Waarom bidden Joodse mannen en vrouwen apart?

Volgens de Talmoed hadden Sarai en Abram elk hun eigen 'kiroev-programma' om ieder tot het monotheïsme te bekeren. Sarai zorgde voor de vrouwen en Abram voor de mannen. Kennelijk verdraagt religie geen gemengde groepen. Waarom eigenlijk niet? Binnen het christendom is scheiding tussen mannen en vrouwen gedurende de dienst onbekend. Het wordt als discriminatie beschouwd. Het Jodendom ziet dat echter anders. In de Joodse traditie zitten mannen en vrouwen afzonderlijk tijdens het gebed. In veel (oudere) synagogen is een zitgelegenheid voor vrouwen in een galerij boven het heiligdom. Het komt echter vaker voor dat mannen en vrouwen allebei op hetzelfde niveau zitten met een mechietsa ("afscheiding") tussen hen in.

• Wat is het Joods gebed?
• Historisch argument
• Synagoge
• Gezinsleven
• Concentratie
• Voetnoot

Wat is het Joods gebed?

Joods gebed is de manier van G'd om het Joodse volk te vertellen: "spreek tot Mij en ik zal luisteren." Drie keer per dag bidden Joden tot G'd, danken ze Hem, prijzen ze Hem en smeken Hem om persoonlijke verzoeken. Vaak wordt het in de synagoge gehouden, maar ook in privéhuizen, op luchthavens of in kantoren. Gebed is een tijd om een stap terug te doen en na te denken. De gebedsdiensten bevatten de Shema, het Stille Gebed (Amidah), Tora lezen en meer. In een unieke mix van communaal ritueel en privédevotie wordt het Joodse gebed door de wijzen beschreven als de wezenlijke 'dienst aan het hart'.

Historisch argument

Sommigen denken dat het Jodendom zich aangepast heeft aan de islamitische cultuur. Maar dat is onjuist. Al vanaf de openbaring van de Tora vindt scheiding plaats. Ook ten tijde van de Tweede Tempel zitten Joodse mannen en vrouwen gescheiden. Aparte afdelingen worden ook gemeld in de Misjna en de Talmoed. Omdat in de Tempel sprake was van scheiding moet dit ook plaats vinden in de synagoge dat beschouwd wordt als een miniatuur-Tempel.

Synagoge

Een synagoge (shul) is een plaats van Joodse eredienst. Naast het huisvesten van een heiligdom voor diensten, dienen synagogen als middelpunt van het Joodse leven. In het Hebreeuws bekend als beit knesset, 'verzamelhuis', kan de synagoge vrijwel overal worden gevonden waar er Joden zijn en sinds de Babylonische ballingschap in gebruik is.

De scheiding (mechietsa) heeft dus een Joodse oorsprong. Het Joodse geloof is puur gebleven omdat het zich afzijdig hield van opvattingen van de rest van de wereld. De eigen identiteit moet gekoesterd worden. Dat vrouwen en mannen gescheiden zitten in de synagoge heeft niets te maken met ongelijkwaardigheid maar is een verschil in functionele gelijkheid. Juist doordat mannen en vrouwen verschillen kunnen ze elkaar completeren. Er zijn biologische en psychologische verschillen. Alleen de vrouw is bijvoorbeeld in staat kinderen te baren. Zou ze dezelfde verplichtingen hebben als de man dan wordt ze zwaarder belast. De man is verplicht om in de synagoge aanwezig is te zijn; de vrouw is vrijwillig in de synagoge aanwezig.

Gezinsleven

Christenen denken dat 'families that pray together stay together' samen bidden tot een betere gezinsband leidt. Maar dat klopt niet. Het Jodendom gaat er vanuit dat een stabiel gezinsleven thuis moet worden opgebouwd. De sjoel (synagoge) is de plek voor de relatie met God. De Joodse opvatting omtrent davvenen - bidden - komt tot uitdrukking het woord tefilla - gebed. Tefilla heeft onder andere de betekenis van 'zichzelf beoordelen'. Voor God staande onderwerpt men zichzelf aan een kritische beoordeling vanuit Gods visie. Je stelt je hart open voor God.

Concentratie

Deze volledige concentratie op de Schepper heet in de Joodse wet kavvana - concentratie. Zonder kavvana is het gebed een keten holle frasen. Niets mag afleiden. Je mag dus niet praten. Ook de aanwezigheid van vrouwen kan de aandacht afleiden.¹ Het is een preventieve maatregel omdat de Joodse wet de zwakheden van de mens erkent. Een synagoge is een heilige plaats. En heiligheid is het verlangen zichzelf te ontstijgen, hoger te reiken.

Voetnoot

¹ Wanneer volgens Chabad rabbijn Tzvi Freeman mannen niet afgeleid zouden worden door vrouwen die de Sefer Tora dragen of Psalmen voordragen, dan is er psychisch iets niet in orde met deze mannen. De Tora meldt dat de eerste mens zowel mannelijk als vrouwelijk was geschapen. Dit noemt de Tora 'geschapen naar G'ds beeld'. De goddelijke tegenwoordigheid - de Shechina - rust in de vereniging van man en vrouw als één - wanneer die vereniging wordt geheiligd door huwelijk, door de tijden van scheiding te bewaren, en door de harten en mentale focus van twee die één worden.