Oorsprong, gebruik en aankoop van de doopkaars

Wanneer een kindje wordt gedoopt is het vaak de gewoonte dat de dooppeter of doopmeter een doopkaars schenken aan (de ouders van) de gedoopte. De doopkaars zal dan aangestoken worden aan de paaskaars tijdens de doopviering. De doopkaars wordt zo een speciaal object dat de gedoopte zal herinneren aan dit sacrament van de christelijke initiatie.

De doopkaars

Oorsprong

De specifieke oorsprong van de doopkaars is onbekend, toch weten we dat het gebruik van een doopkaars refereert naar het geloof dat Jezus Christus het licht van deze wereld is. Om deze reden wordt de doopkaars dan ook aangestoken aan de paaskaars (die voor de verschillende kerkgemeenschappen in meer of mindere maten het licht van Christus representeert). Op deze manier wordt het licht van de paaskaars doorgegeven aan het kind.

Gebruik

De doopkaars zal steeds aangestoken worden aan het vuur van de paaskaars tijdens de doopviering. Dit zal doorgaans na het doopsel en de zalving plaatsvinden. Vervolgens zal deze kaars na de misviering uitgeblazen worden en meegegeven worden aan het kind. Het kind zal deze kaars dan de rest van zijn leven bewaren als gedachtenis aan zijn doop. Soms zal de doopkaars op andere belangrijke momenten in zijn leven opnieuw aangestoken worden zoals bij de communie, het huwelijk of uiteindelijk de begrafenis. Dit is echter geenszins verplicht en is in vele kerkgemeenschappen niet (meer) gebruikelijk.

Is de doopkaars verplicht?

Hoewel het schenken van de doopkaars een veelvoorkomend gebruik is, is het gebruik van de doopkaars niet verplicht om op een geldige manier gedoopt te worden. Vooral bij nooddopen (doop van mensen die in levensgevaar verkeren) kan het voorvallen dat er geen kaarsen voorhanden zijn. Toch blijft het in de meeste kerken de gewoonte om een dergelijke kaars wel te gebruiken, en zal er door veel aanwezigen raar opgekeken wanneer er geen doopkaars gebruikt wordt. Aangezien het gebruik van de doopkaars eerder een gebruik dan een verplichting is, zijn er geen richtlijnen wat betreft omvang en stijl van de doopkaars. Hierin worden de dooppeter en doopmeter relatief vrij in gelaten.

Een doopkaars kopen

Wie er precies in de doopkaars voorziet hangt af van de plaatselijke/familie gebruiken. Soms is dit de dooppeter, soms de doopmeter en in zeldzame gevallen voorziet de lokale kerk in een doopkaars voor de dopeling. Doopkaarsen zijn er in alle maten en vormen, maar zijn meestal van het hoge type en zijn voorzien van bepaalde afbeeldingen (vaak een duif) en een christelijk geïnspireerde tekst. Je kan een standaard doopkaars kopen, maar steeds meer worden er ook een gepersonaliseerde doopkaarsen gekocht bij kaarsenproducenten. Hierbij wordt de naam van de dopeling, een speciale tekst of een specifieke christelijke afbeelding op de kaars geplaatst. Probeer bij de aankoop van een gepersonaliseerde doopkaars wel steeds een zekere vorm van sereniteit en klasse te bewaren. Het gebruik van animatiefiguren, grappige tekstjes,... op de doopkaars zijn ongepast en zullen door vele priesters en aanwezigen bij de doop niet gewaardeerd worden.