De Bende van Venlo

Ruim 15 jaar geleden werd Venlo en heel Nederland opgeschrikt door een losgeslagen groep plegers van meer dan 250 geweldsdelicten. Een terugblik op deze groep veelal jonge bendeleden dat tussen carnaval 1993 en 1994 een spoor van dood en verderf door de Noord-Limburgse grensstreek trok: De Bende van Venlo.

Echtpaar van Rijn

Heel Venlo wordt in februari 1994 ruw uit haar carnavalsroes gewekt, als Het Dagblad voor Noord-Limburg opent met het nieuws dat het Venlose echtpaar van Rijn op bruto wijze is vermoord. Het bejaarde stel is thuis beroofd en op afschuwelijke wijze met messteken om het leven gebracht. De politie start een grootschalig onderzoek, maar in eerste instantie levert dit geen resultaat op. Venlo is geschokt. Ongeveer een maand eerder, op 20 januari 1994 vindt de 53-jarige wiethandelaar Jeu Wissink uit Reuver, een dorp vlakbij Venlo, de dood in zijn eigen woning. Hij is om het leven gebracht met een pistool en zijn hoofd is bewerkt met een honkbalknuppel. Ook hier wijst alles op een roofmoord. Zijn Rolex is verdwenen. In zomer van het jaar daarvoor, in de nacht van 17 op 18 juni 1993 vindt er een liquidatie plaats aan de oevers van de Maas. De Turkse Venlonaar Ibo Karaca wordt vermoordt. De politie gaat uit van een afrekening in het drugsmilieu. In Venlo is moord en doodslag ineens aan de orde van de dag.

Bende

Uiteindelijk leidt het onderzoek tot de aanhouding van de 22-jarige Venlonaar Frenkie P. (Frank P.)(zie foto inleiding) en diens vriend en handlanger de 19-jarige Venlonaar Sanny (Alexander P). Ze worden verdacht van betrokkenheid bij alle moorden. Frenkie, ruige uitstraling met lang haar in een staart, is opgegroeid in een achterstandswijk. Sanny lijkt juist zijn tegenpool: zoon uit een normaal gezin, netjes opgevoed, zit op honkbal en is een voormalige atheneum-leerling. Toch zijn ze onafscheidelijk en Sanny kijkt ontzettend op tegen Frenkie. Hij doet alles voor hem. Tijdens de eerste verhoren komen druppelsgewijs meer namen boven drijven. Uiteindelijk omvat de Bende van Venlo, zoals ze later genoemd worden, een groep van 15 personen in de leeftijd van 14 tot 57 jaar. Hieronder de belangrijkste leden;

• Jacobus H., 23 jaar: alias 'Sjakie' of 'Sjakie de junk'; verdacht van betrokkenheid bij de moord op het echtpaar van Rijn, Ibo Karaca en enkele onbekenden;
• Martinus N., 24 jaar: roepnaam Marcel; verdacht van de betrokkenheid bij de moord op het echtpaar van Rijn en Jeu Wissink;
• Nicolaas B., 45 jaar: alias 'Ome Kuuk'; oom van Frenkie en verdacht van uitlokking van de moord op het echtpaar van Rijn en Jeu Wissink en het geven van informatie over mogelijke roofdoelen;
• Astrid van B., 19 jaar; vriendin van Frenkie P. en verdacht van betrokkenheid bij de moord op Jeu Wissink, Ibo Karaca en enkele onbekenden;
• Hacibey K., 35 jaar; eigenaar van een groot aantal koffieshops en belangrijk figuur in de Venlose drugshandel; verdacht van betrokkenheid bij de moord op Ibo Karaca en enkele onbekenden, opdrachtgever van liquidaties;

Daarnaast bestaat de bende verder nog uit twee Venlonaren (waaronder de 57-jarige uiterst zwakbegaafde Huub K.), een aantal Venlose Turken (tussen de 23 en 41 jaar) en Frenkie's 16-jarige broertje Dennis P.

Ontspoord

Frenkie P. en Sanny houden zich vanaf 1993 in eerste instantie bezig met inbraken, brandstichting, afpersing, geweldpleging en drugsdeals. Volgens de verhalen op de zitting die de twee vertelden, blijkt dat ze definitief zijn ontspoord op het moment dat de oude Ford Fiesta van handlanger Huub K. aan vervanging toe was. Huub die met zijn auto hoeren naar klanten bracht, wist van een dame die hij regelmatig bij Wissink afzette, dat deze 'bakken met geld' in huis had. Huub tipte Ome Kuuk en die maakte de jongens warm voor de volgens hem eenvoudig overval. Het liep anders. De fors uitgevallen Wissink werkt tegen en er ontstaat een worsteling waarbij meerdere schoten vallen. Uiteindelijk wordt Wissink gedood door een nekschot.
De twee geven de dodelijke overval zonder moeite toe, maar stellen dat het niet gepland was. Het was een ongeluk.

NN-Moorden

Naast de roofmoorden worden Frenkie P. en Sanny ook verdacht van de betrokkenheid bij de moord op drie onbekende Turken in de zomer van 1993. Astrid van B, het vriendinnetje van Frenkie, is in deze zogenaamde NN-zaak een belangrijke getuige. Technisch bewijs is er niet, wel zijn er gedetailleerde verklaringen van Astrid van B. en Sjakie.
De moorden zijn een vervolg op de liquidatie van hasjdealer Ibo Karaca. Deze had 5 kilo hasj verduisterd. Als gevolg van een ruzie over de betaling van deze huurmoord onstaat ruzie tussen het Nederlandse kamp en het Turkse kamp van de Bende van Venlo. Een Turk die Frenkie aanvalt, wordt in zijn been geschoten, vervoerd in de kofferbak en op een andere plek doodgeschoten. Het lijk wordt een jaar later gevonden door twee jagers. Op het skelet ligt een riem en een vuile trui van Frenkie. Twee andere Turken ondergaan hetzelfde lot, maar hier worden de lichamen nooit van gevonden. Frenkie lost volgens de verklaringen in alle gevallen het dodelijk schot.

Veroordeling

Na een proces van enkele weken komt de rechtbank in 1995 met het vonnis.
Hoofdverdachte Frenkie P. krijgt een levenslange gevangenisstraf. In Nederland betekent dat in feite 20 jaar gevangenisstraf en dit houdt in dat Frenkie P. in 2015 weer vrij zou komen. Tijdens het aanhoren van zijn straf laat Frenkie een lach zien op zijn gezicht. "Dus geen TBS ?", vraagt hij aan de rechter. "Geen TBS met dwangverpleging", beaamt deze.
"Dat ziet er nog beter uit dan ik had gedacht", zegt Frenkie. Aan TBS met dwangverpleging zit namelijk geen tijdslimiet en dat zou in praktijk echt levenslang kunnen betekenen. Sanny wordt veroordeeld tot 18 jaar met TBS. Hij woont inmiddels al weer zelfstandig in Nijmegen en heeft een vaste baan. De Turkse hoofdverdachte Hacibey K. krijgt 15 jaar en de zwakbegaafde Sjakie wordt veroordeeld tot 14 jaar met TBS. Astrid van B. krijgt 2 jaar gevangenisstraf. Liefst acht verdachten worden vrijgesproken en de andere opgelegde straffen zijn beduidend lager dan de officier van justitie had geëist. Van de recordstraf van 198 jaar die justitie in totaal vorderde, is slechts 84 jaar overgebeleven. Opvallend is wel dat Frenkie P., Sanny en Hacibey K. worden veroordeeld voor de moord op drie onbekende illegale Turken. Er is echter maar één lijk gevonden en de identiteit van de andere twee Turken is nooit achterhaald.

'Van God los'

De Bende van Venlo is inmiddels niet meer weg te denken in de Nederlandse criminele geschiedenis. In 1996 schreef misdaadverslaggeefster Valerie Lempereur het boek De Bende van Venlo. Zij kreeg toegang tot alle verdachten en alle beschikbare informatie en maakte een reconstructie van de gebeurtenissen. In 2007 kwam zij met een vervolg op haar boek: De Bende van Venlo; 12 jaar later. Het omvat 50 pagina's nieuwe informatie. In 2003 kwam de film Van God los van regisseur Pieter Kuijpers uit. De film met in de hoofdrollen Tygo Gernandt en Egbert Jan Weeber is eveneens gebaseerd op de geweldsdelicten van de bende. De film trok in Nederland meer dan 100.000 bezoekers en er was een Gouden Kalf voor Tygo Gernandt voor de beste acteur. Ook was er Gouden Kalf voor de beste regie en het beste scenario.