Het gebed in de Islam

Hoewel vrij veel mensen weten dat het een plicht voor moslims is om te bidden, vijf keer per dag, is er toch nog weinig bekendheid over het precieze hoe en waarom van deze gebeden. Hieronder volgt wat meer uitleg over de plaats die de gebeden innemen binnen de Islam en de verschillende soorten gebeden. Het belang van het gebed binnen de Islam wordt al meteen duidelijk door de volgende feiten. Het was de eerst plicht die de profeet Mohammed (vzmh) oplegde aan zijn volgelingen. Het gebed en het geven van aalmoezen worden erg vaak en veelal samen genoemd in de Koran. Het gebed, wanneer het samen met de aalmoezen wordt genoemd, komt altijd op de eerste plaats. Het gebed kent geen verschillen in rang en stand of in kleur en afkomst. Wanneer de gelovigen gaan bidden staan ze allemaal tegenover God, zonder onderscheid. Het gebed is niet slechts een lippendienst, maar vraagt absolute oprechtheid van haar gelovigen, een lofprijzing waaraan lichaam, spraakvermogen, ziel en intelligentie in gelijke mate deelnemen.

De gebedstijden

Moslims bidden vijf keer per dag op vastgestelde tijden. Het gebed is het eerste dagelijkse werk van een moslim en ook vaak het laatste. Op deze manier gedenkt de moslim God gedurende alle activiteiten van de dag, bij het opstaan 's morgens vroeg, voor het slapen gaan 's avonds, tijdens het werk midden op de dag.

Het eerste gebed is het ochtendgebed, al-Fajr, wat gebeden wordt tussen de eerste ochtendschemering en zonsopgang. Het gebed bestaat uit twee verplichte delen (rak'aat, een rak'a is een buiging) en twee extra delen. Het tweede gebed is het middaggebed of al-Zoehr. Dit vindt plaats ongeveer een kwartier na de hoogste stand van de zon tot de namiddag. Het bestaat uit vier rak'aat en eventueel vier rak'aat ervoor en twee erna. Het namiddaggebed of al-'asr is het derde gebed. Dit wordt gebeden vanaf het laatste gedeelte van de namiddag tot een half uur voor zonsondergang. Het bestaat uit vier verplichte rak'aat en eventueel vier rak'aat ervoor. Het gebed van zonsondergang, al-maghrib, is het vierde gebed. Het vindt plaats vlak na zonsondergang tot de rode schemering verdwijnt. Het bestaat uit drie verplichte rak'aat en eventueel nog twee erna. Het laatste gebed is al-'Isha of nachtgebed, dit wordt anderhalf uur tot twee uur na zonsondergang gebeden, er is tijd voor dit gebed tot voor de eerste ochtendschemering. Het bestaat uit vier rak'aat en eventueel vier rak'aat voor en twee rak'aat na het gebed. Hierna volgt nog eventueel een 'witr'-gebed (hierover zometeen meer).

Slechts een aantal tijden zijn verboden om te gebruiken voor het gebed. Het gaat hier om Het moment van zonsopgang tot ongeveer veertig minuten erna. De tijd waarop de zon haar hoogtepunt bereikt. En vlak voor en tijdens zonsondergang. Deze tijden worden onder andere afgeraden omdat moslims nooit de indruk willen wekken zon-of vuuraanbidders te zijn.

Reiniging

Reiniging speelt een belangrijke rol binnen de Islam en ook bij het gebed. Het gebed kan alleen worden verricht in een toestand van reinheid, die reinheid is te bereiken door een eenvoudige rituele wassing. Deze wassing wordt 'woedoe' genoemd en bestaat uit vier verplichte onderdelen. Het wassen vanaf de haargrens tot onder de kin en van oor tot oor. De armen tot en met de ellebogen wassen. Minstens een kwart deel van het hoofd nat maken, door met natte handen erover te strijken. De voeten tot en met de enkels wassen. Deze wassing is in principe voldoende om over te gaan tot het gebed.

In enkele gevallen echter is er een grote rituele wassing nodig, de 'ghoesl'. Deze wassing is nodig na het hebben van geslachtsgemeenschap, na een zaadlozing, na afloop van de menstruatie en na afloop van de bloedingen na een geboorte.

Verder kan er in enkele gevallen eventueel gebruik gemaakt worden van een reiniging door zuivere aarde, de 'tayammoem'. Dit kan gedaan worden wanneer men in een omgeving is waar geen water aanwezig is voor de 'woedoe' of de 'ghoesl', wanneer het water een ziekte veroorzaken kan, wanneer er gevaar dreigt van een vijand, wanneer het aanwezige water net voldoende is voor consumptie, of wanneer er sprake is van een andere ernstige belemmering. Zo gauw er echter water in de buurt is wordt deze vorm van wassing ongeldig en moet men zich opnieuw met water reinigen.

Voorbereidingen tot het gebed

Na de rituele wassing zorgt men voor een schone plek om te bidden, met schone en voldoende bedekkende kleding. Voor mannen geldt dat zij zich minimaal van hun middel tot aan hun knieën moeten bedekken. Voor vrouwen geldt dat zij zich volledig bedekken op gezicht, handen en voeten na. Verder richt men zich, waar ter wereld men zich ook bevindt, tot de Ka'bah in Mekka.

Verschillende gebeden

Naast de boven genoemde gebeden zijn er nog speciale gebeden, voor speciale gelegenheden. Die worden hieronder kort behandeld.

• Het witr-gebed, 'witr' betekent oneven en het is aanbevolen door de profeet Mohammed (vzmh) om onze nachtelijke gebeden oneven te maken.
• Het vrijdaggebed. Dit gebed wordt wekelijks op vrijdag verricht en bestaat uit twee 'rak'aat', het wordt voorafgegaan door een preek en komt in plaats van het middaggebed. Dit gebed is alleen een plicht voor mannen. Veel mensen vergelijken de vrijdag wel met de zondag van de christenen en de zaterdag van de joden, maar vrijdag is geen rustdag, hoewel het in veel Islamitische landen inmiddels wel een vrije dag is voor mensen die in overheidsdiensten werken.
• Het 'tarawih'-gebed, dit is een gebed dat tijdens Ramadan wordt gebeden na het avondgebed. Het is niet verplicht, maar wel zeer gebruikelijk. Het kan zowel alleen als in een moskee in een groep gebeden worden.
• Het 'tahajjud'-gebed. 'Tahajjud' betekent letterlijk het opgeven van slaap en wordt dan ook gebeden 's nachts nadat men geslapen heeft en slaap wordt vervolgens opgegeven om te kunnen bidden. Het is een vrijwillig gebed.
• Het 'janazah'-gebed. Dit gebed wordt gebeden bij het lichaam van elke dode moslim, man, vrouw, jong of oud. Het kan op elke plek verricht worden, in een moskee, op de begraafplaats, op een open plek. Het bestaat voornamelijk uit een smeekgebed voor een overleden geloofsbroeder of –zuster.
• 'Qada', het inhalen van gebeden. Wanneer iemand door omstandigheden een gebed overslaat, door vergeetachtigheid of andere omstandigheden, kan men dit gebed inhalen, liefst zo snel mogelijk.
• Feestgebeden. Tweemaal per jaar wordt er een feestgebed verricht. Na beëindiging van de maand Ramadan, viert men op de eerste dag van de volgende maand het breken van de vasten. Dit feest heet 'Eid al-Fitr'. Op de tiende dag van de maand Dzoel-hidja viert men 'Eid al-Adha', het offerfeest. Beide feesten beginnen met een gebed. Voor degenen voor wie het vrijdagsgebed verplicht is, is het feestgebed ook verplicht. Enkele Islamitische rechtsscholen beschouwen het echter als 'sunnah', vrijwillig.
• 'Isstikhara', het gebed om leiding van God. Wanneer een moslim wil weten of een voornemen juist is of niet, kan een gebed van twee 'rak'aat' verrichten, liefst voordat hij gaat slapen. Men kan dan in een droom een teken ontvangen, het teken kan eventueel ook op een andere manier wordn ontvangen.
• 'Tasbieh'-gebed. De profeet Mohammed (vzmh) heeft over dit gebed gezegd dat dit gebed je vergiffenis schenkt voor je eerste en laatste zonden, grote en kleine vergissingen, bekende en onbekende fouten, wat je bewust en onbewust hebt gedaan. Het wordt aangeraden dit gebed minimaal eenmaal in je leven te bidden.