SMOG - Spreken Met Ondersteuning van Gebaren

SMOG is de afkorting voor Spreken Met Ondersteuning van Gebaren. Het is een communicatietechniek die ervoor zorgt dat mensen met een communicatiebeperking zich toch verstaanbaar kunnen maken bij andere mensen door middel van gebaren. Deze manier van communiceren heeft een groot effect op de manier waarop informatie wordt overgebracht.

Het doel

SMOG heeft twee doelen namelijk:

• Mogelijkheden bieden aan een persoon om zich te kunnen uiten naargelang behoeftes en wensen
• Het taalgebruik in de omgeving beter te verstaan en te kunnen lezen

Belangrijk te vermelden is dat door het gebruik van SMOG er enkele opvallende zaken veranderen in de manier van spreken. We zien allereerst een vertraging door het hanteren van gebaren, daarnaast worden woorden die ondersteund zijn door gebaren veel gemotiveerder uitgesproken.

Drie concrete effecten

Ondersteuning bij communicatieve vaardigheden

Wanneer je niet goed kan spreken en je je hierdoor niet voldoende communicatief kan duidelijk maken is dit vaak frustrerend voor de persoon. Door gebarentaal te hanteren wordt het een echt hulpmiddel om je toch te kunnen uitdrukken naar anderen.

Spraakeffecten

Het is niet omdat er niet of weinig gesproken wordt dat er tekort wordt gedaan aan de ontwikkeling van de taal. In tegendeel zelfs, want SMOG heeft een belangrijk taalontwikkelingseffect. Zo is er in de eerste plaats ondersteuning van de grammatica van een zin, meerbepaald de zinsbouw en de overgang van een éénwoordszin naar meerwoordszinnen. SMOG kan in dit geval een echt hulpmiddel zijn bij jonge kinderen omdat ze op die manier door twee gebaren te combineren zich wel kunnen uitdrukken, maar vaak nog niet over de taalvaardigheid beschikken om dit via gesproken taal te uiten.

Contactbevorderend

Doordat het belangrijk is dat er tijdens de wisselwerking oogcontact is en ondersteuning door middel van gebaren is er een versterkte interactie aanwezig tussen beide personen. Bovendien kan de persoon met een communicatiebeperking zich toch tussen de mensen zonder spraakstoornis begeven.

Voorwaarden om SMOG te kunnen uitoefenen

Een goede motoriek

Wanneer een persoon over onvoldoende motoriek beschikt kan deze de gebaren niet voldoende of te onnauwkeurig uitoefenen en ontstaan er al gauw misverstanden. Deze misverstanden kunnen zijn dat er twee gebaren die op elkaar gelijken met elkaar verwisseld worden of dat de ontvanger van de boodschap deze verkeerd of niet begrijpt.

Verstandelijk vermogen

Het is belangrijk om de juiste gebaren te kunnen linken aan de betekenis van het woord. Hiervoor moet de persoon in staat zijn om wel degelijk deze gebaren aan te kunnen leren en ze in de juiste context weten te gebruiken.

Wat SMOG niet is

Smog wordt in de praktijk nogal eens verward met echte gebarentaal. Denken we bijvoorbeeld aan een doventolk die op televisie de gesproken woorden uitbeeldt aan de kijkers. Het cruciale verschil ligt hem dus in het feit dat SMOG enkel ondersteuning biedt aan de woorden door middel van gebaren, maar dus geen 'taal' op zich is, welke gebarentaal wel is.