Levensechte pop ook vaak belangrijk voor volwassene

Bij poppen denken we in de eerste plaats aan een speelgoedpop voor kleine meisjes, maar poppen hebben een veel grotere doelgroep. Van vogelverschrikker tot etalagepop, van Muppetfiguur tot buikspreekpop. En van Barbie, opblaaspop tot Playmobielfiguur komen we de meest fascinerende ontwerpen tegen. Waarbij vaak grote financiële belangen gemoeid zijn, zoals bij Supermarionation. Dus niet naar de rommelmarkt of kringloopwinkel met uw mooie barbiepoppen, want ze zijn voor menigeen begeerlijk en geld waard.

Ook voor volwassenen

Een mens houdt ervan zijn soort in levenloos materiaal te kopiëren. Dat kan tweedimensionaal via tekening, schilderij, foto en film. Maar uiteraard ook driedimensionaal d.m.v. van beelden of poppen. Vooral als het gaat om poppen kennen we een grote verscheidenheid, waarbij de focus zowel op volwassenen als kinderen kan liggen.

Daarbij hebben we niet alleen te maken met entertainment voor jong en oud, maar ook met cultuur en techniek. Enkele voorbeelden van poppen die niet direct op amusement zijn gericht:

• De etalagepop is een technisch product dat de bedoeling heeft kleding op aantrekkelijke wijze te etaleren, aangezien de potentiële koper anders geen goede voorstelling van de modecreatie kan maken.
• Bij het maken van tekeningen en schilderijen van het menselijk lichaam, wordt vaak een houten tekenpop gebruikt die in alle lichaamshoudingen gezet kan worden. De tekenaar heeft dan een anatomisch verantwoord voorbeeld bij het natuurgetrouw schilderen of tekenen van een persoon in een bepaalde houding (zie illustratie).
• In Afrika gebruikt men poppen bij Voodoo en in Indonesië Wajangpoppen bij een schaduwspel.

Vooral op gebied van amusement is de pop in velerlei uitvoeringen inzetbaar, waarbij de belangrijkste stromingen zijn:

Poppenkast

De Nederlandse poppenkast dateert van de gouden eeuw. Dikwijls met de spelers Jan Klaassen en Katrijn als getrouwd stel. In hun optreden altijd met de nodige ruzies, goed door kinderen te begrijpen. De vroegere poppenkast op De Dam in Amsterdam is een legendarisch voorbeeld, waaraan menige babyboomer als kind plezier aan heeft beleefd, toen de TV nog moest worden uitgevonden. Als ouders deed je een dubbeltje of stuivertje in het geldbakje van de poppenkast uitbater.

Het komische duo Johnny en Rijk (Johnny Kraaikamp en Rijk de Gooyer) hadden een humoristische act als poppenkastspelers, waarbij Johnny op gegeven moment meer dan twee poppen tegelijk moet hoog houden. En dat is niet eenvoudig als je maar twee handen hebt. Te zien op YouTube onder de naam: Dingle & Dangle.

Marionetten

Een marionettenspel kan ook in een poppenkast-achtige constructie worden gepresenteerd, met dien verstande dat de spelers dan natuurlijk veel hoger staan dan in de poppenkast, aangezien de poppen met behulp van de zwaartekracht via een draadmechanisme op vernuftige wijze worden bewogen. Als we een volwassene heden ten dage beschuldigen van een Marionettenhouding, bedoelen we dat hij geen eigen beslissingen kan nemen, maar dat hij aan een denkbeeldig dradenspel vastzit van z’n opdrachtgever. In de het voormalige Oostblok bestonden er marionettenregeringen, die deden wat anderen (in Moskou) bevolen.

Supermarionation

De Ruimtevaartserie Thunderbirds uit de jaren '60 was een Tv-serie die d.m.v. marionetten tot stand kwam, waarbij ogen en lippen langs elektronische weg bestuurd werden. Deze stroomsignalen naar de hoofdjes vonden hun weg via de draden waaraan de marionetpoppen verder op normale manier functioneerden. Na de Thunderbirds kwamen er meer Tv-series op basis van deze poppenspeltechniek, die trouwens steeds verder verbeterd werd.

Handpoppen

Bij een handpoppenspel steken de spelers hun arm/hand in de pop, waarbij de vingers in hoofd en armen van de pop terecht komt. Zodat deze handpoppen op realistische, vaak komische wijze hun rol kunnen spelen. Een bekend voorbeeld daar zijn de populaire Muppets, die als filmacteurs de wereld reeds veroverden in de 60-er jaren.

Mondpoppen

De mondpoppen techniek houdt in dat de speler zijn hand laat fungeren als boven- en onderkaak van de pop. De bedoeling is dat de pop zijn mond, via de ingestoken hand, beweegt op de woorden van een ander. Het bekendste voorbeeld daarvan is de traditionele buikspreker met z'n buikspreekpop, die kind en volwassene al vele tientallen jaren weet te boeien. Maar de moderne Tv- en filmtechniek maakt het mogelijk verschillende mondpoppen een boeiend verhaal te laten vertellen. Bekende hedendaagse Tv-figuren zijn bijvoorbeeld Kiwi & Slinger.

Aangeklede levensechte pop

Menige man of vrouw heeft ergens in huis, zittend op een stoel, voor de gezelligheid een aangeklede pop gelijkend op een partner. Nogal een schraal alternatief voor een mens van vlees en bloed. Maar wel een huisgenoot die niet zo vaak tegenspreekt.