Communicatie conflicten, open communicatie en luisteren

Onder communicatie verstaan we in het algemeen de uitwisseling van mededelingen tussen levende wezens onderling of tussen levende wezens en dingen. Tot het intermenselijke communicatieproces behoren een persoon, de mededeling en een tweede persoon. De eerste persoon zendt een mededeling uit, en fungeert als de zender of communicator. De tweede persoon ontvangt de mededeling, en fungeert als de ontvanger of hoorder. De communicatie dient ter overbrenging van informatie aan elkaar. Maar we spreken ook van communicatie, als zij niet doelbewust plaats vindt. En als zij niet tot wederzijds begrip leidt.

Het is onmogelijk, niet te communiceren

We communiceren niet alleen door middel van woorden, genaamd verbale communicatie. Maar we communiceren ook door middel van beklemtoning, tempo van het spreken, door pauzes, lachen, zuchten, oog- en huidcontact, gebaren, mimiek. Kortom door al onze gedragingen, genaamd non-verbale communicatie. En omdat elke gedraging een mededeling inhoudt, die door andere mensen geïnterpreteerd kan worden, kunnen wij concluderen dat het onmogelijk is om niet te communiceren.
Als we een mededeling onderzoeken dan kunnen we daarin het inhoudsaspect en het relationele aspect onderscheiden.
Het inhoudsaspect van een communicatie betreft de uitspraak en de informatie daarbij. Terwijl het relationele aspect in het algemeen vastlegt, hoe de zender zijn communicatie begrepen zou willen zien door de ontvanger. Het relationele aspect bevat dus de persoonlijke instelling van de zender tot de ontvanger.

Communicatieconflicten

Als mensen met elkaar communiceren, ontstaan er vaak misverstanden en onenigheden. Dat heeft te maken met het feit, dat wij elkaar aan de ene kant niet begrijpen. En aan de andere kant, dat we niet systematisch geleerd hebben, ons duidelijk, sympathiek en eenduidig uit te drukken. De mens heeft duizenden jaren lang aan de verbetering van zijn communicatieve vermogen gewerkt.

Het feit is dat elke communicatie zowel een inhoudsaspect als een relationeel aspect heeft. Hierdoor kan geconcludeerd worden, dat er ook twee gebieden zijn, waarop storingen kunnen optreden. Het ideale geval van communicatie is een overeenstemming op het inhoudelijke en op het relationele vlak. Het slechtste geval is onenigheid op het inhoudelijke en op het relationele vlak. Maar er zijn ook mengvormen.

Onenigheid op het inhoudelijke vlak, overeenstemming op het relationele vlak

Het handelt zich hier om de menselijke rijpste vorm van discussie met verschillen van inzicht. De zender en ontvanger, genaamd de partners, zijn het weliswaar op inhoudelijk gebied oneens, maar deze verschillen van mening schaden hun relatie niet. We zijn het erover eens, oneens te zijn!

Overeenstemming op inhoudelijk gebied, onenigheid op het relationele vlak

De overeenstemming op inhoudelijk gebied is de lijm, die de relatie nog bij elkaar houdt. Maar elke onenigheid op het inhoudelijke vlak brengt de relatie in gevaar. De partners vermijden daarom graag inhoudelijke onenigheden. Zij proberen hun relatie of band vastigheid te geven, door onbewust inhoudelijke overeenkomsten te zoeken. Bijvoorbeeld in gemeenschappelijke zorgen en moeilijkheden.

Vaak proberen we een poging, een relatieprobleem op het inhoudelijke vlak op te lossen. Ook proberen we vaak een poging, een objectief verschil van mening op het relationele vlak op te lossen. Echter leiden deze twee pogingen meestal tot nog grotere verwarring. En bieden dikwijls geen bevredigende oplossing. Als onenigheden op beide vlakken tegelijkertijd optreden, dan beginnen we eerst overeenstemming op het relationele vlak te bewerkstelligen. Daartoe moeten we de relatie zelf tot inhoud van de communicatie maken. Pas daarna moeten we de inhoudelijke meningsverschillen met onze partner zien op te lossen.

Open communicatie

Open communicatie is een communicatie, waardoor wij dichter tot andere mensen komen. Het is een vorm van communicatie waarmee we ze kunnen leren begrijpen. En die ons in staat stelt, om een diepgaande, bevredigende relatie met hen op te bouwen. Maar om open te communiceren, moeten we ons zowel als zender als ook als ontvanger openstellen. Open staan als ontvanger betekent in de eerste plaats begrijpend luisteren. We kunnen niet openheid van anderen afdwingen. Daarom is het verstandig de openheid eerst bij jezelf te laten beginnen. Door zelf open met anderen te communiceren. Daarmee maak je het je partner makkelijker, om ook open te communiceren. Iemand moet altijd de meest verstandige zet aangeven!

Begrijpend luisteren

Open communicatie valt en staat bij het begrijpend luisteren. Begrijpend luisteren betekent, dat we de mededeling zoveel mogelijk trachten te begrijpen. Zoals de zender haar beleefd en bedoeld heeft. Om dat te kunnen bereiken moeten we ons in zijn referentiesysteem verplaatsen. We moeten de wereld gedurende het luisteren met zijn ogen gaan zien. Om dat voor elkaar te krijgen, is het belangrijk dat we de gedachten en gevoelens van onze gesprekspartner accepteren. Hoe onverschillig het ook is waarover het gaat, en hoezeer zij van onze eigen gedachten en gevoelens onderscheiden. De stelling die we in moeten nemen is: Neem je gesprekspartner serieus, waardeer zijn of haar persoon en waardeer zijn of haar persoonlijke mening.

Onze basishouding zal dan ook een toonbeeld moeten zijn van openheid, eerlijkheid, sympathie en waardering. We zullen een niet bevooroordeelde houding moeten aannemen ten opzichte van de ander. Deze positieve grondhouding werkt bepaalde gedragingen in de hand die het begrijpend luisteren bevorderen. En zullen tot veel voordelen leiden.
© 2015 - 2024 Markcosmic, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Diversiteit binnen een bedrijfDiversiteit komt voor in allerlei soorten en maten. Diversiteit wordt veroorzaakt door verschillen tussen mensen. Het sa…
De afdeling CommunicatieDe afdeling Communicatie vind je in veruit de meeste organisaties. De afdeling Communicatie is verantwoordelijk voor de…
Communicatie bij dierenCommunicatie bij dierenCommunicatie is het overbrengen van informatie (gegevens) met een betekenis waarbij er voordeel ontstaat voor dieren in…
Informatie en communicatieInformatie en communicatieWanneer is iets informatie of een gegeven? Of zit daar geen verschil tussen? En hoe zit het met die eindeloze getallen?…

Het meta-perspectief en de BWR-driehoek in communicatieDe op onze planeet gebruikelijke communicatievorm is de taal. In mondelinge of schriftelijke vorm. Daardoor kan kennis d…
Iets kopen, hoe kijk je door de praatjes heen?Iets kopen, hoe kijk je door de praatjes heen?Als je iets koopt dan kan het lastig zijn om door de mogelijke praatjes van de verkoper te kijken. Maar ja, wanneer weet…
Markcosmic (9 artikelen)
Gepubliceerd: 02-02-2015
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Communicatie
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.