Talmoed: Wat is een Joodse (Talmoed)geleerde?

De elite binnen het Joodse volk wordt gevormd door de Joodse geleerden. Iedere religieuze Jood droomt ervan om een (Talmoed)geleerde te worden. En als dat niet lukt dan wordt getracht om die ambitie over te dragen aan de zonen. De Joodse geleerden vormen de Joodse aristocratie, de beste van de mensen. Het is geen exclusieve groep omdat men graag wil dat andere talenten zich erbij aansluiten. Eeuwenlang hebben zich nieuwe talenten aangediend die vaak uit ongeletterde families kwamen. Opvallend genoeg hebben geleerden zelf vaak geen geleerden voortgebracht, alhoewel er uitzonderingen zijn zoals zonen van patriarchen van het Huis van Hillel of de familie van Rashi. Rabbi Akiwa is een uitzonderlijke geleerde die dat pas op latere leeftijd werd.

• Wat is de definitie van een Joodse (Talmoed)geleerde?
• Voorbeelden van grote Joodse (Talmoed)geleerden
• Uitspraken uit de Talmoed

Wat is de definitie van een Joodse (Talmoed)geleerde?

Het belangrijkste criterium is dat de geleerde in staat moet zijn de Tora te bestuderen en te begrijpen. Hiervoor moet de geleerde erg intellectueel zijn. Maar dit is niet genoeg. De geleerde moet ook een nobel mens zijn met spirituele en menselijke kwaliteiten. Hij moet in staat worden geacht de theorie in de praktijk te brengen. Iemand die de Tora bestudeert moet deze uiteraard ook naleven. Is dat niet het geval dan is hij geen geleerde. Een Joodse geleerde mag niet zondigen. Geleerden met een dubieus karakter worden gestraft of uit de gemeenschap gezet. De Talmoedgeleerde moet het symbool van de Tora zijn. Zijn hele essentie moet synoniem zijn met de Tora. De Talmoedgeleerde moet 48 kwaliteiten hebben zoals kennis van de Bijbel en de Misjna, bescheidenheid hebben op allerlei terrein, zijn plaats weten, God liefhebben, geliefd zijn, de mensheid liefhebben, rechtvaardig zijn, niet opscheppen over zijn geleerdheid, door te vragen en te luisteren, etc.

De Talmoed onderscheidt verschillende categorieën van geleerden door karakter en studiemethode. Maar een aantal basis kwalificaties en methoden van studeren zijn voor alle geleerden vereist. Er moet basiskennis zijn om problemen aan te pakken. Een echte geleerde is in staat zich te identificeren met de Talmoedwijzen en hun methoden en moet zich indompelen in hun wereld. Hij ontdekt niet iets nieuws -immers God vertelde Mozes alles al- maar legt de bestaande realiteit bloot. Elke geleerde tracht de “Tora van Sinaï” te bereiken.

Voor de andere Joden geldt dat ze de Joodse wijzen moeten eren. Wie een geleerde eert, eert de Tora.

Voorbeelden van grote Joodse (Talmoed)geleerden

Hillel en Sjammai

De Joodse geleerden Hillel en Sjammai leefden ten tijde van koning Herodes (37-4 voor de gewone jaartelling). Hillel kwam uit een adellijke familie in Babylonië, behorend tot de stamboom van koning David. Hillel was arm maar was toch in staat veel te leren in de school van Sjemaja en Awtaljon. Later werd hij voorzitter van het Sanhedrin in Palestina en regelde de belangen van het orthodoxe Jodendom. Hillel stichtte een school. Dat deed ook een andere geestelijke leider uit die tijd, Sjammai. Beide scholen in Jeruzalem huldigden bij vele onderwerpen op het gebied van de halacha andere zienswijzen. Ze bestreden elkaars meningen maar verketterden elkaar niet. Er waren tijdens hun leven slechts drie verschillen van inzicht. Maar na hun overlijden ontstonden tussen hun volgelingen honderden meningsverschillen over details van de Mondelinge Leer en over de uitwerking van de vele omheiningen die 'ter bescherming van de Wet' waren ingesteld door geleerden uit vorige generaties.

Onkelos of Akylos

Een andere grote geleerde is de bekeerling Onkelos, een neef van keizer Hadrianus. Hij ging naar Judea en trad tot het Jodendom toe. Dag en nacht bestudeerde hij de Tora. Hij heeft commentaren geschreven die heden ten dage nog steeds bestudeerd worden door Joden. Keizer Hadrianus probeerde Onkelos terug te halen door zijn dienaren naar hem toe te studeren. Maar Onkelos ging met hen in discussie en ook zij bekeerden zich tot het Jodendom.

Rabbi Akiwa

Rabbi Akiwa is een bijzonder Joodse geleerde omdat hij uit een gezin van proselieten kwam en tot zijn veertigste ongeletterd was. Hij trouwde als arme herder met Rachel die wilde dat hij zijn hele leven aan de studie van de Tora zou wijden. Dat deed hij. Hij kreeg onderwijs van o.a. Rabbi Eliëzer ben Hyrkanos en Nachoem iesj Gamzoe. Zij legden hem het verband uit tussen de Schriftelijke en Mondelinge Leer. Daarna stichtte hij zijn eigen leerschool (jesjiwa) in Bnei Brak. Hij ontwikkelde een eigen leermethode. Hij trachtte voor elke halacha (Joodse wet) een aanknopingspunt te vinden in de Schriftelijke Leer. Iedere halacha kon volgens zijn visie herleid worden in de woorden van de Tora. Ook verzamelde hij oude tradities en ordende ze meer systematisch. Ze werden de Misjna van Rabbi Akiwa genoemd. Op zijn hoogtepunt had hij 24.000 leerlingen.

Uitspraken uit de Talmoed

• Talmoed, Eruvin 63a

Hoewel een vuur uit de hemel neerdaalde op het Altaar, is het een mitswa om er een door mensen geproduceerd vuur aan toe te voegen.

• Talmoed, Sotah 49b

Jongeren zullen de ouderen beschaamd doen staan, en de ouden zullen in de tegenwoordigheid van de jeugdigen opstaan.

• Talmoed, Yevamot 63a

Een mens zonder thuis is geen mens.

• Talmoed, Nidah 30b

Voordat een ziel naar deze wereld afdaalt, wordt een eed afgelegd: "Wees een rechtvaardig persoon en wees geen slecht persoon!"

• Talmoed, Sotah 17a

Man en vrouw zijn als twee vuren. Als G'd tussen hen in is, worden zij één; is dat niet zo, dan verteren zij elkaar.

• Jeruzalem Talmoed - Psalm 57:9

Dus zei koning David: "In plaats van dat de ochtend mij wakker maakt, zal ik de ochtend wakker maken."

• Talmoed, Pesachim 50b

Degenen die gezonde bomen kappen, zien geen zegen in hun werk

• De Talmoed

Een chassied is iemand die verder gaat dan de letter van de wet

• Talmoed, Yoma 2a

De vrouw van een man is zijn huis

• Talmoed, Yevamot 62b

Onze meesters leerden: heb je vrouw lief als jezelf en respecteer haar meer dan jezelf

• Talmoed, Berachot 6a

Wat staat er in G-d's tefillin geschreven? "Wie is als Uw volk Israël, één natie op aarde" (Samuël II, 7:23)

• Talmoed, Sanhedrin 72a

Als iemand je komt vermoorden, sta dan tegen hem op om hem eerst te doden

• Talmoed, Taanit 5b

Boom, o' boom, waarmee kan ik je zegenen? Dat je fruit zoet moet zijn? Je fruit is zoet. Dat je schaduw overvloedig moet zijn? Je schaduw is overvloedig. Dat er een stroom water onder je door moet stromen? Het water stroomt onder je door. Het enige wat mij nog rest om je te zegenen is: mogen alle aanplantingen van je zaad zijn zoals jij!

• Talmoed, Brachot 34a

Er zijn drie dingen die goed zijn in kleine hoeveelheden en slecht in grote hoeveelheden: gist, zout en hindernis

• Talmoed, Pesachim 87b

Het is een goedheid die G'd aan Israël deed, dat Hij hen onder de naties verspreidde... Zaait een persoon dan een maat graan, zo niet om vele maten te oogsten? Zo werd ook het volk van Israël onder de naties verbannen, alleen om er bekeerlingen aan toe te voegen...

• Talmoed, Sanhedrin 19b

Iemand die de zoon van zijn medemens de Thora leert, wordt beschouwd alsof hij hem heeft gebaard

• Talmoed, Berachot 57a

Zelfs de leegten onder jullie zijn vol mitswot als een granaatappel

• Talmoed, Pesachim 116b

In elke generatie moet men zichzelf zien alsof hij zelf uit Egypte is bevrijd

• Talmoed, Berachot 55a

Toen de Heilige Tempel bestond, bracht het Altaar verzoening voor Israël; vandaag verzoent iemands tafel voor hem

• Talmoed, traktaat Sefer Torah 1:8

Zeventig wijzen vertaalden de Thora in het Grieks voor koning Ptolemaeus. Die dag was voor het volk Israël net zo moeilijk als de dag waarop het [Gouden] Kalf werd gemaakt; want de Thora kon niet goed vertaald worden

• Talmoed, Pesachim 112a

Meer dan het kalf verlangt te zuigen, verlangt de koe te zogen

• Talmoed, Sukkah 52b

Er zijn vier dingen waarvan de schepping G-d elke dag betreurt. De eerste is galoet (ballingschap)

• Talmoed, Niddah 31a

Onze meesters onderwezen: Er zijn drie partners in de mens -- G-d, zijn vader en zijn moeder. Zijn vader bevrucht de witte substantie, waaruit de botten, pezen en nagels van het kind, de hersenen in zijn hoofd en het wit van zijn ogen worden gevormd. Zijn moeder bevrucht de rode substantie, waaruit de huid, het vlees en het haar van het kind en het zwart van zijn ogen zijn gevormd. G-d implanteert in hem geest, ziel, schoonheid van gelaat, gezichtsvermogen, het vermogen om te horen, het vermogen om te spreken en het vermogen om te lopen, evenals kennis, begrip en intelligentie. Wanneer de tijd van de mens om de wereld te verlaten nadert, neemt G-d Zijn deel weg en laat aan de vader en moeder de delen die door hen zijn bijgedragen.

• Talmoed, Sjabbat 88a

Een Galilese geleerde hield een lezing voor Rabbi Chisda: Gezegend zij de Barmhartige die een drievoudige Thora (bestaande uit Thora, Profeten en Geschriften) gaf aan een drievoudig volk (bestaande uit Kohanim, Levieten en Israëlieten) via een derde geboren ( Mozes, het derde kind van Amram en Jocheved) op de derde dag in de derde maand...

• Talmoed, Bava Metzia 71a

De armen van jouw stad hebben voorrang op de armen van een andere stad

• Talmoed, Sjabbat 73a

De categorieën werk [verboden op Sjabbat] zijn veertig min één: zaaien, ploegen, oogsten, schoven maken, dorsen, wannen, het kaf van het koren plukken, malen, zeven, kneden, bakken, scheren, bleken, hacken, verven, spinnen, spannen van de draden op het weefgetouw, mazen maken, weven, verdelen, knopen, losmaken, naaien, scheuren, vangen, slachten, villen, zouten van huiden, genezen, schrapen, snijden, schrijven, wissen, bouwen, demonteren, blussen, aansteken , afwerken en uitvoeren van het ene domein naar het andere.

• Talmoed, Sjabbat 10a

G-ds naam is vrede

• Talmoed, Bava Metzia 87a

De rechtvaardigen beloven weinig en doen veel; de goddelozen beloven veel en doen niet eens een beetje

• Talmoed van Jeruzalem, Nedarim 9:4

Hoe vermijd je wraakzuchtig te handelen? Je zou moeten denken: als iemand vlees aan het snijden was en het mes sneed in zijn hand, zou die hand dan de eerste hand snijden?

• Talmoed, Kiddoesjin 82b

Een mens is verplicht te zeggen: de hele wereld is voor mij geschapen

• Talmoed, Sotah 10a

Abraham zorgde ervoor dat de naam van G-d werd uitgesproken in de mond van alle voorbijgangers. Hoe komt het? Nadat ze [in zijn huis] hadden gegeten en gedronken, maakten ze aanstalten om hem te zegenen. Hij zei tegen hen: "Hebben jullie van het mijne gegeten? Jullie voedsel is voorzien door de G-d van de wereld! Dank, prijs en zegen Hij die de wereld tot aanzijn heeft gesproken!"

• Talmoed, Sanhedrin 107a

Koning David smeekte G-d: "Moge mijn zonde (d.w.z. het voorval van Bathseba) niet in de Thora worden opgetekend." G-d zei: "Dat is onmogelijk. Als de enkele letter 'yud' die ik uit Sarai's naam verwijderde jarenlang voortdurend protesteerde totdat Jozua kwam en ik het aan zijn naam toevoegde... hoeveel te meer dan een complete sectie in de Thora!"

• Talmoed, Avoda Zarah 5b

Een persoon begrijpt de geest van zijn leraar pas na veertig jaar

• Talmoed, Bava Metzia 107b

Eerst jezelf opknappen en dan anderen opknappen

• Talmoed van Jeruzalem, Berachot 2:4

Op de dag dat de Heilige Tempel werd verwoest, was een Jood zijn akker aan het ploegen toen zijn koe plotseling riep. Een Arabier kwam langs en hoorde de roep van de koe. De Arabier zei tegen de Jood: "Zoon van Juda! Maak je koe los, maak de paal van je ploeg los, want je heilige tempel is nu verwoest." De koe riep toen een tweede keer. De Arabier zei tegen de Jood: "Zoon van Juda! Breng je koe onder het juk, zet de paal van je ploeg terug, want Moshiach is nu geboren."

• Talmoed, Pesachim 50b

Degenen die gezonde bomen kappen, zien geen zegen in hun werk

• Talmoed, Moed Katan 18b

Rabbi Reuven ben Etzrovli zei: Een persoon wordt niet ergens van beschuldigd tenzij hij het heeft gedaan; en als hij het niet helemaal deed, deed hij het gedeeltelijk; en als hij het niet gedeeltelijk deed, dacht hij eraan het te doen; en als hij er niet aan dacht om het te doen, zag hij iemand anders het doen en was hij blij

• Talmoed, Sotah 14a

Hoe kan een persoon "G-d achterna lopen", die wordt beschreven als een "verslindend vuur"? Maar de betekenis is om de wegen van de Heilige te volgen. G-d kleedt de naakten; zo moet jij ook de naakten kleden. G-d bezoekt de zieken; ook jij bezoekt de zieken. G-d troost rouwenden; ook jij troost rouwenden. G-d begraaft de doden; ook jij begraaft de doden.

Lees verder

• Jodendom: Wat is een rabbijn, rav, rabban, rebbe?
• Wat is de Tora? - de Geschreven en Mondelinge Tora