Leugentje om bestwil, pathologisch liegen of Ganser syndroom

Liegen, we doen het allemaal ook al zijn we ons daar niet altijd van bewust! Het vormt een belangrijke hoeksteen voor goede communicatie tussen mensen. Een leugentje om bestwil is dus snel gemaakt, maar soms wordt er ook misbruik van gemaakt. Een structurele pathologische leugenaar kan jarenlang veel schade aanrichten, waar de omgeving veel overlast aan kan overhouden. Er zijn ook syndromen waarbij het liegen wordt opgelegd, oftewel men moet continu liegen. Wat zijn de verschillende vormen van liegen en wat is het verschil tussen goed of fout?

Leugens

• Liegen voor beter gevoel
• Het liegsyndroom
• Pathologische leugenaar
• Dementie, psychose en waanideeën
• De waarheid achterhaalt haar wel

Liegen voor beter gevoel

De standaard communicatie tussen mensen bestaat voor een groot deel uit onbewuste leugentjes. Het heeft tot doel om iemand een beter gevoel te geven, dan het werkelijk is. Denk aan het geven van een complimentje, terwijl je het niet bedoelt. Het kan de ander in zijn gemoedsgesteldheid strelen, waardoor ook jij beter in het daglicht komt te staan. Deze manier van praten is vrij standaard en dus liegen we er gezamenlijk behoorlijk op los. Toch is deze vorm van niet de waarheid vertellen relatief onschuldig. Een leugentje om bestwil moet ook klein blijven! Indien er echter sprake is van continu moeten liegen om voorgaande leugens wederom af te dekken, dan is er toch meer aan de hand.

Het liegsyndroom

Indien het lichaam veel stress heeft en continu onder druk staat, kan het op vreemde manieren reageren. Zeker als er sprake is van een oorlogssituatie of ernstig hoofdletsel kan het communicatieproblemen geven. Informatie wordt ter bescherming van de eigen omstandigheid op een onjuiste manier overgebracht. Het houdt in dat de persoon continu om de waarheid of werkelijkheid heen draait. Het betreffen echter continu halve waarheden, oftewel de leugen is half waar. Het hoeft dus ook niet op te vallen, indien men het onverhoopt toepast. De onwaarheid moet worden verteld om zo het eigen hachje te beschermen. In dit geval kan het dermate groeien, dat de persoon simpelweg niet meer de echte waarheid kan vertellen. Men draait om de brij heen zonder feitelijk op de inhoud in te gaan. Daarnaast wordt de werkelijkheid verhuld middels cryptische beschrijvingen. Het syndroom van Ganser komt relatief weinig voor, omdat het aan extreme omstandigheden is gerelateerd. Let wel ook zwaar hersenletsel kan de aandoening veroorzaken.

Pathologische leugenaar

Voorgaande syndroom is door overmatige druk opgelegd, waardoor de persoon halve waarheden moet vertellen. Het vormt een stukje bescherming van de eigen persoon. Dit is geheel wat anders dan een pathologische leugenaar. In dat geval kikt men erop, dat men leugens kan vertellen. Het kan een bewuste keuze zijn om dit te doen, maar het kan ook zo zijn gegroeid. Door telkens een leugen te vertellen waarbij men er steeds mee wegkomt, kan het een gewoonte worden. Het kan daarbij een verslaving of sport zijn om de leugen te vertellen. De omgeving van de persoon kan daardoor ernstig worden benadeeld. Denk aan het structureel verzwijgen van een verslaving of hoge schulden, waardoor de problemen continu blijven opstapelen.

Dementie, psychose en waanideeën

Meerdere aandoeningen kunnen de geestelijke staat van de mens aantasten, waardoor we de werkelijkheid niet meer zien. Denk aan het Godotsyndroom, waarbij onwetendheid omtrent de toekomst veel problemen kan geven. Het komt vaak voor bij dementerenden, welke door het vergeten van antwoorden altijd bepaalde vragen blijven houden. Ook het syndroom van Capgras kan grote invloed uitoefenen, doordat de persoon waanideeën krijgt. De belevingswereld van de persoon wijkt af van de werkelijkheid, waardoor veel frictie met de omgeving ontstaat. Om het gelijk te halen zal men in de ogen van omstanders veel leugens vertellen. De twee syndromen leiden tot het moeten vertellen van leugens, omdat men simpelweg geen andere keus heeft.

De waarheid achterhaalt haar wel

Het vertellen van veel leugens houdt veel druk op de liegende persoon in. De kans dat het uitkomt neemt snel toe, doordat leugens met leugens moeten worden gedekt. Omdat men de gezamenlijke optelsom van alle leugens niet altijd kan herinneren, kan het voorkomen dat men zichzelf op een later moment gaat tegenspreken. ‘Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt haar wel’ is dan ook vaak van toepassing. De persoon zal vroeg of laat door de mand vallen, waardoor de reeks aan leugenachtige handelingen aan het licht komen. Omdat het soms jarenlang goed kan gaan, kan de aangerichte schade eveneens enorm zijn.