Waarom kunnen Joden geen kerk binnengaan?

Waarom kunnen Joden anno 2023 geen kerkgebouw binnengaan maar wel een begrafenis bijwonen van een niet-Jood of een niet-Joodse begraafplaats bezoeken (behalve een kohen)? Voor Joden geldt dat geloof en aanbidding iets heel krachtigs en voelbaars is. Daarom wordt een synagoge als een heilige plaats beschouwd met haar eigen wetten en regels. Joden respecteren andere religies en beschouwen een kerk als een plek waar een ander geloof tot leven komt. Een kerk is dus niet zo maar een gebouw. Het is een plaats waar het christendom en zijn leringen voelbaar worden en het gebouw zelf doordringen. Orthodoxe Joden zullen zeker geen kerk betreden. Liberale Joden hebben er minder moeite mee. Zo heeft de liberale rabbijn Tamarah Benima zelfs een sjoeldienst gehouden in een protestantse kerk in Spijkenisse. De informatie betreft een algemene schets van hoe het Jodendom er tegenaan kijkt. Elke situatie is echter individueel en genuanceerd en er zijn veel factoren waarmee rekening moet worden gehouden. Het is dus belangrijk om altijd een bevoegde Rabbijn te raadplegen die kan adviseren over de specifieke situatie.

• Wat is een kerkgebouw?
• Etiquette in een kerk
• Wat is een synagoge?
• Etiquette in een synagoge
• Verschil tussen synagoge en kerk
• Voor een Jood heeft binnentreden van een kerk ernstige consequenties
• Liberale rabbijn Tamarah Benima organiseert sjoeldienst in een kerk
• Waarom kan een Jood wel een begrafenis van een niet-Jood bijwonen?

Wat is een kerkgebouw?

Christenen voeren hun godsdienstoefeningen uit in een kerkgebouw. Voor Rooms Katholieken is het gebouw het huis van G'd. Om die reden moeten bezoekers zich eerbiedig gedragen in de kerk. Voor Protestanten zijn de mensen die de gemeenschap vormen als het huis van G'd. Dat neemt niet weg dat ook in Protestantse kerken bezoekers zich eerbiedig dienen te gedragen.

Etiquette in een kerk

Kerken kennen geen vaste etiquette. Het verschilt per denominatie/richting en is de laatste decennia steeds informeler geworden. In zware protestantse en katholieke kerken gaan de kerkgangers nog bescheiden gekleed en heerst er een ingetogen sfeer. Maar bij lichtere kerken doet men daar niet aan. Kerken willen ook graag jonge mensen trekken omdat ze anders vergrijzen. Om die reden worden er niet al te strakke regels gesteld.

Wat is een synagoge?

Een synagoge is een plaats van Joodse eredienst. Naast het huisvesten van een heiligdom voor diensten, dienen synagogen vaak als het middelpunt van het Joodse leven. Het woord 'synagoge' is de Griekse parallel met de Hebreeuwse term beit knesset, 'huis van samenkomst'. Synagogen zijn vrijwel overal te vinden waar er Joden zijn en die sinds de Babylonische ballingschap in gebruik zijn.

Etiquette in een synagoge

Er zijn verschillende wetten die bepalen hoe de etiquette in de orthodoxe synagoge eruitziet. Wanneer de synagoge verlaten wordt moet men met het gezicht richting de Ark lopen. Er mag niet worden gerend in de synagoge. Schreeuwen is verboden; men moet naar de persoon toelopen als men iets wil mededelen. Het hoofd moet bedekt zijn in de synagoge. Men mag geen mobiele telefoon bij zich hebben. Men mag geen alledaagse taal spreken in de synagoge. Er mag geen krant gelezen worden. Men mag niet eten in een synagoge. Het is verboden te slapen in een synagoge. Het is om persoonlijke redenen niet toegestaan om een synagoge binnen te gaan, bijvoorbeeld om een vriend te bellen. Men mag een synagoge niet betreden om een kortere route af te leggen. Men mag de synagoge niet gebruiken om te schuilen tegen regen of om verkoeling te zoeken tegen de hitte. Men mag de eigen kinderen niet zoenen in een synagoge; men mag de hand van een Torageleerde wel kussen (Sefardische gewoonte). Men mag alleen voor liefdadigheid aan boekhouden doen in een synagoge. Degenen die geen Choepa (trouwkap) onder de sterren maken, moeten vermijden om de Choepa in de synagoge te maken. De synagoge mag niet vuilgemaakt worden.

In conservatieve en liberale synagogen is de sfeer een stuk informeler.

Verschil tussen synagoge en kerk

Christenen en Joden maken hun weg naar hun kerken of synagogen om te aanbidden en te bidden. Christenen bidden tot J.C. (die zij als G'd of Zoon van G'd beschouwen) en G'd, terwijl Joden alleen tot G'd bidden. Joden gebruiken hun synagogen als huizen voor gebed, studie en vergadering. Synagogen zijn typisch plaatsen om andere Joden te ontmoeten en de Joodse doctrine te bestuderen.

De algemene taken van een kerk en een synagoge zijn ook verschillend. Veel christenen geloven dat het doel van een kerk is om niet-gelovigen te bekeren tot een christelijk leven en om jongeren aan te trekken. Anderen geloven dat het doel van de kerk is gemeenschappen van christenen bij elkaar te brengen. Joden geloven dat het doel van een synagoge is om gelovigen te onderwijzen en te verzamelen. Ze gaan naar synagogen om te leren en te studeren. Ze bespreken ook problemen met elkaar.

Gezinnen, vrouwen en mannen nemen deel aan kerkdiensten. Alle leden van de gemeente zitten tijdens de dienst samen. In een Joodse dienst zitten mannen en vrouwen apart als ze deelnemen aan een dienst. Vrouwen nemen meestal plaats op het balkon, met mannen die hieronder zitten. Bij een conservatieve en liberale Joodse dienst zitten mannen en vrouwen wel gemengd.

Voor een Jood heeft binnentreden van een kerk ernstige consequenties

Het binnengaan van een kerkgebouw is dus niet consistent met het Joodse geloof en de praktijk. Je kan niet zeggen dat de kerk zomaar een gebouw is. Daarmee toon je geen respect voor christenen die de kerk als heilig beschouwen. Een Jood kan daarom niet als passieve waarnemer bij een religieuze ceremonie in de kerk aanwezig zijn. Een kerkdienst is totaal anders dan een dienst in de synagoge. Ook kennen Rooms Katholieke kerken beelden van Maria en J.C. en andere heiligen. Dit wordt vanuit Joods standpunt bezien als afgoderij. Ook komen in christelijke kerken kruizen voor die voor Joden synoniem staan met onderdrukking van Joden.

Liberale rabbijn Tamarah Benima organiseert sjoeldienst in een kerk

Conservatieve en liberale Joden zullen minder moeite hebben om een kerk binnen te gaan. De liberale rabbijn Tamarah Benima (Joodse vader en protestante moeder die zich tot het Jodendom bekeerde) heeft in 2018 in een protestantse kerk in Spijkenisse een sjoeldienst georganiseerd. "Door een lezing kan je geïnspireerd raken maar de ervaring ontbreekt. Nu komen we samen in het kerkgebouw de Kern waar iedereen welkom is die een keer een sjoeldienst mee wil maken, ook kinderen en jongeren. Ik vond het mooi dat er op de avond zelf ook Joodse mensen uit de omgeving aanwezig waren die normaal 'nergens aan doen'. Ze vonden het een bijzondere en welkome dienst."

Waarom kan een Jood wel een begrafenis van een niet-Jood bijwonen?

Een Jood kan wel toestemming vragen aan een Rabbijn om een begrafenis van een niet-Jood bij te wonen. Een Jood mag echter niet staren naar het aangezicht van de overledene om verschillende redenen. Het waken bij een niet-Joodse overledene kan ook problematisch zijn als er sprake is van een religieuze rite of ceremonie.