Joods religieuze boeken na de Bijbel

De na-bijbelse literatuur wordt rabbijnse literatuur genoemd. Het is voor de meeste mensen ontoegankelijk omdat goede kennis van het Hebreeuws en het Aramees vereist is. Het navolgende stuk bevat een historisch overzicht vanaf de periode van de Tora tot en met de Middeleeuwen. Daarmee vallen werken van o.a. het chassidisme en de verlichting buiten het overzicht.

Tenach

De Tenach is het Oude Testament. Het bestaat uit:

1. de Tora (=leer)
2. de Newie'iem (=profeten)
3. de Ketoewiem (=geschriften)

Misjna

Omdat de Tora goddelijk is mag er niet van afgeweken worden. Wel vindt er interpretatie van de wet plaats. De Misjna betekent leer en interpreteert de wetten op de dingen van alle dag. Het bestaat uit zes onderdelen:

1. Zaden (behandelt landbouw in Israël)
2. Feestdag (met betrekking tot sjabbat en feestdagen)
3. Vrouwen (huwelijks- en scheidingswetten)
4. Schade (burgerlijk en strafrecht)
5. Heilige Zaken (over offerwetten en Tempelritueel)
6. Reiniging (persoonlijke en godsdienstige reiniging)

Tosefta

De Tosefta is een verzameling verklaringen en discussieopmerkingen van schriftgeleerden die in nauw verband staan met de Misjna.

Baraita

Uitspraken van schriftgeleerden die niet in de Misjna zijn opgenomen.

Gemara of Talmoed

Gemara of Talmoed betekent lering. Het bevat aantekeningen van discussies over de Misjna. Het is als het ware een geschreven verslag van de Misjna. Het is geen wetboek. Het behandelt onderwerpen van zuiver leerstellige aard. Dit wordt de Halacha genoemd. Er staan ook veel tegenstrijdige opvattingen in. Je moet heel goed in de context lezen. De Talmoed gaat daarnaast nog over vele andere onderwerpen zoals geschiedenis, legende, zedenleer en wetenschap. Dit wordt de Agada genoemd.

De Talmoed kent twee versies:

1. Palestijnse of Jeruzalemse Talmoed
2. De Babylonische Talmoed

Midrasj

Midrasj betekent uitlegging. Er worden passages uit de Tenach, de Misjna en de Talmoed uitgelegd. Dit is nodig vanwege het veranderende levenspatroon van de Joden. Het is meer op denkbeelden dan op details gericht. Het probeert door te dringen tot achter de letterlijke tekst om de verborgen betekenis ervan te doorgronden. De belangrijkste verzamelingen zijn:

1. Midrasj rabba (op de hele Bijbel)
2. Mechilta (op Exodus)
3. Sifree (op Numeri)
4. Mechilta (op Deuteronomium)
5. Pesikta (op feestdagen)
6. Tanchoema (op hele Bijbel)

Kabbala

Kabbalah betekent traditie. Het gaat over mystieke verlangens en visioenen. Ze zijn voornamelijk gegroepeerd rondom de Ma'asee Beresjiet (de daad van de schepping) en de Ma'asee Merkawa (het werk van de goddelijke wagen). Ze baseert zich o.a. op getallenmystiek (Gematria).