Wat maakt een goede journalist?

We leven in een gemediatiseerde maatschappij. De minste gebeurtenis wordt vandaag de dag opgeblazen tot een wereldschokkend iets. Is dat de taak van de journalist?

Wat is een journalist?

Een synoniem van journalist is verslaggever. In dit woord zit de fundamentele betekenis van het beroep vervat: verslag uitbrengen over gebeurtenissen. Zo objectief en precies mogelijk vertellen wat je gezien hebt. Mensen zo degelijk mogelijk informeren. De eigen mening doet er niet toe. De opvattingen en/of politieke overtuigingen van de reporter spelen geen rol bij het verslaan van een gebeurtenis.

Informatie verzamelen

Om zijn rol zo goed mogelijk te spelen moet de journalist precies weten waarover hij het heeft. Een grondige kennis van de feiten is noodzakelijk. Soms is dat niet makkelijk of laten de omstandigheden niet toe dat hij de nodige informatie verwerft zodat hij moet steunen op mensen die beter geplaatst zijn. In vreemde landen bijvoorbeeld of in gevaarlijke gebieden is het niet altijd evident om op je eentje feiten en achtergronden te achterhalen. Uiteraard is het belangrijk dat de journalist zich vooraf degelijk voorbereidt en niet zonder enige kennis van zaken op het terrein aanbelandt. Daarom ook specialiseren vele verslaggevers zich en helpt hun ervaring en de kennis die ze in de loop van de jaren hebben vergaard om met een zekere autoriteit te kunnen spreken. Zo kan een journalist zich bijvoorbeeld specialiseren in een bepaald land of een regio of een deel van de wereld. Hij kan zich ook specialiseren in een vakgebied als financiën of media of cultuur.

Fixers

Fixers zijn mensen die journalisten helpen bij hun opdracht. Ze wonen in het land waarover de journalist informatie zoekt. Ze kennen dus de geschiedenis en de tradities van het land, beschikken over een ruime kennissenkring, hebben veel contacten en weten dus de kortste weg om aan de nodige informatie te geraken. Ze weten hoe je het best in contact komt met de juiste mensen op de juiste plaats. Niet alleen zorgen ze dus voor je verblijf in de meest aangewezen hotels, helpen ze je aan het beste vervoer maar zijn je ook behulpzaam bij het zoeken naar de meest terzake doende informatie.

Musea en bazaars

De Belgische journalist Jef Lambrecht, specialist in terrorisme en het Midden-Oosten, pakt het op een andere manier aan. Als hij in een land aankomt bezoekt hij twee plaatsen: de lokale musea en de bazaars. Om meer te weten te komen over de geschiedenis van het land, over zijn tradities en zijn cultuur is een bezoek aan een museum waardevol en leerrijk.Een bazaar is geen warenhuis zoals wij het kennen. Het is een plaats waar zich vele kleine winkeltjes bevinden waar je vrij in en uit kan lopen. Iedereen wordt er gastvrij onthaald en mensen ontmoeten er elkaar om babbeltjes te slaan. Ook buitenlanders worden er met open armen ontvangen. De mensen die je er ontmoet kunnen je interessante informatie bezorgen. Zo kom je heel wat te weten over het leven van de man in de straat, hoor je hoe hij het leven in zijn land ervaart en wat hij denkt over de politieke toestand, enzomeer.

Allround journalisten

Door de noodzaak om te besparen bij kranten en tv- en radiozenders wordt er beknibbeld op het aantal journalisten. Vandaar dat deze steeds meer allround moeten zijn zodat ze op om het even welk moment om het even waar kunnen worden ingezet. Specialisatie is er steeds minder bij waardoor menig reporter zijn onderwerp nog nauwelijks beheerst. Fundamentele kennis is een utopie geworden.Televisiejournaliste Phara de Aguirre, gevreesd om haar interviewtechniek, verwoordt het aldus: “Ik sta er soms versteld van dat ik over onderwerpen waarover ik ‘s morgens nog niets weet ‘s avonds iemand interview.”

Besparingen in de sector

Ten gevolge van die besparingen zien kranten, tijdschriften en zenders zich ook verplicht om hoofdzakelijk thema’s te behandelen die hun kijkers aanspreken. Kijkcijfers zijn belangrijker geworden dan ernstige informatieverstrekking. Deze verkleutering van het nieuwsaanbod kenmerkt zich door het opblazen van sensationele onderwerpen als vliegtuigcrashes, aanslagen, uitspattingen van acteurs of sensationele sportprestaties, terwijl de échte onderwerpen als armoede, uitbuiting, fraude of onderdrukking van de vrouw slechts miniem aan bod komen.

Wat vindt de journalist zelf van deze evolutie?

Vele journalisten vinden het moeilijk om daarmee te leven omdat het voorbijgaat aan hun ware opdracht die erin bestaat het publiek gewetensvol in te lichten over de gang der zaken op het wereldtoneel. Ze wensen zich niet te vereenzelvigen met dergelijke journalistiek maar zien zich verplicht hierin mee te spelen om hun baan veilig te stellen. Zoals de zaken er momenteel voorstaan is verbetering niet voor morgen.