Kabbala: de aartsvaders als archetypen

Genesis is eigenlijk een buitenbeentje in de Tora. Het bevat nauwelijks wetten en handelt voornamelijk over de aartsvaders. Maar zonder Genesis kunnen we God niet goed leren dienen. Wat zijn de belangrijkste lessen die de aartsvaders ons kunnen leren? In dit eerste artikel kijken we naar de aartsvaders als archetypen. De aartsvaders corresponderen met de Sefirot van liefhebbende-vriendelijkheid (Abraham), vrees (Izaäk) en medeleven (Jakob).

Archetypische aspecten

Het boek Genesis wordt Sefer Hajasjaar genoemd: het boek van het recht; de aartsvaders wandelen op het rechte pad met God. Zo wandelen ze richting Gods essentie. Abraham wandelt richting het zuiden dat Gods oneindige licht symboliseert. Van de aartsvaders leren we archetypische aspecten die we kunnen invoegen in ons leven. Elk mens moet zich afvragen of zijn/haar handelingen overkomen met die van de aartsvaders.

Archetypische zielen

De drie aartsvaders zijn archetypische zielen. De aartsvaders corresponderen met de Sefirot van liefhebbende-vriendelijkheid (Abraham), vrees (Izaäk) en medeleven (Jakob).

De relatie tussen de drie aartsvaders kan begrepen worden in termen van: these, antithese en synthese.

These, antithese en synthese

these: liefhebbende-vriendelijkheid

God schiep de wereld uit liefde en vanwege Zijn liefde. De aarde van het Goede (God) is goed te doen. Abraham vertegenwoordigt 'these'. De hemel en de aarde werden geschapen met de liefhebbende-vriendelijkheid van Abraham.

antithese: vrees

Maar de these is niet voldoende. De wereld kan niet duurzaam zijn met liefde alleen. Voor balans is macht/vrees, oordeel en sterkte nodig. Zij dienen om de effecten van liefde te beperken, omdat liefde anders de realiteit vernietigt wanneer het egoïstisch is. Liefde moet in de richting van God gekanaliseerd worden door de antithese (macht/vrees).
Er was geen conflict tussen Abraham en Izaäk. Izaäk werd niet door Abraham geofferd, maar vastgebonden. De Joodse wijze leggen dit als volgt uit: je zal God liefhebben, zelfs als Hij je het leven ontneemt. Abraham kreeg nu een nieuwe dimensie van macht en vrees voor God naast de liefde.

synthese: medeleven

De synthese tussen liefde en macht is medeleven, of genade. Dit wordt vertegenwoordigd door Jakob. De mens weet nooit of zijn handelingen niet uit egoïsme worden gedaan. Jakob leerde de vrees van Izaäks macht te overwinnen. Jakobs medeleven reflecteert meer Abrahams liefhebbende-vriendelijkheid dan dat het Izaäks vrees reflecteert.

gebalanceerde toestand

Hoewel God de wereld schiep uit liefde-vriendelijkheid, schiep hij geen perfecte wereld, waardoor hij ons in staat stelt zowel via vrees als medeleven een gebalanceerde toestand te bereiken. Op het eind is medeleven, als de synthese van liefde en vrees, het beste voorbeeld van Gods doel in het scheppen van de wereld voor de weldaad van Zijn schepsels.