Ramadan Vastenmaand

Ramadan is de vastenmaand voor moslims, 29 of 30 dagen wordt er vanaf het moment dat het licht wordt tot het moment dat de zon onder gaat niet gegeten, gedronken, gerookt en gevreeën. Een maand van bezinning, maar ook van extra lekker eten op de tijden dat het wel mag. In vrijwel alle religies is een plaats ingeruimd voor vasten, op allerlei mogelijke manieren. In de Koran wordt er ook aan gerefereerd, in de tweede soera, vers 183: 'Oh gelovigen, vasten is u voorgeschreven zoals het is voorgeschreven aan hen voor u....' Vasten is een vorm van devotie en zelfdiscipline die een natuurlijke aantrekkingskracht op de mensen uitoefent. De Islam heeft de vorm van vasten echter veranderd ten opzichte van de manieren waarop het in andere religies en culturen voorkwam.

Redenen waarom men vast

Vasten is, net als het gebed en het geven van aalmoezen, een vorm van aanbidding en het heeft dezelfde functies voor moslims als elke andere vorm van gebed. Deze functies zijn de morele verheffing en de geestelijke vooruitgang van de mens. Het is een manier om zelfbeheersing te oefenen. Het is de bedoeling dat de vastende dichter bij God/Allah komt te staan.

De tijd om te vasten

De Islam maakt gebruik van de maankalender, waardoor de maand Ramadan telkens in een andere tijd van het jaar valt. Dit betekent dat de maand soms in de zomer, maar soms ook in winter valt. In de zomer zijn de dagen lang en heet (vooral in het Midden-Oosten), waarbij er veel van een vastende gevraagd wordt, in de winter is het een stuk eenvoudiger. De maand Ramadan begint wanneer de nieuwe maan verschijnt, die in principe met het blote oog zichtbaar moet zijn. In sommige landen komt de maan een dag later op dan in andere en de meeste commentatoren wijzen erop dat de maan in het eigen gebied of land gezien moet zijn om te kunnen beginnen met vasten. In Nederland wordt de situatie vaak bemoeilijkt doordat de hemel vaak bewolkt is, veel moslims in Nederland beginnen daarom met vasten wanneer men in het land van afkomst ermee begint.

Binnen de Islam zijn er nog meer dagen waarop gevast wordt, naast de maand Ramadan. Het vasten verloopt echter altijd volgens hetzelfde patroon. Men eet zo kort mogelijk voor het licht wordt en men breekt de vasten zo snel mogelijk na de zonsondergang. Vaak wordt de vasten verbroken met water en dadels, omdat de profeet Mohammed (vzmh) dat ook zo deed. Veel mensen bidden vervolgens en eten daarna pas een uitgebreidere maaltijd, anderen echter eten onmiddelijk een uitgebreide maaltijd.

Gebeden

Tijdens de maand Ramadan wordt er dagelijks een speciaal gebed verricht, het 'Tarawih-gebed'.

Dingen waar men tijdens het vasten van af moet zien

Op de eerste plaats zijn er de bekende zaken, voedsel, drinken en sex. Er wordt echter ook de nadruk gelegd op andere dingen, dingen die normaal ook niet aanbevelenswaardig zijn, maar waar elk mens zich wel eens schuldig aan maakt. Mensen moeten proberen af te zien van leugens en roddels en obsceen taalgebruik. Geleerden zijn het er niet over eens of deze dingen de vasten ook daadwerkelijk verbreken. Vaak wordt een hadith aangehaald waarbij de profeet Mohammed zei: "Er is een groot aantal vastenden voor wie honger en dorst het enige resultaat zijn van hun vasten."

Het vasten wordt zeker verbroken wanneer men opzettelijk iets eet of drinkt of sex heeft. Wanneer men opzettelijk eet of drinkt moet men de dag later inhalen. Wanneer men sex heeft moet men de dag inhalen en daarnaast een slaaf bevrijden (wat heden ten dage natuurlijk niet meer kan) of twee maanden extra vasten of 60 armen voeden. Ook opzettelijk overgeven is een manier waarop het vasten verbroken wordt, dit kan ingehaald worden door een nieuwe dag te vasten.

Wanneer iemand echter per ongeluk iets eet of drinkt (bijv. iemand proeft iets tijdens het koken), dan is dat geen verbreking van het vasten. Moslims zeggen dan vaak dat Allah deze persoon gevoedt heeft. Ook iemand die zich in de tijd vergist en daarom iets eet of drinkt overtreedt de regels niet.

Mensen die niet hoeven te vasten

Een aantal groepen mensen hoeven niet te vasten. In principe moet elke volwassen, geestelijk gezonde persoon vasten. Een aantal categorieën zijn echter uitgezonderd. Vrouwen die menstrueren mogen niet vasten en ook vrouwen die bloeden na de bevalling. De vrouwen moeten de verloren dagen echter inhalen. Ook zieken en reizigers hoeven niet te vasten, maar hier geldt hetzelfde, de dagen moeten later ingehaald worden. Vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven hoeven ook niet te vasten maar moeten de dagen daarna inhalen. Om deze reden blijven de meeste vrouwen toch vasten, omdat het eenvoudiger is om te vasten wanneer iedereen dat doet, dan om alleen dagen in te halen. Dit laatste is ook de reden dat reizigers vaak toch proberen om te vasten.

De nacht van de beschikking

De profeet Mohammed (vzmh) heeft in de nacht van de beschikking (Layl al-Qadr) het eerste vers uit de Koran ontvangen. Deze nacht is bijzonder gezegend, in de Koran wordt zelfs gezegd dat deze nacht beter is dan duizend maanden. Het gaat om een van de laatste nachten van Ramadan, veel moslims brengen deze nacht wakend en biddend door. De moskeeën zitten tijdens die nachten vol gelovigen en mensen eten die nacht vaak ook in de moskee. Het is echter niet precies duidelijk om welke nacht het gaat. Moslims geloven dat in deze nacht de poort naar de hemel op een kiertje staat en dat God/Allah de gebeden der mensen tijdens deze nacht met speciale aandacht hoort.

Het dagelijks leven tijdens Ramadan

In moslimlanden wordt het ritme van het dagelijks leven aan de vastenmaand aangepast. In Saoudie-Arabië sluiten de scholen, in andere landen wordt het rooster aangepast. Ook is er een extra grote belangstelling voor eten. Op tv worden speciale programma's uitgezonden, betrekking hebbende op het geloof, maar ook programma's alleen over koken. Op straat worden speciale dingen gekocht, elk land heeft zo zijn eigen speciale Ramadan-specialiteiten. En hoewel het de bedoeling is dat er niet gevloekt en gescholden wordt, lopen tegen het einde van de vastentijd de gemoederen van de hongerige en dorstige mensen vaak hoog op. Ook dat hoort bij Ramadan. 's Avonds is het vaak extra druk op straat. Winkels blijven langer open en tegen het einde van de maand blijven ze vaak zelfs de hele nacht open, omdat de meeste mensen in afwachting van het Suikerfeest nieuwe kleren, gebak en snoepgoed kopen.

Eid al-Fitr of het Suikerfeest

Na Ramadan is het tijd voor feest, het Suikerfeest of Eid al-Fitr. Er is een speciaal gebed in de moskee en er wordt vaak uitbundig ontbeten. Ook bezoeken veel moslims op deze dag de graven van familieleden. Daarna is het tijd om op bezoek te gaan bij familie en vrienden, waarbij de visite overal gebak en zoetigheid krijgt aangeboden (vandaar de Nederlandse naam Suikerfeest). Iedereen dost zich uit in zijn/haar beste kleren en in de straten wordt druk geflaneerd, waarbij men vrienden, familie en kennissen begroet en een prettig feest wenst.