Boeven vangen met Social Media

In korte tijd hebben de social media een grote vlucht genomen. Er worden wissewasjes mee gedeeld, nieuws mee gemaakt, commentaren op geleverd, korte columns op gepubliceerd en ze worden zelfs regelmatig ingezet om boeven mee te vangen. Met Facebook en twitter zijn misdaden op te lossen, worden tips doorgespeeld en zoekgeraakte kinderen opgespoord.

Twitter

De social media platforms worden door zoveel mensen gebruikt, dat ze worden ingezet bij het opsporen van vermiste mensen en zelfs daders van misdrijven. Een foto of YouTube filmpje op social media kan in no time een groot publiek bereiken en daarbij een functie vervullen.
De veelgebruikte social media zijn:

• Twitter;
• Facebook;
• YouTube.

Hoofdschoppen

Veel ophef werd begin 2013 veroorzaakt door een filmpje over een wandaad. Op het filmpje is een mishandeling door een groep jongeren te zien. De beelden werden eerst Omroep Brabant uitgezonden. Een veiligheidscamera had de rotstreek vastgelegd en de mishandeling was duidelijk te zien. De beelden verspreidden zich razendsnel over het wereldwijde web via Facebook, Twitter en YouTube. Binnen een paar dagen was het filmpje 500.000 maal bekeken. Volgens Geenstijl.nl introduceert de groep het woord van 2013: hoofdschoppen.

Verontwaardiging

Er ging een golf van verontwaardiging door Nederland en België. Twee van de groepsleden van de mishandelende groep schrokken zo, dat ze naar de politie stapten om zich te melden.

Beelden

Het filmpje toont beelden van een groep van acht jongens die in de vroege ochtend van 4 januari 2013 door Eindhoven lopen. Een aantal van de groep trapt tegen fietsen en ook tegen een passant. Het slachtoffer wordt omgeduwd en geschopt terwijl hij op de grond ligt. Het slachtoffer is een dan 22-jarige man uit Oirschot. Als door een wonder komt hij er met niet meer dan blauwe plekken, hersenschudding en een hoofdwond van af. Het lijkt er op dat hij geen blijvend fysiek letsel heeft overgehouden aan de wandaad.

Druk

De confrontatie met de beelden en de sociale druk naar aanleiding van publicatie op social media stimuleerde twee van de daders zich te melden bij de politie. Toen ze de beelden zagen schrokken ze en biechtten hun betrokkenheid op aan hun ouders. De ouders reden vervolgens met de knapen van vijftien en zeventien jaar naar het politiebureau. Het social media gebruikend publiek voert daarna de druk op de andere knapen op om zich ook te melden. Foto’s van de vriendengroep circuleren op alle podia en verspreiden zich als een inktvlek over het land. Bij de jongens op de foto worden de namen van de knapen verzameld en op de foto geplakt. Zo staan ze met gezicht en naam als mishandelaar te kijk tegenover de hele wereld. Binnen een week hebben alle acht zich gemeld bij de politie.

#SM @OVV

In 2011 schreef TNO een boekje over de zegen of vloek van de social media bij de handhaving van de veiligheid in het land: Visie op Sociale Media in de Openbare Orde en Veiligheid (#SM @OVV). Het gebruik van de social media is in het eerste en het tweede decennium van de eenentwintigste eeuw zo gegroeid, dat politie en justitie daar rekening mee moet houden. Getuigen van ongelukken en overvallen wordt gevraagd om een foto te maken en die naar de politie te sturen: Pak de overvaller. Pak je mobiel. Door de inzet van Burgernet, waarbij deelnemers een SMS krijgen wanneer er bijvoorbeeld een kind is zoekgeraakt, is al menig peuter veilig teruggebracht bij de ouders. Met NL Alert krijgen de deelnemers een SMS bij een calamiteit in de buurt. Het zijn voorbeelden van positieve inzet van de social media. Bij het Facebook-feestje in Haren, in september 2012, bracht een oproep op Facebook duizenden mensen op de been. Wat een feestje met vrienden had moeten worden werd een slagveld. Nederland maakte nadrukkelijk kennis met de keerzijde van de social media.

Nieuws

Twitter en Facebook zorgen er ook voor dat nieuws over calamiteiten direct wordt gedeeld met wie het maar wil lezen. Het vraagt van politiewoordvoerders en gezagsdragers een andere manier van crisiscommunicatie. De communicatieprocessen moeten sneller en flexibeler. Burgers, overheid en veiligheidsorganisaties hebben bijna tegelijkertijd de beschikking over informatie van een calamiteit die voorheen gedoseerd aan de burgers werd gegeven.
De veiligheidsorganisaties bewegen mee met de ontwikkelingen. Bij handhaving, opsporing en crisibeheersing spelen de social media inmiddels een rol.

Live verslag

Ten tijde van het proces tegen de moordenaar op Marianne Vaatstra was Twitter het medium waar live verslag van het proces was te lezen. Verschillende verslaggevers zaten in de rechtszaal speciaal als Twitterverslaggever. Het social medium gaf het begrip 'live-verslag' een nieuwe betekenis.

Agent op Twitter

De politie zet Twitter actief in om mededelingen te doen, waarschuwingen te plaatsen en om het loslopende hondje met zijn baasje ter herenigen. Het is een mooi voorbeeld hoe Twitter positief kan worden ingezet.

Benutten

Politie steekt in op interactie:

• Inzet van burgers en informatie op sociale media beter benutten;
• mensen en machines inzetten op hun kracht geautomatiseerde ondersteuning slimmer en sneller maken;
• emancipatie van burgers en overheid;
• gedeelde informatiepositie in de veiligheidsketen.

Privacy

Aan het belang van opsporing van daders wordt in het algemeen meer waarde gehecht dan aan de bescherming van privacy. De foto’s op internet van de knapen van de mishandeling zijn daar een voorbeeld van.
In het blog van frankwatching.com lezen we in dit verband: “Het is belangrijk dat er een voortdurende balans gehouden wordt in de aantasting van privacy, het gevaar van veroordeling van tevoren en de nationale veiligheid.”

Heksenjacht

Als laatste nog even terug naar het voorbeeld van de jongens uit Eindhoven: de publicatie van de beelden en de verzameling van de namen leidden tot een heksenjacht. Het voorval bracht een stroom aan commentaar op gang, het nieuws verspreidde zich in razend tempo.
De namen die op de foto's van de schoppers waren geplakt bevatten ook een naam van een jongen die niets met de zaak te maken hadden. Hij had toevallig dezelfde naam en pastte in de leeftijdsgroep van de schoppers. Hij ontving bedreigingen omdat mensen zijn naam op social media in verband met de hoofdschop-zaak hadden gezien.
Op social media kan iedereen meepraten, niet gehinderd door feitenkennis en zonder hoor en wederhoor toe te passen. Wie op facebook iets opwerpt krijgt een staart aan reacties onder zijn post en dan weer reacties op de racties, zonder garantie op zorgvuldigheid of correctie.
Ruben maakte er een passende cartoon over: Social media als de moderne schandpaal.

Lees verder

• Social Media – Negatieve kanten van Facebook en platforms