Waddeneiland Texel – Beroemde en bekende eilanders

Wie ‘Texel’ zegt denkt meteen aan Dorian van Rijsselberghe, Jac. P. Thijse en natuurlijk aan Jan Wolkers. De een is op het eiland geboren, groot geworden en leerde er surfen, de andere twee kwamen er om te wonen en werken. Het zijn drie van de vele beroemde eilanders op Texel. Op een eiland is iedereen bekend, maar de naam van slechts een paar van die duizenden klinkt over de grens van het eiland en galmt verder dan de Waddenzee. Dat is het geval met Van Rijsselberghe, Thijsse, Wolkers en ook met Dros, Van Lubek en Keesom en met Van der Vlis, De Jager, Knippenberg en Blom. Leer de beroemde Tesselaars kennen.

Beroemde Tesselaars

• Jac. P. Thijsse
• Willem Keesom van Texel
• Johannes van der Vlis
• Kees de Jager
• Jan Wolkers
• Imme Dros
• Jan Knippenberg
• Nico Dros
• Ingrid van Lubek
• Alice Blom
• Dorian van Rijsselberghe

Jac. P. Thijsse

Jacobus Pieter Thijsse, bekend als Jac. P. Thijsse, was onderwijzer en natuurbeschermer. Hij werd geboren in Maastricht in 1865 en overleed in Overveen in 1945. Thijsse heeft een paar jaar op Texel gewoond en daarmee voor altijd zijn naam aan het eiland verbonden. Hij was schoolmeester in Amsterdam. Eind 1889 kwam hij op Texel terecht als hoofd van de Franse school in Den Burg. Hij trouwde met een onderwijzeres die hij op de kweekschool had leren kennen, maar zijn vrouw had heimwee. In 1992 vertrok het stel naar Amsterdam. Thijsse schreef over zijn Tesselse tijd: "Al heb ik er maar twee en een half jaar gewoond, Texelaar zal ik blijven tot het eind." Thijsse is bekend als Nederlands schrijver en natuurbeschermer. Samen met een vriend schreef hij een reeks uitgaven voor de schooljeugd over de natuur en stond hij aan het begin van natuureducatie. De onderwijzer richtte samen met anderen het tijdschrift De Levende Natuur op, waarin allerlei natuurverschijnselen werden beschreven en Thijsse gaf met anderen de Heimans, Heinsius en Thijsse's geïllustreerde flora van Nederland uit. De plaatjes waren door de auteurs zelf getekend. Thijsse was ook betrokken bij de oprichting van Nederlandse Ornithologische Vereniging en de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten in Nederland. Voor koekfabrikant Verkade verzorgde hij de inmiddels beroemd geworden Verkade-albums over vogels en planten en met fantastische plaatjes. De plaatjes konden bij de koekjes van Verkade worden verzameld. Ook schreef Thijsse vogelboeken.

Thijsseschool

Thijsse is onderscheiden als Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Hij kreeg een heemtuin dat Thijsse’s Hof is genoemd, er bestaat een Heimans en Thijsse Stichting die de fysieke erfenis en zijn gedachtegoed beheert en er zijn straten naar hem vernoemd. Op Texel staat de Jac. P Thijsseschool, een openbare basisschool en er staan op het eiland twee Thijsse-monumenten. De ene in Den Burg is door Jan Wolkers ontworpen en de andere, nabij Ecomare, door Taeke de Vries.

Willem Keesom van Texel

Willem Keesom werd in 1876 op Texel geboren en hij overleed in 1956 in Leiden. Hij was natuurkundige en hoogleraar aan het Kamerlingh Onnes Laboratorium in Leiden. Keesom is niet alleen bekend op Texel en in Nederland, maar wereldberoemd omdat hij in 1926 als eerste erin slaagde helium in de vaste fase te krijgen, door het bij hoge druk af te koelen. De vader van Keesom was een van de oprichters van de TESO, Texels Eigen Stoomboot Onderneming. Met de TESO werd er op Texel een eind gemaakt aan het monopolie van de veerponthouders, iets waar de andere Waddeneilanden met jaloerse blikken naar kijken. Vader Keesom bedacht de regel dat Tesselaars gratis mochten varen en de vastelanders moesten betalen.

Willems broer Hendrik was de oprichter van het Texels Schapen Stamboek. Het heeft Texel als schapeneiland goed gedaan.
Willem bezocht de HBS in Alkmaar en ging daarna wis- en natuurkunde studeren in Amsterdam. Hij studeerde in 1900 cum laude af en promoveerde in 1904, ook cum laude, op een proefschrift over isothermen van mengsels van zuurstof en koolzuur. Hij werd conservator van het Natuurkundig Laboratorium der Rijksuniversiteit Leiden en leraar wiskunde en natuurkunde. In 1917 werd hij hoogleraar. In 1945 ging hij met emeritaat.

Ridder

Keesom is veel onderscheiden en hij werd onder meer Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

Johannes van der Vlis

Johannes van der Vlis was een onderwijzer op Texel. Hij was in 1900 geboren in Den Haag en stierf in 1986 in Weesp. Van der Vlis was behalve schoolmeester ook auteur en redacteur van de Texelse Courant. Zijn grote verdienste ligt in het standaardwerk ’t Lant van Texsel dat in 1976 verscheen. Dit boek wordt gewaardeerd omdat het bijdraagt aan de geschiedschrijving van Texel. Het zelfde geld voor Tragedie op Texel, dat ook door hem werd geschreven.

Ereburger

Van der Vlis was van 1921 tot 1928 onderwijzer aan de openbare lagere school in Den Burg. In 1964 werd hij benoemd tot ereburger van Texel.

Kees de Jager

Kees (Cornelis) de Jager werd in 1921 in Den Burg geboren. Hij studeerde in 1952 cum laude af in de wis-, natuur- en sterrenkunde aan de Utrecht Universiteit op zijn proefschrift ‘The Hydrogen Spectrum of the Sun’. Hij werd astronoom, hield zich lang bezig met zonneonderzoek en woonde op de sterrenwacht Sonneborgh in Utrecht, waar hij directeur was. Hij is door vele instituten in het vak onderscheiden. In 2003 verhuisde hij terug naar Texel en deed vrijwilligerswerk bij het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) op het eiland. In 2006 werd hij benoemd tot ereburger van Texel. In Dordrecht is een straat naar hem genoemd.

Marathon

Een van zijn liefhebberijen van Kees de Jager was het lopen van de marathon, wat hij tot op hoge leeftijd deed.

Jan Wolkers

Schrijver en beeldend kunstenaar Jan Wolkers werd in 1925 in Oegstgeest geboren. Hij overleed op Texel, in 2007 in Westermient. De plechtigheid vond plaats op De Nieuwe Ooster in Amsterdam, maar de as is uitgestrooid onder de tulpenboom in Wolkers tuin op Texel.

Wolkers was een van de beste schrijvers van naoorlogse Nederlandse literatuur. Zijn toptitels zijn Terug naar Oegstgeest en Turks Fruit, dat ook als film een groot succes werd. Het was de eerste grote rol van Monique van de Ven. Beeldhouwer Jan Wolkers heeft Nederland veel beelden nagelaten en ook als schilder heeft hij naam gemaakt. Jan Wolkers trouwde drie keer. Het meest bekend is Karina, met wie hij in 1980 naar Texel verhuisde. Ze woonden in Westermient en kregen op Texel twee zoons, de tweeling Bob en Tom. Wolkers stal de harten van bijna iedereen met de VPRO serie De Achtertuin van Jan Wolkers, die in 2002 en 2003 op de televisie werd uitgezonden. In de afleveringen liet Wolkers planten en dieren in zijn eigen achtertuin zien.

Jan Wolkers Prijs

Er zijn verschillende gemeenten zijn straten en lanen naar Jan Wolkers genoemd. In 2006 werd hij ereburger van Texel. Vanaf 2013 wordt elk jaar de Jan Wolkers Prijs toegekend aan het beste Nederlandse natuurboek. Zelf weigerde Wolkers om verschillende redenen diverse grote literaire prijzen.

Imme Dros

Imme Dros werd in 1936 in Oudeschild op Texel geboren en werd later succesvol kinderboekenschrijfster. Ze groeide op het eiland op, ging in Den Helder naar het gymnasium en zette haar studie voort in Amsterdam. Ze studeerde Nederlands en leerde in de hoofdstad haar echtgenoot Harrie Geelen kennen. Ze kregen drie kinderen en een daarvan is Pieter Geelen, de man achter TomTom. Ze heeft heel veel boeken, voor kleine kinderen en voor jongeren, geschreven, waarvan de eerste in 1971 verscheen. Samen met Harrie Geelen schreef ze Oebele, waarvan de KRO een serie maakte die van 1968 tot 1972 op de televisie verscheen. Een greep uit haar titels:

• Roosje kreeg een ballon
• Roosje wil dokter worden
• Roosje wordt beroemd
• De jongen met de kip
• Tijs en de eenhoorn

Zilveren Griffels

Imme Dros kreeg verschillende Zilveren Griffels en andere prijzen voor haar kinderboeken. Harrie Geelen illustreerde enkele. Dros woont in Hilversum (2017).

Jan Knippenberg

Ultraloper Jan Knippenberg werd in 1948 geboren in Hoek van Holland. Hij overleed in 1995 op Texel. Knippenberg liep in zijn leven 200.000 km, vijf keer de aarde rond, en was een pionier van het ultralopen. In 1984 verhuisde hij van Castricum naar Texel, waar hij geschiedenisleraar werd. Hij liep van Hoek van Holland naar Stockholm en het IJsselmeer rond in een recordtijd en liep regelmatig een rondje Texel als training (60 km). Knippenberg schreef columns in het loopblad Runners’s World, was redacteur van het blad Op Lemen Voeten voor lange afstandwandelaars en schreef het boek ‘De mens als duurloper’. De trainingsrondjes van Knippenberg werden een loopevenement op Texel, de Zestig van Texel, in 1993 uitgebreid met een ultraloop van 120 km. In 1995 kon Knippenberg de loop niet volbrengen. Niet veel later bleek dat hij ongeneeslijk ziek was. Hij overleed op Texel op 47-jarige leeftijd aan kanker en is op het kerkhof bij Oudeschild begraven.

Jan Knippenberg Memorial

Eens in de twee jaar wordt de Jan Knippenberg Memorial georganiseerd ter nagedachtenis aan de ultraloper. Die wedstrijd gaat van Hoek van Holland naar Den Helder.

Nico Dros

Nico Willem Dros is in 1956 in Harkebuurt op Texel geboren. Hij is schrijver van verhalen, romans, essays en een historische monografie. Dros studeerde geschiedenis in Amsterdam en deed daarna enkele jaren historisch onderzoek. Hij gooide het roer om en stortte zich helemaal op het schrijven. In 2002 richtte hij in Amsterdam de Schrijversvakschool op, samen met dichter en essayist Arie van den Berg. Hij is nu een van de docenten aan die opleiding.

Toen Texel nog Fries was

Dros schreef onder meer ‘Toen Texel nog Fries was’, dat verscheen in het kader van 'Texel 600 jaar stad'. Dros ontving een stipendium van het Texelse gemeentebestuur.

Ingrid van Lubek

Ingrid van Lubek is internationaal triatlete die in 1971 in Roosendaal is geboren en op Texel opgroeide. Ze is Nederlands kampioene triatlon op de Olympische afstand 1997 en deed in 2000 mee aan de Olympische Spelen in Sydney. Helaas viel ze tijdens die Spelen niet in de prijzen. Ingrid komt uit een sportieve familie en koos voor de sportopleiding CIOS in Heerenveen. Daar kwam ze in contact met de triatlonsport. In 2005 en 2006 werd ze Nederlands kampioen op Ameland en in 2008 werd ze Europees kampioen op de Triatlon Tri-Ambla op Ameland. De triatlete werkt bij Sport Instituut Galgenwaard in Utrecht.

Sportvrouw

Begin 2009 werd ze uitgeroepen tot ‘Sportvrouw van het jaar 2008’ van de gemeente Hilversum. Daarna stopte ze even met triatlons, want ze was zwanger.

Alice Blom

Alice Blom is topvolleybalster, die in 1980 is geboren in Oudeschild op Texel. Ze groeide op het eiland op en begon als klein meisje van 8 met volleybal. Op het vasteland ging ze daarmee door en op haar 17e maakte ze haar debuut in de eredivisie bij Volleybalclub Sneek. Ze speelde bij diverse clubs en in seizoen 2001-2002 werd ze verkozen tot beste speler van de competitie. Daarna verhuisde ze naar het buitenland om in Duitsland, Italië, Azerbeidzjan en Turkije te spelen. Olympisch volleybal in 2008 in Peking werd net niet gehaald.

Nederlands team

Alice Blom kwam in totaal 315 keer uit voor het nationale team van Nederland.

Dorian van Rijsselberghe

Dorian van Rijsselberghe is windsurfer die in 1988 in Den Burg op Texel is geboren. Hij won goud op de Olympische Spelen in Londen in 2012 en herhaalde dat tijdens de Spelen in Rio de Janeiro in 2016. Hij surft in de RS:X-klasse en won zijn eerste Nederlandse titel toen hij nog maar 13 jaar oud was. In zijn klasse is hij wereld- en Olympisch kampioen. In 2012 mocht hij tijdens de openingsceremonie van de Spelen in Londen de Nederlandse vlag dragen.

Ridder en Ereburger

Na afloop van de Olympische Spelen in 2012 werd hij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Op Texel werd hij benoemd tot ereburger van het eiland.

Lees verder

• Waddeneiland Ameland – Beroemde en bekende eilanders
• Waddeneiland Terschelling – Beroemde en bekende eilanders
• Waddeneiland Vlieland – Beroemde en bekende eilanders
• Waddeneiland Schiermonnikoog – Beroemde en bekende eilanders