Schrijven: van pen en inkt naar twee duimen op de smartfone
Schoolbankjes hadden ooit een inktpotje waar een pen in werd gedoopt met soms nare gevolgen. Iets te diep dopen en er viel een grote drup inkt op het schrijfschrift. Weliswaar gaf dat soms een prachtig figuurtje maar even later stond er een kring omheen die de leerkracht er met een fikse haal met een rood potlood omheen had gezet. Maar schrijven gebeurt al lang niet meer op die manier.
Tot late middeleeuwen schrijven niet voor gewone volk
Schrijven en lezen zijn activiteiten die tot laat in de
middeleeuwen waren voorbehouden aan voornamelijk priesters. Het gewone volk kon
nauwelijks lezen en schrijven. Dat veranderde eigenlijk pas rigoureus vanaf de tijd van de
industriële revolutie en de leerplicht. Lezen en schrijven werd een verplicht vak binnen de leerplicht.
Communicatief, therapie en recreatie
Schrijven heeft meestal in de eerste plaats een communicatieve functie. Maar daarnaast kan schrijven ook worden aangewend als therapie en is voor zeer velen een recreatieve bezigheid. Binnen de communicatieve functie bevat het geschreven woord vooral informatie. Als
therapie is schrijven bedoeld om het hart te luchten of problemen of situaties “van je af te schrijven”. Recreatief heeft schrijven veel te maken met creativiteit en wordt het door vele honderdduizenden beoefend voor het produceren van boeken, verhalen en gedichten.
Bron: Gellinger, Pixabay
Slechts 26 letters in plaats van duizenden beeldtekens
Het gebruik van
letters is eigenlijk heel eenvoudig in vergelijking met het
schrift van onze verre voorgangers. In het
Oude Egypte is ooit een schrift ontwikkeld dat niet met letters werkte maar met
hiërogliefen. Die tekens waren heel wat ingewikkelder om na te bootsen dan onze letters. Ook het Chinese schrift is zeer uitgebreid en gaat uit van beeldtekens waarvan er in totaal zo’n 56.000 bestaan. Uitgangspunt voor ons schrift zijn slechts 26 letters van het
alfabet. Daarnaast bestaat een groot aantal tekens zoals leestekens (vraagteken, komma, punt) en tekens voor de uitspraak die boven, onder of door een letter worden gezet (accent, trema enz.). Uit de 26 letters wordt telkens het juiste aantal gekozen als bouwstenen voor een woord. De combinatie van logisch op elkaar volgende woorden levert een zin op. Gecombineerde zinnen vormen een alinea en een aantal alinea’s een paragraaf. Bij groter schrijfwerk vormen paragrafen een hoofdstuk waarvan een aantal op hun beurt een boek vormen.
Veel vormen van schrijfwerk
Schrijfwerk bestaat in zeel veel vormen. Dagelijks wordt iedereen, afhankelijk van de bezigheden, met een aantal geconfronteerd zoals:
- advertentie
Bron: Unsplash, Pixabay
- artikel
- bedrijfsblad
- beleidstekst
- blog
- biografie
- boek
- brief
- brochure
- draaiboek
- e-mail
- folder
- flyer
- gedicht
- jaarverslag
- krant
Bron: Geralt, Pixabay
- memo
- nieuwsbrief
- persbericht
- personeelsblad
- rapport
- roman
- scenario
- sollicitatiebrief
- speech
- sms
- verhaal
- verslag
- webtekst
Van handwerk naar schrijfmachines
Bron: Monam, Pixabay
Tot de uitvinding van de schrijfmachine (meestal typemachientje genoemd) gebeurde schrijven geheel me de hand. De uitvinding van de typemachine wordt door diverse mensen geclaimd maar moet toegeschreven worden aan het drietal Christopher Latham Sholes, Carlos Glidden en Samuel W. Soule. Zij verkochten in 1867 het patent op het door hen ontwikkelde machientje aan E. Remington and Sons (die oorspronkelijk naaimachines en wapens fabriceerden) die in 1873 de eerste commerciële schrijfmachines maakten.
Communiceren met twee duimen
Bron: Niekverlaan, Pixabay
Weer later ontstond de elektrische schrijfmachine die alweer verdwenen is omdat hij plaats heeft gemaakt voor de
computer met toetsenbord. Maar terwijl menige typist of typiste nog geleerd heeft om met het zogenaamde blind-ritmisch-tienvinger-systeem te typen bestaat het dagelijkse schrijfwerk van de eenentwintigste eeuw vooral uit het zo snel mogelijk bedienen van het toetsenbordje van de smartfone wat slechts met twee duimen gebeurt. Een ontwikkeling die tientallen jaren geleden voor onmogelijk werd gehouden. Maar voor het grotere schrijfwerk is toch nog een toetsenbord nodig en veel broodschrijvers houden het nog steeds bij het schrijven met een pen op papier met als motto: “Laat mij, laat mij, ik heb het altijd zo gedaan” zoals Ramses Shaffy ooit zong.
Lees verder