Een visie op emoties: Broaden-and-build theorie

De broaden-and-build theorie van Barbara Fredrickson gaat er van uit dat positieve en negatieve emoties verschillend zijn in hun actiegerichtheid. Negatieve emoties zorgen namelijk voor een vernauwd gedrag, positieve emoties zorgen voor een verbreed gedrag. Deze theorie biedt een visie op emoties die vaak gebruikt wordt bij de positieve psychologie.

De broaden-and-build theorie volgens Barbara Fredrickson

Volgens de broaden–and–build theorie (verbreed–en–bouw theorie) van Fredrickson (2009) dienen positieve emoties in de evolutie een speciaal doel: zij stimuleren mensen om op een open, tolerante en opbouwende manier te denken. Positieve emoties zorgen dus voor een mogelijkheid tot groei, en zorgen ervoor dat onze gedachten en ons gedragsrepertoire wordt verbreed. Door dit effect zijn we bij positieve emoties mentaal naar buiten gericht, flexibel en creatief. Dit helpt ons onze intellectuele, sociale en fysieke capaciteiten op te bouwen en vergroot zo onze overlevingskansen op langere termijn.

Negatieve emoties aan de andere kant - zoals angst en boosheid - attenderen ons volgens Frederickson (2009) op gevaar en maken ons gevechtsklaar door een onmiddellijk en vernauwd overlevingsgedrag te stimuleren (fight-or-flight-respons).
Positieve en negatieve emoties zijn dus verschillend in hun actiegerichtheid. Negatieve emoties zorgen voor een vernauwd gedrag, en positieve emoties zorgen voor een verbreed gedrag.

Het verbredingseffect nader bekeken
Barbara Fredrickson (2009) stelt dat wanneer we een positieve emotie ervaren, onze geest de neiging krijgt zich open te stellen (verbreden) en we in staat zijn om creatiever te denken. Dit is belangrijk, want wanneer we ons denkpatroon uitbreiden kunnen onze situaties beter vanop afstand bekijken, wat ervoor kan zorgen dat we alternatieve oplossingen vinden.

Dit verbredingseffect is te vergelijken met een trechter. Negatieve emoties zorgen ervoor dat je steeds verder de trechter inzakt, er ontstaat een neerwaartse spiraal. Terwijl positieve emoties ervoor zorgen dat je steeds meer uit de trechter komt: er ontstaat een opwaartse spiraal. Ter verduidelijking een zelf ontworpen illustratie (figuur 1).

Het bouweffect nader bekeken

Positieve emoties stellen onze geest niet enkele open voor alternatieve strategieën, onderzoek heeft ook aangetoond dat de ervaring van positieve emoties het mogelijk maakt om persoonlijke hulpbronnen op te bouwen die ons kunnen helpen wanneer nodig. Er zijn vier soorten hulpbronnen die worden opgebouwd volgens Frederickson (2009):

Psychische hulpbronnen

Positieve emoties bouwen psychische vermogens op. Door positiviteit te ervaren worden mensen volgens Frederickson optimistischer, veerkrachtiger, opener, accepteren ze meer en worden ze meer gedreven door een doel. Hierbij merkt Frederickson op dat het hebben van goede eigenschappen zelf ook positieve gevoelens kan voortbrengen, ze spreekt hierbij dus van een wederkerigheid.

Intellectuele hulpbronnen

Positieve emoties bouwen goede mentale gewoontes op. Volgens Frederickson zorgt het verbredingseffect van positieve emoties ervoor dat mensen een blijvende mentale gewoonte van openheid kunnen opbouwen. Met andere woorden: door positieve emoties te ervaren worden mensen bewuster van hun omgeving, en bijgevolg ook aandachtiger voor hun omgeving. Deze openheid voor de omgeving zorgt ervoor dat mensen meer openstaan voor leren, meerdere oplossingen voor hun problemen zien en verschillende manieren om doelen te bereiken afwegen.

Sociale hulpbronnen

Positieve emoties bouwen sociale banden op. Door positiviteit te ervaren wordt de positiviteit van de naasten ook gestimuleerd. Positiviteit is namelijk aanstekelijk en maakt aantrekkelijk, waardoor sociale banden sterker worden. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat het tonen van dankbaarheid onze relaties voedt en ze helpen om sterker en hechter te worden. Ook bij langjarige intieme relaties blijkt dat gedeelde momenten van hilariteit en jovialiteit tussen partners hun relatie verdiepen en aan beide meer voldoening schenken.

Fysieke hulpbronnen

Positieve emoties bouwen fysieke gezondheid op. Wetenschappers beginnen een steeds dieper verband te zien tussen positiviteit en gezondheid. Gezondheid leidt tot vreugde, maar omgekeerd kan positiviteit ook tot gezondheid leiden. Zo voorspelt positiviteit van mensen een lager niveau van stressgerelateerde hormonen en hogere niveaus van groei- en interactiegerelateerde hormonen.