praat/schreeuwt tegen een soldaat. Dit kan zeer vernederend zijn voor de soldaat. Het durven toetreden in persoonlijke zones komt vaak ook over als een soort van macht. Zo komt een werkgever weleens in de persoonlijke ruimte van een werkgever, maar dit zal andersom bijna nooit gebeuren.
In een drukke trein of stad kunt u helaas lastig uw eigen zone bewaken. Dit maakt soms ook dat sommige mensen erg moe kunnen worden van een dagje naar de stad gaan. Er is de stress van mensen die te dichtbij u komen staan en u kunt zich hierdoor moeilijker concentreren. Als mensen te dichtbij komen wordt het zenuwstelsel extra alert (Arousal) en de cognitieve functies gaan achteruit. Dat betekent dat u minder goed in staat bent informatie tot u op te nemen en te verwerken.
Wat bepaalt uw zone?
Een aantal redenen die uw zones voor andere bepalen zijn dus:
- de band die u met iemand heeft
- of u iets gebruikt heeft (alcohol/drugs)
- hoeveel macht u heeft of wilt uitvoeren
- waar u bent opgegroeid
Er is zoals u eerder kon lezen al een verschil te merken tussen mensen van het platteland en de stad. De zones verschillen echter ook sterk per cultuur. De vier zones die staan beschreven gelden ook wel voor een aantal andere landen, maar deze zijn lang niet overal het zelfde. Zo hebben arabieren en Latino's de kleinste afstand tijdens een gesprek. Daartegenover hebben de Schotten en Zweden weer meer ruimte nodig dan de Nederlanders. Hoe groot of klein de persoonlijke zone is dus ook een kwestie van gewenning en gewoonte.
De zone is na verloop van tijd vastgelegd in de hersenen. In de amandelvormige neuroon Amygdala worden zintuigen gekoppeld aan emoties. U herkent hierdoor mede aan lichaamstaal of door uw eigen gevoel hoeveel afstand u wilt houden.