Torastudie: Tien Geboden – Leviticus 19:2

In deze Torastudie aandacht voor de Tien Geboden die voor de gehele gemeenschap gelden. De Tora verlangt dat een individu onderdeel is van de gehele gemeenschap. Ook eist de Tora dat we geen hedonistisch leven leiden en dat we vader en moeder eren.

Leviticus 19:2-3

Spreek tot de gehele gemeente der kinderen Israëls en zeg tot hen: heilig zult gij zijn, want heilig ben Ik, de Eeuwige, uw God. Vreest ieder zijn vader en zijn moeder, en neemt Mijn rustdagen in acht; Ik ben de Eeuwige, uw God.

Tekst in het Hebreeuws

ב דַּבֵּר אֶל-כָּל-עֲדַת בְּנֵי-יִשְׂרָאֵל וְאָמַרְתָּ אֲלֵהֶם קְדֹשִׁים תִּהְיוּ כִּי קָדוֹשׁ אֲנִי יְהוָה אֱלֹהֵיכֶם. ג אִישׁ אִמּוֹ וְאָבִיו תִּירָאוּ וְאֶת-שַׁבְּתֹתַי תִּשְׁמֹרוּ אֲנִי יְהוָה אֱלֹהֵיכֶם.

Leviticus 19:2

Spreek tot de gehele gemeente der kinderen Israëls en zeg tot hen: heilig zult gij zijn.

Tien Geboden

Dit werd tot de gehele gemeenschap gezegd omdat het de Tien Geboden bevat.

1. ”Ik ben de Eeuwige uw God.”
2. “Wendt u niet tot de afgoden en gegoten afgodsbeelden zult gij u niet maken.”
3. “En gij zult niet valselijk bij Mijn naam zweren.”
4. “Neemt Mijn rustdagen in acht.”
5. “Vreest ieder zijn vader en zijn moeder.”
6. “Gij zult niet opstaan tegen het bloed van uw naaste.”
7. “Gij zult geen overspel plegen.”
8. “Gij zult niet stelen.”
9. “Gij zult niet als kwaadspreker rondlopen onder uw volk.”
10. “Gij zult uw naaste beminnen als uzelf.”

de gehele gemeenschap

Het makkelijkste is zich af te sluiten voor de wereld en haar dwaasheden, zichzelf op te sluiten in een kamer en een heilige kluizenaar te zijn. De Tora verlangt echter dat een individu deel is van heel de gemeenschap van Israël.

Leviticus 19:2

Heilig zult gij zijn.

beperken

Beperk jezelf in ook wat is toegestaan. De Tora waarschuwt tegen verboden seksuele relaties en verboden voedsel, terwijl het relaties toestaat met een vrouw en vlees en wijn drinken. In dat opzicht kan hij hedonistisch leven volgens de Tora. Maar ook daarin dient hij zich te beperken. Wat verboden is moet men niet; wat toegestaan is heeft men niet nodig.

Leviticus 19:3

Vreest ieder zijn vader en zijn moeder.

eert uw vader en uw moeder

Een persoon aanbidt zijn moeder meer dan zijn vader, en hij vreest zijn vader meer dan zijn moeder. In Exodus 20:12 staat “Eert uw vader en moeder.” Men moet zowel eren als vrezen.

Leviticus 19:3

Vreest ieder zijn vader en zijn moeder, en neemt Mijn rustdagen in acht; Ik ben de Eeuwige, uw God.

God eren

Zowel jij als je vader moeten God eren. Als je vader je opdracht geeft de geboden te overtreden moet je hem niet gehoorzamen, ondanks dat God je de opdracht geeft je vader te vrezen.

Nadere toelichting op bovenstaande Joodse commentaren

Op drie zaken wil ik ingaan:

1. de gehele gemeenschap
2. geen hedonistisch leven leiden
3. vader en moeder eren

1. Wie de Tora bestudeert weet dat God zich altijd wendt tot heel het volk Israël. Al zijn er slechts enkelingen die zondigen dan nog wordt het hele volk gestraft (zie het Gouden Kalf). Het is dus belangrijk om God gemeenschappelijk te dienen (denk ook aan het minjan – tien volwassen mannen die nodig zijn voor een gebed). Het zich afzonderen als kluizenaar is geen goede zaak. Hierbij moet in acht genomen worden dat het volk Israël één grote ziel vormt. Het doel van het leven is om deze onvolmaakte wereld te vervolmaken. Ieder mens (Jood) moet dus verantwoordelijkheid nemen. In eerste instantie is de mens (Jood) voor zichzelf verantwoordelijk. Niemand anders kan de plaats van hem innemen. Daarnaast is hij medeverantwoordelijk voor het welzijn van anderen en van de samenleving. Ieder mens (Jood) is met de ander verbonden als een schakel in één kosmische bestemming. De mens (Jood) is geen geïsoleerde individu maar maakt deel uit van een grotere gemeenschap. Voor Joden betekent dit dat ze deel uitmaken van het Joodse volk en dat ze daarom de Tora moeten naleven. Religieuze Joden hebben de plicht om niet-religieuze Joden te wijzen op de verplichte naleving van de Tora zodat ook zij geestelijk kunnen groeien. Zelfs al worden religieuze Joden hierin gefrustreerd toch gaat het om de inspanning het te doen zodat het uiteindelijk vruchten zal afwerpen.

2. De Tora leert ons om nederig te zijn. Mozes is de meest nederige mens die ooit op aarde geleefd heeft. Nederigheid betekent niet jezelf onderwaarderen maar het waarderen van andere mensen. Uiteindelijk gaat erom God te dienen en niet jezelf. Een hedonistische levenswijze stimuleert het ego. God dienen is juist altruïstisch. Het is dus onmogelijk zowel God te dienen als er een hedonistische levenswijze op na te houden. Het doen van liefdadigheid is een vorm van nederigheid. We gebruiken geld dan niet om een hedonistisch leven te leiden maar om anderen te helpen. We beseffen dan ook dat het God is die ons welstand geeft en dat je er zelf niet verantwoordelijk voor bent.

3. Eren van vader en moeder is belangrijk omdat zij de vertegenwoordigers zijn van God op aarde. Een goede verstandhouding binnen het gezin is erg belangrijk. Het gezin vormt namelijk een microkosmos. Zijn mensen al niet in staat om binnen het gezin op normale wijze met elkaar om te gaan dan lukt dat ook niet binnen de maatschappij. Als ieder gezinslid van zijn eigen belangen uitgaat dan lijdt het gezinsleven daar onder. Door dezelfde principes en waarden te delen groeien gezinsleden naar elkaar toe. De moeder vormt de basis van het gezinsleven. Zij koestert het goede in huis. De vader moet inzien dat zijn huis het middelpunt van zijn leven is. Alle gezinsleden moeten beseffen dat vader hen beschermt. Vader en moeder moeten elkaars functie respecteren en voor elkaar klaar staan. Kinderen moeten hun ouders respecteren ter wille van God.

---

Samenvatting - vragen

Om voor uzelf te controleren of u de tekst goed begrepen heeft volgt hier een aantal vragen. De antwoorden vindt u terug in bovenstaande tekst.

1. Waarom mag men God niet als een kluizenaar dienen?
2. Waarom moet je je beperken in wat door de Tora is toegestaan?
3. Wanneer mag je niet je vader vrezen?