De meerwaarde van lotgenotencontact

“Twee jaar heb ik deelgenomen aan lotgenotenbijeenkomsten. Daardoor heb ik geaccepteerd dat mijn ‘ziekte’ een stuk van mijn leven is geweest. Het heeft mij gebracht tot waar ik nu ben en vooral tot wie ik nu ben”. De meerwaarde van lotgenotencontact in beeld gebracht.

Wat is lotgenotencontact?

De eerste vraag is natuurlijk ‘Wat wordt er onder lotgenotencontact verstaan?’ Hiermee wordt bedoeld dat mensen die eenzelfde probleem hebben, in groepen bij elkaar komen om op een veilige en gelijkwaardige basis bij elkaar herkenning te vinden, elkaar te steunen en met elkaar aan het gezamenlijke probleem te werken. Dit kan zowel op lichamelijk als op geestelijk gebied zijn. Doorgaans leiden een ervaringsdeskundigen de bijeenkomsten. Het woord zegt het al, ze hebben hetzelfde probleem (gehad) en weten uit ervaring waar anderen mee te maken krijgen. Via een goede methodiek brengen zij allerlei onderwerpen ter sprake, zoals het maken van keuzes en het stellen van grenzen. De afstand tussen de leiding en de groepsleden is daardoor kleiner dan dat het in de reguliere hulpverlening het geval is. Ervaringsdeskundige kennis is dus unieke kennis. Een ervaringsdeskundige heeft dan ook een anders soort kennis dan de praktijkkennis die hulpverleners bezitten.

Drempels nemen

Het is wel belangrijk dat je je binnen zo’n groep op je gemak voelt, want je legt toch iets van jezelf bloot. Niet iedereen kan dat gemakkelijk, zodat er drempels genomen moeten worden. Maar de ervaring van deelnemers is, dat als je echt aan het probleem wilt werken, die hobbels wel te nemen zijn. Tijdens de bijeenkomsten leer je onder andere woorden te vinden voor ervaringen die je voorheen wel voelde, maar niet in woorden uit kon drukken. Mede hierdoor hebben deze bijeenkomsten naast de reguliere behandeling een toegevoegde waarde in het herstelproces.

Vormen van lotgenotencontact

Veel mensen geven de voorkeur aan face tot face contacten, anderen zien meer in telefonische contacten. En dan is er nog een groep die gebruik maakt van internet. Voor welke vorm je ook kiest, hangt helemaal af van jouw eigen voorkeur. Ook het samengaan van lotgenotencontact en (professionele) hulpverlening – bijvoorbeeld tijdens spreekuren – komt steeds meer voor.

Professionele hulp

Meestal sluit lotgenotencontact prima aan op de reguliere hulpverlening. Maar…. professionele hulpverleners kijken vaak heel wisselend tegen lotgenotencontact aan. De een vindt het fantastisch, de ander heeft scepsis. Natuurlijk blijft het voor de hulpverlener lastig om een stukje herkenning en erkenning te geven, zeker als deze zelf geen klachten heeft. Hij mist iets dat een ervaringsdeskundige juist wel kan aanvullen tijdens bijeenkomsten. Gelukkig is er een positieve ontwikkeling gaande: hulpverleners staan steeds positiever tegenover deze vorm van contact en attenderen vaker op de mogelijkheid van lotgenotencontact. Overigens blijft de keuze om daaraan deel te nemen geheel bij de patiënt.

Effecten van deelname

Er is op verschillende plaatsen onderzoek verricht naar ‘meetbare resultaten’ van deelname aan lotgenotencontactgroepen. Een belangrijk effect is dat deelnemers zich beter in hun vel voelen zitten. Dat komt omdat ze informatie en kennis verkrijgen over de aard van het probleem en hoe ermee om te gaan. Het heeft een positief effect op het gebruik maken van de professionele gezondheidszorg: ze herkennen vlugger klachten en vinden eerder een gepaste hulpverlener. Deelnemers worden mondiger en daardoor meer en meer een gesprekspartner van de hulpverlener. Op zijn beurt verwerft hij kennis over hoe het is om met een aandoening of psycho-sociaal probleem te moeten leven. Duidelijk is dat lotgenotencontact zowel een meerwaarde oplevert voor de deelnemers als voor de professionele hulpverlener.