Torastudie: Het dragen van tsietsiet – Numeri 15:39

In de Joodse Bijbel komt de mitswa van de tsietsiet twee keer voor: in het boek Numeri (einde van parsha Shelach – Numeri 15:37-41) en Deuteronomium in parsha Ki Teitzei (Deuteronomium 22:12). Volgens de Talmoed is "deze mitswa evenredig met alle mitswot van de Tora" en iemand die in zijn observanties nauwgezet is, verdient het "om de aanwezigheid van Shechina te begroeten" - de goddelijke aanwezigheid. Volgens de Sefer Hachinuch is er geen betere herinnering aan de geboden dan de tsietsiet. Bovendien wijst de Midrash erop dat de numerieke waarde van het woord "tsietsiet" 600 is. Voeg de acht draden toe die zich uitstrekken vanaf elke hoek van het kledingstuk, en de vijf knopen waarmee de acht strengen zijn verbonden, dan leidt dit tot een totaal van 613 – een toespeling op de 613 mitswot van de Tora.

• Numeri 15:39
• Numeri 15:39
• Numeri 15:39
• Nadere toelichting op bovenstaande Joodse commentaren

Numeri 15:39

Bij het zien van die kwastjes zullen jullie herinnerd worden

Hem

Zei Rabbi Meir: er staat niet: "en je zult ze zien", maar "en je zult Hem zien" (het Hebreeuwse oto wordt ook vertaald als "hem"). Dit leert dat iedereen die de mitswa van tsietsiet vervult, het is alsof hij het aangezicht van de goddelijke aanwezigheid heeft begroet. Want de blauwe draad lijkt op de zee, de zee lijkt op grassen, grassen lijken op de lucht en de lucht lijkt op de goddelijke troon. (Jeruzalem Talmoed, Berachot 1:2)

Numeri 15:39

Je zult het zien. . . en je zult het onthouden. . . en je zult doen.

Geheugen

Het zicht brengt het geheugen voort en het geheugen brengt de daad voort. (Talmoed, Menachot 43b)

Numeri 15:39

Je zult niet naar je hart zoeken

Niet aan een ander denken

Hiervan afgeleid, leerde Rabbi [Judah HaNassi]: Men mag niet uit één beker drinken en aan een andere denken (d.w.z. men moet bij zijn vrouw niet aan een andere vrouw denken). Ravina zei: Zelfs als beide zijn vrouwen zijn. (Talmoed, Nedarim 20b)

Nadere toelichting op bovenstaande Joodse commentaren

De aard van de mitswa

Is de verplichting van de tsietsiet voor de persoon of voor het kledingstuk? Er is hierover verschil van mening onder de rabbijnen.

• Als de plicht van de tsietsiet voor elk kledingstuk geldt, chovat talliet, zou dit betekenen dat de tsietsiet moet worden aangebracht op een vierhoekig kledingstuk dat in zijn bezit is, ongeacht of het kledingstuk al dan niet wordt gedragen.
• Als de plicht van de tsietsiet jegens de persoon geldt, chovat gavra, moet deze ervoor zorgen dat de tsietsiet is verbonden aan een vierhoekig kledingstuk dat hij draagt. Maar als hij niet van plan is om het kledingstuk te dragen, bestaat er geen verplichting.

De zegening

Als de plicht voor het kledingstuk geldt dan wordt de zegening gezegd op het moment dat de tsietsiet aan het kledingstuk wordt bevestigd: "... Wie heeft ons geboden om tsietsiet te maken". Als de plicht is jegens de persoon dan wordt de zegening gereciteerd op het moment dat het kledingstuk wordt gedragen: "... die ons beval ons te omhullen met tsietsiet."

Een niet-verplichte mitswa
Als iemand een kledingstuk met vier hoeken wil dragen, moet tsietsiet worden bevestigd. Als iemand geen vierhoekig kledingstuk heeft, is er geen verplichting om tsietsiet te hechten. Volgens halachische autoriteiten is het echter volgens de geest van de mitswa gepast voor een persoon om een kledingstuk met vier hoeken te nemen om tsietsiet te dragen en dit belangrijke teken te gebruiken. De wijdverspreide gewoonte is dat een talliet gadol - een groot vierhoekig kledingstuk dat bekendstaat als een "gebedsmantel" - wordt gedragen tijdens het ochtendgebed, terwijl een talliet katan - letterlijk een kleine talliet - de hele dag door wordt gedragen.

Wat is precies de mitswa?

In de Tora wordt niet precies vermeld hoeveel draden er zijn en hoe ze gehecht moeten worden. Men volgt in dezen de aanwijzingen van het Huis van Shammai waarbij vier draden aan elke hoek worden bevestigd. Formeel moeten sommige draden geverfd zijn, maar dat kan volgens halachische autoriteiten niet verplicht worden gesteld. In de moderne tijd zien de tsietsiet er aanzienlijk anders uit dan wat het Tora-couplet beschrijft vanwege een essentieel ontbrekend element: de blauwe kleurstof. De Rebbe legt uit dat het niet kunnen opnemen van de blauwe draden ons leert dat heden, wanneer we zo dicht bij de tijd van de laatste verlossing zijn, de nadruk moet liggen op het met liefde dienen van G'd. Blauw verwijst naar strengheid (gevoera) en is daarom naar de achtergrond geschoven.

Hoeveel hoeken?

De overgrote meerderheid van halachische autoriteiten (inclusief Maimonides en de Code van de Joodse Wet) stelt dat kledingstukken met meer dan vier hoeken inderdaad verplicht tsietsiet hebben. De Alter Rebbe merkt echter op dat een talliet niet meer dan vier hoeken mag hebben.

Welke materialen zijn verplicht?

Volgens één mening, aangehaald in de Talmoed, zijn alleen kledingstukken gemaakt van wol of linnen die Bijbels verplicht zijn om tsietsiet aan te brengen, terwijl alle andere materialen alleen Rabbinaal verplicht zijn. Anderen, zoals de Rema, zeggen dat alle kleding Bijbels verplicht is, ongeacht het materiaal. Waarom maakt dit uit? Als alleen wol en linnen Bijbels verplicht zijn, zou het gepast zijn om specifiek wollen tsietsiet te dragen.

Kavana – intentie

Goede intentie (kavanah), zich ervan bewust zijnde dat een gebod van G'd wordt uitgevoerd, is halachisch vereist tijdens het verrichten van een mitswa. In tegenstelling tot andere mitswot, staat het doel van tsietsiet expliciet vermeld in de Tora: "Zodat u zult onthouden en al uw geboden zult uitvoeren", en daarom is er de extra vereiste om dat in gedachten te houden.

Wanneer is men verplicht tsietsiet te dragen?
De tsietsiet worden in ieder geval overdag gedragen omdat men deze dan kan zien volgens het Bijbelse gebod. Sommige rabbijnen zeggen dat 's nachts geen tsietsiet hoeven te worden gedragen terwijl anderen dat wel als een mitswa beschouwen. Rabbi Schneur Zalman van Liadi somt in zijn Siddoer drie redenen op waarom men tsietsiet 's nachts zou moeten dragen: a) zodra de dag begint, voorziet de tsietsiet die je draagt je van een mitswa, zelfs terwijl je slaapt; b) als je tsietsiet precies wilt dragen wanneer je wakker wordt, maar tegelijkertijd de Zohar wilt volgen en geen kleding wilt aanraken voordat je je handen wast, is de oplossing om tsietsiet al te dragen als je wakker wordt; c) tsietsiet helpt tegen negatieve spirituele krachten als je slaapt.

Overigens is het kijken naar de tsietsiet erg belangrijk omdat het bijdraagt aan het doen van goede dingen (het uitvoeren van de mitswot). Zo leidt het kijken naar slechte dingen op haar beurt weer gemakkelijk tot het doen van zondige daden. Zelfs voor blinde personen is het belangrijk om tsietsiet te dragen ondanks het feit dat zij de franjes zelf niet kunnen zien. In dat geval is het belangrijk dat personen in zijn omgeving de tsietsiet kunnen zien en aan de geboden herinnerd worden.

Voor vrouwen en kinderen tot 12/13 jaar is het dragen van tsietsiet niet verplicht

Hoewel tsietsiet niet verplicht zijn voor vrouwen, mogen deze ze dragen, en volgens Ashkenazisch gebruik is een zegening vereist. Dit volgt de algemene regel dat vrouwen in staat zijn om een mitswa te doen, zelfs die waarvoor ze zijn vrijgesteld, en ontvangen daarvoor een beloning. In de praktijk dragen vrouwen echter geen tsietsiet (bij de orthodoxe Joden).

Kinderen tot 12 jaar (meisje) / 13 jaar (jongen) dragen geen tsietsiet omdat ze tot die leeftijd geen mitswot hoeven uit te voeren. Volgens rabbinale regels moeten kinderen echter toch een aantal geboden naleven voor hun 12e/13e levensjaar. De Babylonische Talmoed zegt dat vaders niet verplicht zijn tsietsiet voor hun kinderen te kopen, terwijl de Jeruzalem Talmoed dat wel eist. Toch volgt men de Babylonische Talmoed in dezen. In de praktijk is het echter zo dat kinderen (jongetjes) vanaf hun derde jaar, zodra ze kunnen praten, al met tsietsiet rondlopen.

Kabbalistische betekenis van de tsietsiet

Het aantal tsietsiet (8x4=32) komt overeen met de 32 paden van wijsheid. Ze geven de details weer van de Joodse wet. Iemand die deze paden begrijpt, begrijpt de ware eer vanwege de Schepper. G'd creëerde de Schepping via de 32 paden van wijsheid.

Uit de sjoelchan aroech van de Alter Rebbe (Chabad): beloning voor het dragen van tsietsiet en straf bij het niet dragen ervan

1. Men is niet verplicht om een kledingstuk met vier hoeken te kopen, zodat hij er tsietsiet aan moet hechten; liever, alleen als hij een kledingstuk met vier hoeken wenst te dragen, moet hij tsietsiet eraan hechten. Niettemin is het wenselijk en gepast voor iedereen om voorzichtig en enthousiast te zijn om een talliet met tsietsiet te dragen gedurende de dag, zodat hij de mitswot op elk moment zal onthouden.
2. Zelfs iemand die gedurende de dag geen tsietsiet kan dragen, moet op zijn minst een punt maken van het dragen van tsietsiet gedurende de tijd dat hij de Shema reciteert en bidt.
3. Het is een mitswa om een prachtige talliet en prachtige tsietsiet te maken [of te verkrijgen]. Dit principe is van toepassing op alle mitswot: ze moeten zo mooi mogelijk worden vervuld, zoals er staat geschreven: "Dit is mijn G'd en ik zal Hem verheerlijken."
4. Het is een mitswa om de tsietsiet in zijn linkerhand te houden tegenover het hart terwijl hij de Shema reciteert. Dit wordt gezinspeeld door het vers, "En deze woorden ... zullen op uw hart zijn." Er zijn sommigen die zeggen dat ze moeten worden vastgehouden tussen de vierde en laatste vingers van de linkerhand, en wanneer iemand de doorgang bereikt met betrekking tot tsietsiet zou hij ze in zijn rechterhand moeten nemen en ernaar kijken. Ze moeten in zijn hand blijven tot hij de zin "ne'emanim venechemadim laad" bereikt, waarop hij de tsietsiet moet kussen en loslaten.
5. Het is wenselijk om naar de tsietsiet te kijken wanneer je je in het talliet wikkelt terwijl je de zegen over hen reciteert. Dit wordt aangegeven door [de reeks], "En je zult het zien en onthouden." Zien leidt tot herinneren en herinneren leidt tot naleving.
6. Sommige mensen volgen de gewoonte om naar de tsietsiet te kijken en ze voor hun ogen te laten zien wanneer ze de uitdrukking ure’isem oso bereiken - 'en je zult het zien.' Dit is een wenselijk gebruik dat uitdrukking geeft aan je affectie voor de mitswa. Het is ook gebruikelijk om de tsietsiet te kussen als je naar ze kijkt. Dit alles weerspiegelt hoe kostbaar de mitswa is.
7. Als iemand naar de tsietsiet kijkt, moet hij kennis nemen van de twee tsietsiet die voor hem liggen. Deze hebben tien [dubbele] knopen, verwijzend naar de tien Sefirot die zijn verbonden en verenigd met elkaar. De [twee] tsietsiet hebben 16 draden en tien knopen, in totaal 26, wat het numerieke equivalent is van de naam Havayah, gezegend zij Hij.
8. De straf voor het niet naleven van de mitswa van tsietsiet is groot. Wat dit betreft staat er geschreven: "Om de hoeken van de aarde te grijpen [en de goddelozen ervan te beroven"]. [Omgekeerd,] wie de mitswa van tsietsiet nauwgezet in acht neemt zal waardig worden gevonden om de Goddelijke Aanwezigheid te aanschouwen.