Leugendetectie zonder apparaten

Na het zien van de serie "Lie to Me" ben ik me gaan verdiepen in de stof die daar als waar wordt weergegeven. Wat blijkt? Het is waar! Het is mogelijk om aan vluchtige gezichtsuitdrukkingen ofwel "microexpressions" te zien of iemand liegt. Ik zal hieronder uiteenzetten wat ik geleerd heb.

Is leugendetectie nodig?

Okee het is mogelijk om te zien of iemand liegt aan de hand van zijn stem, emblemen, lichaamstaal en microexpressions, maar is dat eigenlijk wel nodig?

Een leugen heeft twee deelnemers nodig om te werken, de leugenaar en degene die de leugen moet geloven. Over het algemeen (met uitzondering van altruïstische leugens) heeft de leugen geen positief doel voor degene die de leugen moet geloven. Er zijn natuurlijk leugens die geen hele erge gevolgen hebben en met dat in het achterhoofd zou je kunnen zeggen dat het niet nodig is om leugens te kunnen herkennen en om daar veel onderzoek naar te doen. In mijn mening echter is het beter om de keuze te hebben. Dat je kan zien of iemand liegt of niet en met dat gegeven te kunnen beslissen hoe je reageert.

Een belangrijke mededeling voordat u begint met lezen. Bijna alles wat genoemd wordt in dit document zegt niets als het op zichzelf voorkomt. Bij het detecteren van leugens is het van belang om altijd te zoeken naar clusters van aanwijzingen. Dat wil zeggen én een aanwijzing in de stem én een aanwijzing in lichaamstaal én meerdere aanwijzingen op ander gebied.

De stem

Leugens, met name belangrijke leugens, dragen vaak ook emoties met zich mee. Het is bekend dat het stemgeluid van een persoon veranderd met bepaalde emoties. Als een persoon bijvoorbeeld woede of angst wil verbergen zal de stem harder en sneller zijn. Bij verdriet juist zachter en langzamer. Dit betekend dus dat wanneer iemand bijvoorbeeld zegt "Ik ben helemaal blij en tevreden" in een zachte en langzame stem (in combinatie met andere factoren) zou je dus kunnen concluderen dat deze niet geheel de waarheid spreekt.

Emblemen

Er zijn in verschillende culturen verschillende emblemen, de bekendste voor ons zijn de middelvinger, de duim omhoog of omlaag en de hand rechtop en vooruit houden (halt/stop). Emblemen komen niet altijd voor als iemand liegt, maar als ze voorkomen geven ze een duidelijke betekenis weer. Zo is bij een onderzoek waarbij studenten een interview kregen met een bepaald doel gebleken dat emblemen wel voorkomen bij hoge emotie. Bij het onderzoek was de interviewer de opdracht gegeven om zich zo akelig mogelijk te gedragen, waarbij na een tijd een aantal van de studenten hun middelvinger opstaken richting de interviewer tijdens het gesprek. Zelf waren de studenten zich niet bewust van dat ze hun middelvinger opstaken maar wel van dat ze de interviewer niet aardig vonden op dat moment.

Lichaamstaal

Over lichaamstaal zijn veel onderzoeken gedaan. Het enige waar naar gekeken moet worden is dat het lichaam makkelijk te besturen valt en daarbij zijn kan lichaamstaal misleidend zijn bij het zoeken naar aanwijzingen voor liegen. Een aantal dingen die kunnen opvallen bij lichaamstaal zijn iemands houding, open of gesloten, vriendelijk of vijandig en geïnteresseerd of juist niet. Een duidelijk overzicht van verschillende manieren van lichaamstaal is te vinden in het boek "Body Language" van Allan Peace. Ik zal hier niet alle verschillende aanwijzingen voor liegen uiteenzetten omdat het verhaal dan te lang wordt. Er is in een ander artikel over liegen wel genoemd dat als iemand met zijn handen naar zijn gezicht gaat tijdens een onderdeel van een gesprek, je zou kunnen zeggen dat deze liegt. Dit is echter niet volledig waar. Wanneer iemand de gewoonte heeft om veel aan zijn gezicht te zitten, zal dit niet getuigen van liegen. Dit geldt voor alle aanwijzingen van liegen behalve de microexpressions

In dit andere artikel stond ook een gedeelte over de beweging van de ogen. Er werd gezegd dat wanneer een rechtshandig persoon naar rechts kijkt, deze het gedeelte van zijn hersenen gebruikt om herinneringen op te halen. Wanneer deze naar links kijkt zou de persoon het gedeelte gebruiken om dingen te verzinnen. Hier wil ik een aanvulling op doen.

Het betreft hier NLP (Neuro Linguistic Programming). Ik zal daar geen lang verhaal over schrijven (misschien in een ander artikel als daar vraag naar is). Wat van belang is om te weten bij het zoeken naar aanwijzingen van liegen, is dat er niet vast staat dat een rechtshandig persoon naar rechts kijkt voor herinneringen of juist naar links. Daarom is het belangrijk om een aantal controle vragen te stellen, vraag hem om iets te herinneren en vraag hem om die herinnering te veranderen in iets anders (hoe zag je kamer er vroeger uit?) (hoe zou je kamer eruit hebben gezien als die helemaal paars was).

Ook is het zo dat er een aantal verschillende posities van de ogen bekend zijn. Als links de herinneringen zijn dan zijn de posities als volgt:

• Linksboven voor herinneringen in beeld
• Links midden voor herinneringen in geluid
• Links onder voor geluid (in het hoofd opzeggen van iets)

Rechtsboven voor gemaakte beelden

• Rechtsmidden voor gemaakte geluiden
• Rechtsonder voor herbeleven van gevoelens (niet gemaakt)

Microexpressions

Nu het belangrijkste onderdeel van het detecteren van leugens zonder apparaten. Dit is het belangrijkste deel omdat zonder de bovenstaande onderdelen en enkel dit deel, is in onderzoek bewezen dat mensen boven de 80% goed hebben bij het detecteren van leugens. Terwijl zonder training doen mensen het niet beter dan kans (zelfs politie agenten en de FBI en CIA).

Microexpressions zijn gezichtsuitdrukkingen die voorkomen in een tijd zo snel als 66 milliseconden. Het is belangrijk om te weten dat er veel gezichtsuitdrukkingen zijn en er zijn veel verschillen per cultuur, maar er zijn zeven uitdrukkingen gevonden die universeel zijn. Vreugde, Woede, Angst, Verdriet, Minachting, Walging en Verrast zijn. Deze zeven zien er in elke cultuur hetzelfde uit zelfs mensen die blind geboren zijn hebben deze uitdrukkingen. Paul Ekman heeft per ongeluk microexpression uitgevonden wanneer hij een opname van een gesprek met een mevrouw in een geestelijke inrichting met verlaagde snelheid terugkeek. De vrouw vertelde zich helemaal goed te voelen, geen zelfmoord te willen plegen en weer bij haar gezin te willen zijn. Op de vertraagde beelden viel tijdens het gesprek een aantal keer te zien dat de vrouw een intense uitdrukking van verdriet weergaf. De vrouw gaf later zelf toe zelfmoord te willen plegen en is niet naar huis gestuurd (dus goed afgelopen).
Nu is natuurlijk de vraag "zonder apparaten" zei ik aan het begin van het document en een opname vertraagd afkijken is natuurlijk wel gebruik maken van een apparaat. Vrees niet. Het is mogelijk om deze microexpressions te zien in een live gesprek met iemand. Het kost maar één uurtje training met de METT (Micro Expression Training Tool) ontwikkeld door Paul Ekman. Een gratis proeftraining kan gedaan worden op www.humintell.com.

Leugendetectie

Nu is duidelijk dat, door te kijken naar clusters van gedrag en voornamelijk naar veranderingen in gedrag en door microexpressions te kunnen waarnemen, het mogelijk is om leugens te detecteren zonder gebruik te maken van apparaten. Ik heb zelf al erg veel plezier gehad van deze "skill" bij het televisie kijken naar praat programma's en politiek. Ik hoop dat u ook plezier heeft in het lezen van mijn artikel en eventueel zelf ook meer wilt weten.