Torastudie: doortocht Schelfzee I Exodus 13:17-19

Exodus 13:17-19 verhaalt over de route van het volk Israël naar het Beloofde Land. Waarom ging dat niet via het land van de Filistijnen? De stam Efraïm had een fout gemaakt en had Egypte 30 jaar eerder verlaten, met het resultaat dat 300.000 van hen werden afgeslacht door de Filistijnen...en hun beenderen lagen in hopen op de weg...God zei daarom: Als Israël aanschouwt de beenderen van de zonen van Efraïm uitgestrooid op de weg, zullen zij terugkeren naar Egypte...

Exodus 13:17-19

En het geschiedde: toen Farao het volk liet heentrekken, voeder God hen niet de weg door het land der Filistijnen, omdat het nabij was; want God zeide: dat het volk geen berouw gevoele, wanneer zij oorlog zien, en terugkeren naar Egypte! En God deed het volk een omweg maken door de woestijn naar de Schelfzee; en gewapend trokken de kinderen Israëls op uit het land Egypte. En Mozes nam het gebeente van Jozef met zich mede; want deze had de kinderen Israëls bezworen, zeggende: God zal u gedenken, dan zult gij mijn gebeente met u mede opvoeren van hier.

De tekst in het Hebreeuws luidt:

{ס} יז וַיְהִי בְּשַׁלַּח פַּרְעֹה אֶת-הָעָם וְלֹא-נָחָם אֱלֹהִים דֶּרֶךְ אֶרֶץ פְּלִשְׁתִּים כִּי קָרוֹב הוּא כִּי אָמַר אֱלֹהִים פֶּן-יִנָּחֵם הָעָם בִּרְאֹתָם מִלְחָמָה וְשָׁבוּ מִצְרָיְמָה. יח וַיַּסֵּב אֱלֹהִים אֶת-הָעָם דֶּרֶךְ הַמִּדְבָּר יַם-סוּף וַחֲמֻשִׁים עָלוּ בְנֵי-יִשְׂרָאֵל מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם. יט וַיִּקַּח מֹשֶׁה אֶת-עַצְמוֹת יוֹסֵף עִמּוֹ כִּי הַשְׁבֵּעַ הִשְׁבִּיעַ אֶת-בְּנֵי יִשְׂרָאֵל לֵאמֹר פָּקֹד יִפְקֹד אֱלֹהִים אֶתְכֶם וְהַעֲלִיתֶם אֶת-עַצְמֹתַי מִזֶּה אִתְּכֶם.

Exodus 13:17

Voerde God hen niet de weg door het land van de Filistijnen

Stam Efraïm

De stam Efraïm had een fout gemaakt en had Egypte 30 jaar eerder verlaten, met het resultaat dat 300.000 van hen werden afgeslacht door de Filistijnen...en hun beenderen lagen in hopen op de weg...God zei daarom: Als Israël aanschouwt de beenderen van de zonen van Efraïm uitgestrooid op de weg, zullen zij terugkeren naar Egypte...

Dus het vers zegt, we'lo nacham Elohiem, (God leidde hen niet, God werd niet getroost)

Exodus 13:18

En God deed het volk een omweg maken door de woestijn.

Erfenis

Dit is vergelijkbaar met een koning die een zoon heeft aan wie hij een erfenis wenst na te laten, maar hij beargumenteerd: "Als ik hem nu geef wanneer hij klein is, zal hij er niet mee weten om te gaan. Ik zal daarom wachten tot mijn zoon de geschriften bestudeert en de waarde begrijpt, dan zal ik het hem nalaten." Dit is wat God zei: Ik zal hem eerst de Tora geven, en hen dan naar het land brengen.

Tora verwaarlozen

God zei: Als Ik Israël nu in land breng, zal iedereen onmiddellijk bezit nemen van zijn veld of wijngaard, en zij zullen de Tora verwaarlozen. In plaats daarvan zal ik ze 40 jaar door de woestijn leiden, zodat ze manna eten en water drinken uit de wonderbaarlijke bron van Mirjam, en de Tora zal in hun lichamen geabsorbeerd worden. Dus Rabbi Shimon bar Yochai zei: De Tora werd gegeven om uiteengezet te worden aan alleen de manna eters.

Exodus 13:18

En gewapend trokken de kinderen Israëls op uit het land Egypte.

Gewapend

Chamoesjiem betekent 'gewapend'. Een andere interpretatie: een vijfde trok er uit en vier delen (van het volk, die niet waardig waren, verlost te worden) waren gestorven in de drie dagen van duisternis (omdat ze Egypte niet wilde verlaten).

Vijfvoudig

Rabbi Joshua interpreteerde het aldus: vijfvoudig kwamen ze uit Egypte, voor vijf keren hun aantal in bekeerlingen werden verzameld in het volk Israël op hun vertrek uit Egypte.

Exodus 13:19

En Mozes nam het gebeente van Jozef met zich mede; want deze had de kinderen Israëls bezworen, zeggende: God zal u gedenken, dan zult gij mijn gebeente met u mede opvoeren van hier.

Graf van Jozef

Hoe wist Mozes de plaats waar Jozef werd begraven? Serach de dochter van Asher bleef over van die generatie. Mozes ging naar haar en vroeg: "Weet je waar Jozef werd begraven?" Zij antwoordde hem: "De Egyptenaren maken een ijzeren doodskist voor hem, die zij in de Nijl zonken zodat de water gezegend zouden zijn."

Mozes ging naar de oever van de Nijl en riep: "Jozef! Jozef! De tijd is gekomen waarin God zweerde 'Ik zal u mede opvoeren' en de eed die gelegd werd op de Israëlieten heeft de tijd van vervulling bereikt"...Onmiddellijk dreef de doodskist van Mozes naar het oppervlakte van het water...

Rabbi Nathan zegt: "Hij werd begraven in het graf van de koningen. Mozes ging en stond bij het graf van de koningen en riep uit "Jozef! Jozef! De tijd is gekomen waarin God zweerde 'Ik zal u mede opvoeren' en de eed die gelegd werd op de Israëlieten heeft de tijd van vervulling bereikt." Opdat moment trilde de doodskist van Jozef en Mozes droeg het weg.

---

Samenvatting - vragen

Om voor uzelf te controleren of u de tekst goed begrepen heeft volgt hier een aantal vragen. De antwoorden vindt u terug in bovenstaande tekst.

1. Welke fout had de stam Efraïm gemaakt?
2. Waarom gaf God de Tora niet in het Land Israël?
3. Hoe wist Mozes de plaats waar Jozef werd begraven?

Lees verder

• Torastudie: de instelling Pesach - Exodus 12:3-13:8
• Torastudie: heiliging Rosh Chodesh - Exodus 12:2