Waarom en wanneer dragen Joodse mannen talliet en tsietsiet?

Tijdens het gebed dragen Joodse mannen niet alleen de gebedsriemen (tefillien), maar ook een gebedsmantel (talliet). Aan de vier hoeken van de talliet is franje (tsietsiet) bevestigd. Dit is een teken of symbool, waardoor de drager van het kledingstuk G'd en Zijn geboden gedenkt. De tsietsiet bedoelen een voortdurende waarschuwing tegen het afdwalen van G'd te zijn. Tevens moet het de gedachte van de mens op G'd richten. Joodse vrouwen zijn niet verplicht om een talliet te dragen.

• De talliet
• De tsietsiet
• De hemelsblauwe draad
• Het dragen van de talliet
• De arba'kanfot, de kleine talliet

De talliet

Vroeger was de talliet een groot rechthoekig kleed dat mannen droegen. De lengte hing af van wat men eronder droeg. Het was meestal een handbreedte korter dan het onder gewaad. Na verdrijving Joden uit het Land Israël verdween het kleed als kleding stuk. Later werd het een godsdienstig kledingstuk dat men tijdens het gebed droeg. Zo werd het een gebedsmantel.

De talliet is gemaakt van witte wol met zwarte strepen. Het wordt geweven in speciale weverijen. De gebedsmantel moet in ieder geval het hoofd en de schouders bedekken.

De tsietsiet

Aan de vier hoeken van de talliet is franje bevestigd, overeenkomstig het Bijbelse voorschrift uit Numeri 15:37-41. De tekst vanaf vers 38-40 luidt:
"Spreek tot de kinderen van Israël en zeg tot hen, dat zij zich franjes maken aan de hoeken van hun klederen in al hun nageslachten en dat zij bij de hoekfranjes een draad voegen van hemelsblauwe wol. Het zal u tot gedenkfranje zijn en u zult het zien en alle geboden van God gedenken en ze doen...Opdat u al Mijn geboden zult gedenken en doen en heilig zijn voor uw God."

De tsietsiet (franjes) zijn niet als versiering bedoeld maar hebben een zuiver geestelijke betekenis. De tsietsiet bedoelen een voortdurende waarschuwing tegen het afdwalen van G'd te zijn. Bovendien hebben de tsietsiet ook als doel de gedachte van de mens steeds op G'd te richten.

De hemelsblauwe draad

De ene hemelsblauwe draad is een duidelijk beeld dat naar G'd in de hemel wijst. De tsietsiet zijn van wol gemaakt. Alleen bij een zijden talliet kunnen de tsietsiet ook van zijde worden gemaakt. De hemels blauwe draad ontbreekt omdat de slak die de kleurstof voor deze bepaalde kleur blauw leverde is uitgestorven.

De tsietsiet bestaan uit acht witte draden die op een bepaalde wijze gevlochten worden. In elke hoek van de talliet maakt men een gaatje waar vier lange draden doorheen worden gehaald. Drie draden zijn evenlang, de andere is iets langer.

Wanneer deze vier draden door de gaatjes van het kleed zijn getrokken wordt door de acht afhangende uiteinden de franje getrokken. De langere draad wordt om de andere draden gedraaid. Op deze wijze wordt de ontbrekende hemelsblauwe draad vervangen.

De acht draden hebben een symbolische betekenis:

• 6 is het aantal scheppingsdagen
• 7 is de sjabbat
• 8 staat voor het Joodse volk dat de Joodse denkwijze in de praktijk brengt.

Het dragen van de talliet

De talliet wordt omgelegd voordat met de tefillien (gebedsriemen) aanlegt. De talliet wordt tijdens het ochtendgebed gedragen. Slechts op Jom Kippoer wordt de talliet tijdens alle diensten gedragen. De talliet wordt altijd gedragen door hen die in de synagoge hun gebed verrichten.

Voordat met de talliet omslaat, wordt een lofzegging gedaan:
"Gezegend zijt Gij, Heer, onze G'd, Koning der wereld, Die ons geheiligd heeft door Uw geboden en ons heeft bevolen on te omhullen in de mantel met franjes."

De arba'kanfot, de kleine talliet

Dit is een kleine talliet dien men altijd draagt onder de bovenkleding. ook hier zitten aan de vier hoeken tsietsiet.

Lees verder

• Torastudie: Het dragen van tsietsiet – Numeri 15:39