De appel: populair in spreekwoorden, gezegdes en verhalen!

De appel. Wie is er niet groot mee geworden? Deze veelzijdige vrucht wordt niet alleen al millennia lang gegeten, de appel speelt ook een rol in vele spreekwoorden en verhalen. De appel staat vaak symbool voor fruit in het algemeen en heeft zijn plaats in vele culturen verworven. Een overzicht van alle spreekwoorden met betekenis waar de appel in voorkomt. De appel is een populair stukje fruit. En terecht. In Nederland is de appel één van de meest gegeten vruchten. En dat is al jaren zo. De appel wordt al vele duizenden jaren in Europa gegeten. En in het nabije Oosten werden er al appels geteeld in 4000 v Chr. Door de eeuwen daarna heeft de appel en de vele appelrassen zich verspreid over de hele wereld. Het is dan ook niet alleen Nederland waar de appel zo populair is. Ook in andere talen zien we de appel terug komen in vele spreekwoorden en gezegdes.

De appel is meer dan een stuk fruit

De appel komt voor in allerlei geschiedenissen. Eén van de bekendste is die van Isaac Newton. Het verhaal is dat hij op een dag een appel van een boom zag vallen. Dit deed hem nadenken over de relatie tussen de maan die rond de aarde draait en het vallen van objecten naar het aardoppervlak. Dit zou de basis zijn geweest van zijn baanbrekende zwaartekrachtswet.
Bij het uitbeelden van de geschiedenis in Genesis 2 van Adam en Eva, wordt ook vaak de appel gebruikt als de verboden vrucht. In de tekst staat overigens niet dat het een appel betreft, maar er wordt slechts van een vrucht gesproken.

De appel in verhalen

Ook in verhalen, vertellingen en sprookjes zien we de appel regelmatig terugkomen. Het bekendste voorbeeld is het verhaal van Willem Tell. In het verhaal weigert Tell te buigen voor de hoed van de landvoogd Gessler. Als straf moet Tell met zijn kruisboog een appel van het hoofd van zijn zoon schieten. En we kennen allemaal het sprookje van Sneeuwwitje waarin de heks een appel gebruikt om Sneeuwwitje te vergiftigen.

En in de mythologie

Ook in de diverse mythologieën zien we de appel langs komen. In de Griekse mythologie wordt wen aantal malen van gouden appels gesproken. Deze komen voor in de verhalen rondom Heracles, Atalanta en Eris. Ook in de Noorse mythologie komen gouden appels voor. Een appelboom werd als heiig beschouwd en stond symbool voor schoonheid en wedergeboorte. Tot slot komt de appel ook voor in Keltische verhalen. Onder andere in een verhaal over Conle, die een appel ontvangt die hem een jaar lang voedt.

In spreekwoorden

Dankzij de succesvolle carrière van de appel de afgelopen millennia, heeft deze vrucht ook zijn plek verworden in tal van spreekwoorden en gezegdes. Een groot deel van deze spreekwoorden wordt vandaag de dag nog steeds actief gebruikt. Andere zijn wat minder bekend. We noemen ze allemaal met de betekenis. Mocht je nog een spreekwoord missen, laat dan even een reactie achter. We voegen deze dan ook toe.

Algemeen bekende spreekwoorden

Zoals gezegd zijn er best veel spreekwoorden met appels. In dit gedeelte vind je de bekendste. Deze uitspraken horen en gebruiken we nog regelmatig. De betekenis ervan is in de meeste gevallen algemeen bekend.

De appel valt niet ver van de boom

Aan de kinderen kun je de ouders herkennen.

Appels met peren vergelijken

Het vergelijken van twee zaken die niet met elkaar te vergelijken zijn. De uitkomst of conclusie van de vergelijking is daardoor dan ook niet bruikbaar.

Door de zure appel (heen) bijten

Een onaangename taak uitvoeren, die volbracht moet worden.

Een appeltje met iemand te schillen hebben

Nog een rekening met iemand te vereffenen hebben. Of: nog een vervelend onderwerp met iemand te bepraten hebben, omdat die persoon iets te verwijten valt.

Een appeltje voor de dorst

Iets achter de hand hebben, voor moeilijkere tijden.

Appeltje eitje.
Wanneer iets 'appeltje eitje is', betekent dit dat iets erg gemakkelijk is.

Iemands oogappel zijn

Wanneer iemand de oogappel van een ander is, is die persoon de lieveling van die ander.

Iets voor een appel en een ei verkopen

Iets verkopen voor een erg lage prijs.

Minder bekende spreekwoorden

Naast de voorgaande bekende spreekwoorden zijn er ook nog een hele serie die je niet zo vaak tegenkomt. De betekenis ervan is daardoor ook niet voor iedereen duidelijk.

Daar komt een schip met zure appels

Met deze uitspraak wordt bedoeld dat er een stevige regen of onweersbui aan komt. Het wordt erg slecht weer.

Appels voor citroenen verkopen.
Iemand die appels voor citroenen verkoopt is een bedrieger. De persoon doet iets anders voorkomen dan het is en bedriegt daarmee de koper. In plaats van appels wordt er ook wel over knollen gesproken.

Dat zijn appels op gouden benen

Hiermee wordt bedoeld dat iets zeer zeldzaam is en dus opvalt.

De appel wegdragen/winnen

Diegene die de appel wegdraagt is degene die als mooiste of schoonste erkend wordt.

De rotte appels uit de mand halen

Door de rotte appels uit de mand te halen, haal je de minder mooie of geschikte exemplaren / dingen / personen uit de groep.

Wie appels vaart, die appels eet

Met ieder beroep komt zo zijn eigen voordelen mee: iemand die appels vervoert kan kosteloos appels eten.

Eén rotte appel in de mand, maakt al het gave fruit te schand

Een appel die bedorven is schendt al wat in de korven is
Deze twee spreekwoorden betekenen dat wanneer één persoon zicht misdraagt, hij het daarmee voor de hele groep verpest. Of dat een enkel persoon een hele groep negatief beïnvloed en op het slechte pad brengt.

Schone appels zijn ook wel zuur

Iets dat er mooi uitziet hoeft niet altijd even nuttig / goed / lekker / bruikbaar te zijn.

Gezien zijn als een rotte appel bij een fruitvrouw

Voor zo iemand geldt dat hij niet graag gezien wordt.

Gouden appels op zilveren schalen

Hiermee wordt aangegeven dat iets prachtig, geweldig of zeer goed is. Dit spreekwoord kan goed gebruikt worden om een goede toespraak te beschrijven.

Wie zichzelf bewaart, bewaart geen rotte appel

Als het om je eigen lichaam of persoon gaat, dan moet je daar goed voor zorgen. Wie om zichzelf denkt, heeft daarmee geen rotte appel maar iets waardevols in bezit.

De appel smaakt bomig

Dit spreekwoord betekent eigenlijk hetzelfde als 'De appel valt niet ver van de boom': Een kind lijkt op zijn ouders.

Een twistappel vormen

Iets dat een twistappel is, is het onderwerp van ruzie / conflict / onenigheid.

Lees verder

• Hoe gezond is fruit: Over vitamines, calorieën en vezels
• Appelrassen: welke soorten appel zijn er allemaal?
• Hoe gezond is een appel?