Wat is een tsaddiek? Heilige en mystieke Joodse leider

Het chassidisme is groot geworden dankzij de tsaddiekiem (heiligen en mystici). Naast de Baal Shem Tov was zijn leerling Dov Baer van Meseritz actief. Deze zond afgezanten door heel Oekraïne en verspreidde zo het chassidisme. Dov Baer (Grote Maggied) voerde de term tsaddiek in. Dit was een persoon die zich geheel op God kon richten zonder gestoord te worden door aardse zaken. De gewone sterveling sloot zich aan bij de tsaddiek die als voorbeeld dient en gunsten kon verlenen.

• Verering van de tsaddiek
• Innig gemeenschapsleven
• Verschillende tsaddiekiem
• Sjnuer Zalman van Liadi – filosoof van het chassidisme – Chabad Chassidisme
• Nog meer kenmerken chassidisme algemeen
• Mitnagdiem – De Gaon van Vilna
• De Gaon van Vilna

Verering van de tsaddiek

De tsaddiek kon het kwaad uit de wereld verdrijven. Daarom werd hij vereerd. De aanhangers vroegen de tsaddiek om hulp en raad omdat hij bovennatuurlijke vermogens had. De tsaddiek bad voor hen en gaf hen hoop en vertrouwen. Elke tsaddiek had weer een andere specialiteit: vurige devotie, extatische visioenen, psychische vermogens, etc. Pinchas van Koritz had bijvoorbeeld mededogen voor zondaren die men moest liefhebben om het gebrek aan liefde van de boosdoener op te heffen. Mozes Leib van Sasson stond bekend om zijn naastenliefde.

Innig gemeenschapsleven

De tsaddiek werd ook wel Rebbe genoemd. Zijn huis was de ontmoetingsplek voor zijn volgelingen. Op shabbat kwamen ze bij de Rebbe eten en vertelde hij over de idealen van het chassidische leven. Vooral de derde maaltijd in de namiddag was speciaal met gezang. Op feestdagen kwamen zelfs volgelingen van veraf met vrouwen en kinderen langs. De gebeden bereikten hun hoogtepunt. Het was alsof ze zich één grote familie voelen die in vreugde en leed deelde.

Verschillende tsaddiekiem

We noemden al Dov Baer die zo'n 300 leerlingen had. Eén daarvan was Mendel Witebsk die zich met zijn aanhangers in Palestina vestigde. Een andere was Levi Jitschak van Berditsjev die grote liefde koesterde voor het Joodse volk. Hij bemiddelde voor de Joden bij God. Rabbi Nachman van Bratzlav stond bekend als verteller van verhalen en parabels vol verbeeldingskracht.

Sjnuer Zalman van Liadi – filosoof van het chassidisme – Chabad Chassidisme

Geboren in Liozna werd hij een groot Talmoedgeleerde. Hij werd later leerling van Dov Baer en aanhanger van het chassidisme. Omdat het chassidisme gebaseerd was op emotie en gevoel bracht Sjneur Zalman een theoretische leer uitgedrukt in een systeem van gedachten en gevoelens beheerst door de rede. Dit werd het Chabad Chassidisme genoemd. Chabad is het acroniem van Chochma (wijsheid), Bina (begrip) en Da'at (kennis). Chochma brengt een denkbeeld tot stand, Bina is de uitwerking van bijzonderheden en Da'at het bevatten van de kennis door de menselijke geest.

Deze theorie werd toegepast op de chassidische leer over God, de ziel en de plichten in het leven. De theorie kwam te staan in de Tanja (Boek van onderricht).

Kenmerken van Chabad chassidisme:

• Nadruk op Talmoedstudie
• Tsaddiek is leraar met veel Tora kennis
• Extatische gebedshouding
• Innig gemeenschapsleven

Naast de Tanja schreef Zalman godsdienstige liederen en meditaties.

Nog meer kenmerken chassidisme algemeen

• Veel aandacht voor Sjoelchan Aroech;
• Gebedenboek van Luria
• Gebed na introspectieve meditatie

Mitnagdiem – De Gaon van Vilna

De tegenstanders van het Chassidisme werden de Mitnagdiem (tegenstanders) genoemd. Zij verzetten zich tegen het chassidisme o.a. vanwege de verering van de tsaddiek. Dit kon leiden tot onderlinge strijd binnen het Jodendom.

De grootste Mitnagied was de Gaon van Vilna. Hij zorgde ervoor dat binnen het Chassidisme de Tora de juiste plaats kreeg. Het Chassidisme heeft zo toch een belangrijke plaats gekregen binnen het Jodendom. Groot is de invloed van de Chabad-Lubavitch geworden. Deze stond o.l.v. Menachem Mendel Schneerson.

De Gaon van Vilna

Deze tegenstander van het Chassidisme zorgde voor het toenemen van het geestelijk heil van de Joden in Litouwen en daar buiten. De Tora nam een centrale plaats in. Toch eiste hij van zijn aanhangers ook kennis van profane vakken.

De Gaon van Vilna heeft meer dan 70 werken geschreven over het hele gebied van het Jodendom. Hij was de grootste geest sinds Maimonides. Hij gaf kritische aantekeningen op de Talmoed en Sjoelchan Aroech. Maar hij hield zich ook bezig met astronomie, trigonometrie, algebra en grammatica.

Naast zijn enorme intellectuele vermogen was hij zeer liefdevol en schonk zelfs zijn laatste voedsel aan de armen. Ook bezat hij een rijk innerlijk leven en grote levenskracht.