Waarom Belgen Nederlanders niet begrijpen en omgekeerd
België en Nederland verschillen weinig in afstand. Veel Nederlanders die zich in België vestigen of er zaken mee doen, menen dan ook simpelweg een stukje zuidelijker te gaan. Maar pas op: schijn bedriegt! Er zijn in heel Europa waarschijnlijk niet twee culturen die zo dicht bij elkaar gelegen zijn, en toch zo verschillen.
Extravert versus introvert
Nederlanders hebben de naam open te zijn. Ze zijn spontaan, direct en als geen ander gewend te zeggen waar het op staat. Nederlanders draaien niet graag om de zaken heen. Tijd is geld, menen ze. Graag komen ze dan ook zo snel mogelijk to the point. Met een kleine kanttekening: ieder moet wel eerst zijn zegje hebben kunnen doen.Belgen zijn over het algemeen wat introverter. Liever dan direct toenadering te zoeken, kijken ze eerst de kat uit de boom. Dit heeft in het verleden al tot heel wat misverstanden geleid. Waar de Hollander van mening is dat hij spontaan, open en eerlijk is, loopt hij het risico door een Belg eerder als opdringerig, bot en arrogant te worden ervaren. Aan de andere kant ervaren heel wat Nederlanders Belgen als moeilijk benaderbaar. Een veelgehoorde Nederlandse klacht is dat je geen hoogte van hen krijgt. Dat kan kloppen. Een Belg laat namelijk niet snel het achterste van zijn tong zien. Hij heeft voornamelijk leren luisteren, en zal pas van zich laten horen wanneer hij zeker is van zijn zaak.
De belangrijkste oorzaak van dit verschil schuilt naar alle waarschijnlijkheid in het onderwijssysteem. Waar op Nederlandse scholen kinderen vooral leren discussiëren - bijvoorbeeld door middel van het dagelijkse kringgesprek – traint het Belgische onderwijssysteem kinderen vooral in het reproduceren van kennis.
Daarnaast is er ook een historische oorzaak. Als geen ander hebben de Belgen zich steeds staande moeten houden tegen allerlei vormen van (dreigende) overheersing. De Spanjaarden, de Franse aristocratie, de Duitsers: al deze volkeren stimuleerden de Belgen tot het aanleren van een houding die het mogelijk maakte dat zij zich als volk onder alle omstandigheden wisten te handhaven. Ziedaar de reden waarom een Nederlander een plan maakt, maar een Belg zijn plan trekt.
Contractland versus contactland
In Nederland is men gericht op het sluiten van contracten en het nauwgezet volgen van de regeltjes. En mochten er ergens geen regeltjes voor zijn, dan maakt men wel weer nieuwe. Mensen gaan er over het algemeen recht op hun doel af. Zonder poespas, zouden ze in dat geval zeggen. Het doel is het sluiten van de deal.In België daarentegen, is een deal allereerst iets dat plaatsvindt tussen personen. En die personen moeten elkaar kunnen vertrouwen. Er is een Frans spreekwoord dat luidt: c'est le ton qui fait la musique, oftewel: het is de toon die de muziek maakt. Zo ook in België. Tijdens lunches en informele ontmoetingen wordt de juiste toon gezet. Dit is het proces van elkaar aftasten, waarbij beide partijen kijken of de juiste chemie plaatsvindt. Dit lijkt voor Nederlanders misschien wat omslachtig. Toch biedt deze benadering ook voordelen. Want waar Nederlanders elkaar na de deal beleefd de hand schudden om elkaar vermoedelijk nooit meer terug te zien (want het doel is bereikt, per slot van rekening) zijn Belgische relaties bestendiger. Iemand met wie het tot een prettige samenwerking gekomen is, zal definitief een plaatsje innemen in het netwerk van de persoon in kwestie. En de doorsnee Belg kan zelden verweten worden dat hij zijn relaties niet au serieux neemt. Want in België gaan vrienden voor.
Feminien versus masculien
Bewoners van de Lage Landen hebben een echte vergadercultuur. Het doel daarvan is het nastreven van concensus, want van schoonmaker tot directeur: in Nederland is iedereen gelijk. De kans is groot dat de CEO van een bedrijf Jan wordt genoemd en zich laat tutoyeren. Dit allemaal in tegenstelling tot België. Hier zijn bedrijven in hogere mate gestructureerd op basis van positie en autoriteit. En zelfs al wordt er vergaderd, uiteindelijk is het meneer de directeur die de knopen doorhakt. De socioloog Hofstede noemt deze cultuurdimensie feminien versus masculien. Het primair op gelijkheid gerichte Nederlandse poldermodel getuigt van een feminiene cultuur, terwijl het meer hiërarchisch geordende Belgische model getuigt van een masculiene cultuur. En waar een feminiene cultuur een kleine machtstafstand kent, is die in een masculiene cultuur aanzienlijk groter.Hollandse zuinigheid versus Bourgondisme
Meegebrachte boterhammen met kaas en een beker melk tijdens de lunch, daar zal geen Nederlander van opkijken. Zijn zuiderbuur echter wel. Geldt melk drinken tijdens de lunch in België al als een uiterst curieuze gewoonte; liever dan zijn eigen brood mee te nemen zal de Belg kiezen voor een uitgebreide maaltijd. Enkele malen per week uit eten is in België dan ook eerder regel dan uitzondering. Nederlanders eten aanzienlijk minder vaak buiten de deur, maar dat heeft zo zijn redenen. Belgen die hun noorderburen lichtvaardig van gierigheid beschuldigen, realiseren zich dit doorgaans niet. Allereerst hebben de Nederlanders boven de Moerdijk doorgaans een Calvinistische achtergrond. En voor de kerkhervormer Jean Cauvin – in Nederland Jan Calvijn genaamd – was matigheid, eenvoud en soberheid het credo. De ziel die in deze deugden was geoefend, liep het minste risico om door aardse geneugten te worden afgehouden van het geestelijke. Bij de katholieken echter bleef een ascetische levenshouding voornamelijk het domein van monniken en nonnen. De gewone man leefde volgens het credo dat hij op aarde was om 'in het hier en in het hiernamaals gelukkig te zijn'. Dat hij zich onder het harde werken te goed kon doen aan de geneugten van het leven, beschouwde hij als een gave Gods. Het is dus maar net hoe je ernaar kijkt. Dit verschil in religieus-culturele achtergrond is het in een notendop, dat zo vaak maakt dat Belgen en Nederlanders elkaar niet begrijpen. Dit verklaart tevens waarom in Nederland de mentaliteit onder en boven de rivieren zo verschillend is.Een tweede oorzaak is gelegen in de levensstandaard. De huizen in België zijn gemiddeld iets goedkoper. En dat niet alleen, in tegenstelling tot Nederland worden ze zelden overgefinancierd en ook nog eens relatief vlot afbetaald. Daarbij liggen de lasten voor kinderopvang, muzieklessen, collegegeld en wegenbelasting in Nederland doorgaans ook aanzienlijk hoger. Wanneer een Nederlander dus maandelijks zijn vaste lasten heeft voldaan, blijft er in veel gevallen weinig over. Tel daarbij op dat de horecaprijzen in veel Nederlandse steden het equivalent zijn van de Belgische, en het beeld van de Hollander in een caravan vol aardappelen wordt volstrekt begrijpelijk. Met betrekking tot dat laatste overigens: levensmiddelen zijn in Nederland dan weer een stuk goedkoper. Ziedaar de reden dat menig Belg voor zijn pampers met liefde de grens passeert.
Tot slot enkele tips voor een goede verstandhouding
- Wees bereid van elkaar te leren. Wat de Belg van de Nederlander kan leren is zelfbewust te zijn en het eigen product of standpunt onder de aandacht te brengen. Nederlanders aan de andere kant kunnen van Belgen leren om geduld te hebben en te investeren in kwaliteit en relaties.
- Ga uit van elkanders goede intenties. Belgen doen er goed aan de Hollandse bravoure niet al te persoonlijk te nemen. Dat een Hollander soms wat bot over kan komen, wil niet zeggen dat hij je niet mag. En aan de andere kant: de zwijgende Belg dekt zich niet in, maar heeft misschien wat extra aanmoediging nodig om opener te durven zijn.
- Voor Nederlanders: halveer je gebruikelijke stemvolume. Spreken is zilver, zwijgen is goud! Laat tijdens een lunch de contracten of papieren in de tas, en maak onderscheid tussen een formele en informele ontmoeting. Bij de laatste breng je de zaken (nog) niet ter sprake.
- Voor Belgen: een goede Nederlandse vriend begrijpt mogelijk niet waarom u hem vousvoyeert. Mag u hem plotseling niet meer? In tegenstelling tot in België, geldt 'u' in Nederland als beleefd of formeel taalgebruik, voorbehouden aan mensen tot wie een grotere afstand bestaat in relatie, positie dan wel leeftijd.
- Voor beiden: een grondhouding van oprechte interesse in de ander, beleefdheid en hoffelijkheid doet wonderen. Vriendelijkheid is een internationale taal die overal ter wereld deuren doet opengaan!
Gerelateerde artikelen
Whitening tandpasta's: onderzoek, feiten en cijfersIs een whitening tandpasta slecht voor je tanden, of voor het tandglazuur? Hoe veel mensen gebruiken een witmakende tand…
De bijnamen van de NederlandersNederlanders hebben een aantal bijnamen in het buitenland. Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld kaaskoppen. Sinds wanne…
Zaken doen met Nederlandstalige Belgen als NederlanderZaken doen in een ander land vergt meestal een andere aanpak dan in eigen land. Culturen kunnen heel verschillend zijn w…
België: een hypotheek afsluiten bij een Belgische bankEr zijn relatief veel Nederlanders die in België wonen. Zij moeten vaak ook een hypotheek afsluiten, omdat zij daar een…
nieuws uitgelichtStrijd tegen IS – Nederland stuurt F-16’sIn de strijd tegen Islamitische Staat (IS) doet Nederland mee met de Internationale Coalitie. Nederland stuurt zes F-16’…
Dag van de Vrede – International PeaceDayElk jaar wordt er wereldwijd een Internationale Dag van de Vrede georganiseerd op 21 september. De Algemene Vergadering…Bronnen en referenties
- The Hofstede Center, What about Belgium? http://geert-hofstede.com/belgium.html
- Keasberry, Kelly. Van attest tot acceptatie, Ervaringen van een Nederbelg, Elikser 2015.
- Evert van Wijk, Waarom Belgen niet kunnen voetballen en Nederlanders nooit wereldkampioen worden, Scriptum oktober 2010.
- Femke Noordink, Een Belg is hij die niet van Hollanders houdt, Volkskrant Opinie 23-10-2103
- Nederlands Instituut voor internationale betrekkingen Clingendael, België en Nederland in Beeld, een empirisch onderzoek in opdracht van de Belgisch-Nederlandse Vereniging, Den Haag, mei 2002.
Reacties
Lieven de Saedeleer, 24-10-2017
Veel negatieve reacties toch van de Nederlanders hier. Maar het is idd zo dat Nederlanders veel minder graag gezien worden in België dan dat ze zelf denken. Waar Nederlanders ons achterbaks vinden, vinden Vlamingen Nederlanders veel te direct, naar het onbeleefde toe zelfs. Ik heb twee Nederlandse collega's waarvan ik vind dat ze wel kunnen aarden hier, maar of ze veel Belgische vrienden heb, dat weet ik niet. Ik bevestig dat het inderdaad niet gemakkelijk is om vrienden te maken met de autochtone bevolking. Heb enorm veel collega's die in Brussel stad wonen, en expat zijn, waarvan ik zeker ben dat ze enkel international vriendschappen hebben, geen Belgische. Je moet weten dat Vlaanderen altijd zwaar beïnvloed geweest is door andere landen. Mijn grootouders bv keken 70% van de tijd naar Nederlandse tv, mijn ouders nog maar 30%, mijn generatie (alles tot 35 jaar) kijkt helemaal niet meer naar Nederlandse tv, omdat we zelf onze Eigen Vlaamse Tv industrie hebben opgebouwd. Daarbij komend ook het feit dat ik als Vlaming de indruk heb dat er minder en minder Algemeen Nederlands gepraat wordt en dat er meer Vlaams en Vlaamse dialecten gesproken worden, alsof het Algemeen Nederlands niet zo belangrijk meer is. Ik vermoed dat daar vroeger veel meer op gehamerd werd. Als je dan nog de constante profileringsdrang tegenover de Franstalige bevolking erbij neemt, dan besef ik eigenlijk, voor mijzelf, dat dit komt omdat Vlamingen meer en meer terugvallen op hun Eigen cultuur, Eigen bevoegdheden, enzovoort. Je moet weten dat Vlamingen bijna bij elke verkiezingen wel staatshervormingen willen en dat duidt dus op meer zelfbehoud. Ik denk dat de Vlaming vooral op zoek is naar de Eigen identiteit, fierheid die bijvoorbeeld standaard is voor een Amerikaan, maar niet voor ons. Vandaar dat wel bot kunnen zijn jegens andere culturen, opvattingen, talen omdat we in mijn ogen zelf aan het groeien zijn in onze Eigen Vlaamse identiteit en dat duurt wel enkele generaties.
Reactie infoteur, 30-10-2017
Beste Lieven,
Dank voor je helder verwoorde reactie. Zelf heb ik als Nederlander mijn draai gevonden in België, maar het is herkenbaar wat je schrijft. Voor een Nederlander valt het niet altijd mee om te begrijpen hoe gevoelig bepaalde dingen in Vlaanderen kunnen liggen. Nederlanders vinden het vaak hilarisch als een buitenlander hun eigenaardigheden aankaart. Voor Vlamingen ligt dat anders. Gezien de geschiedenis is dat uiteraard begrijpelijk. Na drie jaar ben ik redelijk ingeburgerd, zodanig zelfs dat het Antwerpse dialect al begint door te dringen in mijn spraak. Dat wordt gewaardeerd overigens. Een Nederlander die niet luidkeels de boel komt koloniseren, maar die zijn hart heeft verpand aan zijn nieuwe vaderland. Zelfs al begrijpt niet iedereen hier dat. Veel Belgen lijken nog altijd te geloven in de Oranje Boven-mythe. Ze moesten eens weten… er is in dit bijzondere land zoveel om trots op te zijn. Het tragische is dat zo weinigen dat beseffen…
Jolanda, 24-08-2016
Mijn partner en ik, wonen 8 jaar in België. Een poosje terug dachten we in het 'verkeerde deel' te zijn gaan wonen maar nu ik onderstaande reacties lees, lijkt het overal in België hetzelfde te zijn. Wij hebben dezelfde ervaringen. Mijn partner werkt bij een grote organisatie in Leuven waar je wel drie keer moet nadenken voordat je een eigen Nederlandse! mening kan geven. Helaas voor de Vlaamse collega's doet hij dat regelmatig toch. Ze vragen om iets voor je te doen binnen een bepaalde termijn: no way; een Belg laat zich niet afjagen eh. opjagen. Zelf werkte ik de laatste jaren in Nederland 16u p/wk. Momenteel even helemaal niet door omstandigheden. 16u p/wk werken is voor een Vlaming volkomen raar (ben je dan niet lui?) en al helemaal als je erbij verteld dat je je honden geen 40u in een hok buiten (is hier heel normaal) of in een 'parkje' (bench) binnen wilt zetten. Over honden gesproken: Nederlanders falen geregeld in het opvoeden van hun hond(en) maar Vlamingen lopen (op enkele uitzonderingen na) 20 jaar achter. De hondenscholen pleiten wel voor belonen ipv straffen maar dat is er bij de Belg maar moeilijk in te krijgen. Ik moest even glimlachen bij de opmerking van Gerard: je zgn. vrienden vinden je bruikbaar of niet. De eerste paar jaar dat we hier woonden wil iedereen je wel leren kennen… of is 't nieuwsgierigheid? Zelf vertellen ze niets wat ze niet willen. Ze willen je zo vaak mogelijk zien: op de hondenschool, kantine, bij jou thuis, Zodra dat, in ons geval ook door omstandigheden, stopte, is het meteen: uit het oog, uit het hart. Einde hoofdstuk. Nederlanders kunnen ook zo zijn maar een Vlaming is er heel accuut resoluut in. Autorijden een ramp? Gevaarlijk zeg maar liever. Een Belg heeft zijn rijbewijs bij ons spreekwoordelijke pakje boter gehaald! Hoog bejaarden zouden ze wat meer een test moeten afnemen. Ik gun die mensen hun auto en hun sociaal leven maar gun mezelf ook een auto die heel blijft. Goeiemorgen in een supermarket kennen ze niet. Ik merk dat veel klanten het personeel als minderwaardig zien. Na een poosje merkte ik een voorzichtig contact als ik iets vrolijks zei maar 't blijft (ook hier op een uitzondering na) ontzettend stroef met vaak alleen een 'daag'! De eerste jaren viel 't mij minder op, helaas ga ik mezelf er steeds meer aan ergeren. Is niet goed. Langs de andere kant zijn er inderdaad ook voordelen en die probeer ik maar te koesteren. Wij zitten op 70% inrichten van een gebouwd nieuw huis (boerderijtje), mijn partner heeft nu wel een goede job. Teruggaan naar Nederland: tja… misschien ooit, als de tijd ervoor rijp is…
Dank aan de auteur van dit artikel: het geeft een beetje troost in tijden dat het lastig is om er mee om te gaan -:)
Reactie infoteur, 29-08-2016
Beste Jolanda, spijtig te horen dat het niet altijd even gemakkelijk is om te integreren in België. Je verhaal staat niet op zichzelf, ook veel internationaal expats klagen erover. Misschien herken je je wel in dit artikel van Paola Campo: http://cheeseweb.eu/2014/04/3-reasons-no-belgian-friends/. Wat ik kan aanraden is om je spontaniteit niet te verliezen en warmte en vriendelijkheid te blijven geven. Ook economisch en sociaal actief zijn kan veel helpen. Zo sprak ik onlangs een vrouw die pas Belgische vrienden kreeg toen zij zich begon in te zetten voor haar dorpsparochie. Veel draait hier om het verenigingsleven of buurtcentra, dus misschien is jouw inzet wel heel hard nodig. Ik wens je heel veel sterkte en succes!
Laatste update: 02-06-2016
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Internationaal
Bronnen en referenties: 5