Lange Wapper: de volkslegende van Antwerpen

Wie in Antwerpen is geweest, heeft ongetwijfeld gehoord van Lange Wapper. De bekende, Belgische volkslegende vertelt het verhaal van een reus die van gedaante veranderde en 's nachts de straten onveilig maakte. De kwelgeest kom je in deze stad op verschillende manieren tegen. Het spook heeft zelfs zijn eigen standbeeld bij de burcht Het Steen.

Lange Wapper, de volkslegende van Antwerpen

Lange Wapper is een bekende volkslegende uit België. Hij wordt voornamelijk geassocieerd met Antwerpen, maar ook in Nijlen, Kessel, Wilrijk, Blankenberge en Bevel doen verhalen over hem de ronde.

Lange Wapper was een lange, dunne reus met een slungelachtig uiterlijk en opvallende gladde kin. ‘s Nachts maakte hij de straten van Antwerpen onveilig. De kwelduivel had het vooral voorzien op dronkelui en stoute kinderen. Hij kon van gedaante veranderen en begon vaak als klein mannetje, geleidelijk werd hij groter. Wanneer Lange Wapper dronkaards door de straten zag gaan, achtervolgde en pestte hij hen. Ook maakte hij mensen bang door bij de hoogste verdiepingen door de ramen naar binnen te kijken.

Tevens vermomde hij zich als klein kind en speelde soms met kinderen. Ook hoopte hij in de gedaante van een baby of witte zakdoek door een vrouw te worden meegenomen. De legende luidt dat hij graag moedermelk dronk. Eenmaal bij de vrouw thuis werd hij dan weer groot.

De reus hield van water en doolde graag langs de oevers van de Schelde. Echter hield hij absoluut niet van Maria. Toen dit verhaal bekend werd, zijn er veel Mariabeelden op de gevels van huizen geplaatst. Dit zou de kwelgeest met zijn pesterijen weghouden. Lange Wapper vluchtte steeds verder weg van de beelden, totdat hij uiteindelijk bij de Schelde aankwam, erin viel en verdronk.

Standbeeld Lange Wapper

Wil je Lange Wapper “in het echt” ontmoeten? Breng dan een bezoekje aan de burcht Het Steen in Antwerpen. Hier staat een groot standbeeld van de bekende kwelgeest, welke in 1962 is gemaakt door de Antwerpse beeldhouwer Albert Poels. Het beeld lijkt op de bezoeker neer te kijken, waardoor de reusachtigheid van Lange Wapper benadrukt wordt. Tegenover hem staan twee mannen die wat naar achter zijn gebogen, opkijkend naar de legende. Het adres van Het Steen is Steenplein 1, 2000 Antwerpen, België.

Spookwandeling in Antwerpen

Wil je graag meer te weten komen over de spoken die ronddwalen in Antwerpen? Trek dan je wandelschoenen aan en ga mee met Antwerp Ghostwalk. De gids wacht je in historische kledij op bij het standbeeld van Lange Wapper, onderaan het kasteel Het Steen. Vanaf hier vertrek je voor een avondwandeling van ongeveer drie kilometer door het oude stadscentrum. De wandeltocht zal ongeveer twee uur duren waarbij de duistere geschiedenis van de stad wordt blootgelegd. Alle wreedheden komen aan bod, terwijl je de huizen en plekken bezoekt waar de verhalen zich afspelen. Moordpartijen, onverklaarbare fenomenen en volkslegendes, niets blijft onbesproken! Deze spooktocht heeft overigens geen acteurs of schrikeffecten.

Verwijzingen naar Lange Wapper

Dat de reus een beroemd personage is in Antwerpen, moge duidelijk zijn. Wie goed oplet, zal in deze stad dan ook diverse verwijzingen naar de kwelgeest terugvinden.

Standbeeld bij Het Steen

Zoals reeds besproken vind je wellicht de duidelijkste verwijzing naar de volkslegende bij de burcht Het Steen. Hier staat een groot standbeeld van Lange Wapper.

Brugproject De Lange Wapperbrug

Ook vind je een verwijzing naar de kwelgeest terug in de infrastructuur van de stad. Er werd een nog te bouwen brug naar hem vernoemd. Echter is het nooit tot uitvoering van de bouw gekomen. De Lange Wapperbrug was een onderdeel van het plan om de Antwerpse ring rond te maken. De ring loopt alleen in het zuiden langs de stad, en niet in het noorden. Alle verkeer moet dus over de bestaande ring. Met de komst van de 2,4 kilometer lange brug zouden de fileproblemen op de kleine ring van Antwerpen verholpen worden. In 2001 werden de kosten geschat op 0,55 miljard euro. Vier jaar later werd de schatting verhoogd naar 1,345 miljard euro.

Er kwam veel kritiek op dit plan. De Lange Wapperbrug zou vlak naast de stad komen en lawaai en vervuiling met zich meebrengen. In 2009 werd een referendum gehouden waarbij de bewoners van Antwerpen zich tegen de brug hebben uitgesproken. Het plan stuitte op zoveel verzet, dat er naar alternatieven moest worden gezocht. De brug is op de tekentafel gestorven. In 2010 zag de regering officieel af van het plan voor de Lange Wapperbrug en koos voor een tunnel.

Poesjenellentheater

In Antwerpen bevindt zich een poesjenellentheater dat is vernoemd naar de volkslegende: de Poesjes van de Lange Wapper. Het is een marionettentheater met stangpoppen, niet te verwarren met handpoppen. De marionet wordt ook wel aangeduid als poesje of poesjenel. De onderarmen, onderbenen en het hoofd zijn van hout, de kleding wordt gemaakt van vodden. De poppen zijn 50 à 60 centimeter groot en worden door middel van twee ijzeren stangen bewogen. De theaterstukken worden alleen in het Antwerps dialect opgevoerd.

Lange Wapper in de zeevaart

De oudste zeeverkennersgroep in België is de FOS Lange Wapper, het bezit een vloot van twaalf boten. Tevens is een baggerschip van DEME vernoemd naar Lange Wapper.

Studentenvereniging Lange Wapper

In Leuven vind je een studentenclub met de naam Lange Wapper. De leden zijn voornamelijk afkomstig uit Antwerpen en Voorkempen.

Dansvereniging

In Antwerpen is de dansvereniging Lange Wapper gevestigd. Tijdens halfvasten voert de vereniging op de Grote Markt en de Handschoenmarkt de traditionele zwaarddans uit.

Lange Wapper in Suske en Wiske

In de stripverhalen van Suske en Wiske kom je Lange Wapper ook tegen. Het spook is een bondgenoot van de heks in de stripalbums De Zwarte Madam, Amoris van Amoras, De Verdwenen Verteller en De Stuivende Stad.

Lied van Wannes van de Velde

De kwelgeest wordt door de Antwerpse volkszanger Wannes van de Velde bezongen in het lied “Lied van de Lange Wapper”. Dit lied is in 1966 ontstaan en bevat verwijzingen naar het grote standbeeld bij het kasteel Het Steen.

Kleine Sofie en Lange Wapper

Het jeugdboek Kleine Sofie en Lange Wapper van schrijfster Els Pelgrom verscheen in 1984. Het boek gaat over een klein meisje en haar knuffels. Een van deze knuffeldieren heeft zich Lange Wapper genoemd. Echter speelt het boek verder niet in op de volkslegende van Antwerpen.

Plein Wapper in Antwerpen

Aan het Rubenshuis in Antwerpen vind je het plein Wapper. Echter heeft dit niks te maken met de volkslegende. Het is vernoemd naar de schilder Gustave Wappers. In 1077 ontstond het plein tussen de Rubensstraat en de Wappersstraat.