Marcus Aurelius, meditaties of overpeinzingen

Marcus Aurelius heeft zijn levenslessen neergeschreven in het boek Ta eis heauton. In dit artikel heb ik een aantal citaten uit het werk verzameld die me getroffen hebben. Ze zijn geklasseerd per thema

Inleiding

Marcus Aurelius schreef tijdens zijn veldtochten, bij rustpauzen in zijn tent een aantal aforismen neer over de juiste manier van leven. Deze teksten werden als boek uitgegeven onder de Griekse titel Ta eis heauton.

Het werk werd in de loop der jaren onder verschillende titels in het Nederlands uitgebracht:

• Meditaties
• Overpeinzingen voor mijzelf
• Persoonlijke notities
• Zelfbespiegelingen, enz.

De oudste Nederlandse uitgave die we kennen, werd gepubliceerd in Amsterdam in 1658. Later volgden nog talloze nieuwe versies, al dan niet volledig. Voor uitgebreid geannoteerde edities moeten we naar de Franse taal grijpen.

Voor onderstaande citaten heb ik verschillende vertalingen door elkaar gebruikt.

Marcus Aurelius over volmaakt karakter

Volmaaktheid van karakter houdt in dat men zonder beroering, verstarring of huichelarij, iedere dag doorbrengt alsof het de laatste was.

Marcus Aurelius over de vergankelijkheid

Het bestaan van de dingen is kortstondig. Zowel dat van degene die zich herinnert als dat van wat herinnerd wordt.

Laat uw daden, woorden en gedachten zijn als van iemand die elk ogenblik het leven kan verlaten.

Marcus Aurelius over de rede

Het ligt in de aard van de rede dat zij niet vernietigd of misleid kan worden.

Bedenk dat het niet de omstandigheden zijn die uw geest in beslag nemen… Het is alleen onze denkwijze (erover) die verwarring brengt.

Het onmogelijke najagen, is waanzin. De onwetenden kunnen echter niet anders.

Wanneer een werk volbracht kan worden met de rede die Goden en mensen met elkaar gemeen hebben, is er niets te vrezen.

Marcus Aurelius over de ziel

De ziel blijft volmaakt van vorm, …, wanneer zij straalt van licht, waarbij zij de waarheid in zichzelf en in alle dingen ziet.

Het is een schande wanneer in dit leven de ziel reeds verkommert terwijl het lichaam nog voort bestaat.

Marcus Aurelius over oordelen

Werp uw meningen overboord, dan zult ge in veiligheid zijn.

Marcus Aurelius over het beoordelen van de medemens

Ik kan niet boos worden op mijn naaste of hem haten, want wij zijn tot bestaan gekomen om samen te werken, zoals de voeten, de handen, de oogleden en de boven- en ondertanden.

Marcus Aurelius over het wezen van de dingen

Kijk naar de innerlijke kwaliteit van alle dingen. Laat de werkelijke aard en de werkelijke waarde van geen enkel ding u ontgaan.

Marcus Aurelius over de gelijkheid van de mensen

Alexander de Grote en zijn muilezeldrijver ondergingen na hun dood hetzelfde lot.

Marcus Aurelius over vertrouwen

Maak u geen zorgen over de toekomst, want als die gekomen is, zult ge als dit nodig is, over dezelfde rede beschikken die ge voor het heden gebruikt.

Marcus Aurelius over de Stoïcijnse Leer

Het is nu mogelijk om in mijn geest niets verkeerds, geen enkele begeerte en geen enkele vorm van onrust te laten binnensluipen.

Door alles te aanvaarden zoals het komt, neem ik in de juiste maat aan alles deel.

Iemand die zichzelf eerbiedigt, moet het leven kunnen verlaten zonder deel te hebben gehad aan leugenachtigheid, huichelarij, decadentie en verdwazing.

Marcus Aurelius over vergankelijkheid

Zie hoe onvermijdelijk het is dat lichaam en ziel tegenover het feit van de dood worden gesteld. Besef de kortstondigheid van het leven, het vervloeien van verleden en toekomst en de vergankelijkheid van de hele stoffelijke wereld.