Kromme zinnen: Hilarisch of irritant?
Kromme zinnen zijn foutieve en/of niet goed lopende zinnen met als oorzaak een grammaticale fout. Kromme zinnen kunnen zowel lachwekkend als storend zijn en komen vaker voor dan je zou denken. Zo staan er dagelijks wel enkele kromme zinnen in een dagblad en ook het internet staat er vol van. Maar hoe voorkom je nu eigenlijk dat een zin krom wordt?
Een woord te veel
Vaak worden er fouten gemaakt in het herhalen van woorden, bewust of onbewust waardoor er onlogische situaties in een zinsbeeld kunnen ontstaan. Een bekend voorbeeld hiervan is contaminatie waarbij woorden worden vermenigvuldigd. Dit zie je bijvoorbeeld in de volgende zin:
Het product is goedkoop, en het kost niet zo duur.
Een onjuiste herhaling is een ander voorbeeld van een verdubbeling. Zie maar in deze zin, er staat een aan te veel, tevens kan je de 2e hun beter door zij vervangen:
De meeste mensen vinden dat hun aan hun werk slechts weinig tijd aanbesteden.
Een dubbele ontkenning
Een dubbele ontkenning kan rare situaties opleveren, zo zegt iemand onbedoeld precies het tegenovergestelde. Een voorbeeld hiervan is:
Hoe kan hij je verbieden om geen zin te hebben in een feestje?
Als je de zin goed wilt maken dan zal geen weg gelaten moeten worden aangezien er anders staat dat hij het juist verplicht om zin te hebben.
Pleonasme en Tautologie
Onnodig een pleonasme gebruiken komt vaak voor. Je herhaalt dan een eigenschap van een stof die hij al heeft. Zo kan je als voorbeeld de witte sneeuw nemen. Ook worden er vaak onnodig 2 woorden gebruikt met dezelfde betekenis. De mensen keken naar het lijk vanwege omdat hij dood was. Dit wordt ook wel een Tautologie genoemd.
Fout gebruik van een verwijswoord
Verwijswoorden verwijzen altijd naar een woord, dit kan voor of achter het woord staan. Voordat je echter weet welk verwijswoord je moet gebruiken zal je eerst moeten bepalen wat voor woord het naar te verwijzen woord is. Als het de persoonsvorm is dan kan je altijd het geslacht herleiden. Bij mannelijk is het dan bijvoorbeeld hij en natuurlijk niet zij. Als het een bezittelijk voornaamwoord is dan gebruik je zijn, haar of zijn. Bij een aanwijzend voornaamwoord gebruik je deze of die bij mannelijk/vrouwelijk en dit,dat bij het meervoud. Tot slot gebruik je altijd die bij betrekkelijke voornaamwoorden.
- Goed: Ik heb dit boek met plezier gelezen.
- Fout: Ik heb deze boek met plezier gelezen.
Enkelvoud/meervoud
Het enkelvoud en meervoud door elkaar halen kan soms rare gevolgen hebben. Voorbeelden hiervan zijn:
De bootsman kwamen te laat op het dek. Een aantal mensen stonden te kijken. In de eerste zin staat het fout aangezien bootsman enkelvoud is, in de tweede staat het woordje aantal. Let dus altijd op bij dit soort zinnen!
Verkeerde woordvolgorde
Een verkeerde woordvolgorde kan soms hilarische gevolgen hebben:
Hij vloog door de wolken met slechts enkele inzittenden. Dit kan natuurlijk niet, de mensen zitten niet op de wolk maar in een vliegtuig.
Onjuiste beknopte zinnen
In een beknopte zin zijn de hoofd delen van een zin, de persoonsvorm en het onderwerp, weggelaten. Dit kan rare gevolgen hebben:
In het huis aangeland slechte kamers had. Je kan er waarschijnlijk wel de persoonsvorm en het onderwerp bij denken maar correct Nederlands is het niet.
Dubbele samentrekkingen
Dubbele samentrekkingen zijn misschien wel begrijpbaar maar stom klinken ze zeker. Een dubbel werkwoord kan je immers weglaten mits het dezelfde betekenis of doelstelling heeft:
Hij heeft patat gegeten en heeft mayonaise erop gegeten.
Dat/als achtereen
Je moet in een zin nooit dat en als achter elkaar zetten, dat kan namelijk voor langdradige en saaie zinnen zorgen.
Het voorkomen van kromme zinnen
Kromme zinnen kunnen wellicht een laagje hilariteit meebrengen maar als ze vaak terugkomen zal het geen goede indruk geven. Daarom is het verstandig om je eigen tekst alvorens eerst na te lezen en eventuele misstappen er uit te halen. Op die manier krijg je een goedlopend verhaal.
Voorbeelden van kromme zinnen
- Eén procent van de schoolgaande jeugd gaat niet naar school. (Dagblad van het Noorden)
- De storm die afgelopen nacht over ons land trok, heeft heel wat schade aangericht. In Pulderbos, in de provincie Antwerpen, viel een huis op een boom. (Het Laatste Nieuws)
- De bende zou zich schuldig hebben gemaakt aan georganiseerde drugshandel, overvallen, diefstal uit auto’s, zakkenrollerij en het bedreigen van politiemensen. Ook zouden de verdachten overlast hebben veroorzaakt. (de Volkskrant)
- Niets is zo ontspannend als een avond op de bank met mijn vriendinnetje en mijn voeten in een bak water. (de Volkskrant)
- Hij is niet meer zo vriendelijk als vroeger. Hij zegt nog wel een dag, maar geen goeie. (Onbekend)
- Opeens zag de grond zwart van de witte mieren. (Onbekend)
- Paul McCartney is een artiest geboren in het jaar 1942 en hiermee heeft hij al meerdere prijzen gewonnen. (InfoNu)