Inspanning en geduld
Om bereid te zijn je in te spannen om te genezen, moet je er eerst van overtuigd zijn dat je ziek bent. De methode die de Boeddha heeft aangereikt, de Dhamma, roeit de ziekte met wortel en tak uit. Zolang je er niet van overtuigd bent dat dit in jouw situatie nodig is, hoef je dit artikeltje niet te lezen. Je kunt je tijd dan beter besteden aan het lezen van de artikelen over vrijgevigheid, moreel gedrag, verzaking en wijsheid. Daarna mag je hier terugkomen.
Oorzaken
De oorzaken van de ziekte waar we aan lijden zijn
- onwetendheid
- begeerte
- haat
Net als bij alle andere ziekten, ligt het voor de hand dat je pas kunt beginnen met genezen door deze ziekmakende factoren de elimineren. Het gaat hier niet om een fysieke ziekte, maar om mentaal lijden. De Boeddha heeft er geen doekjes om gewonden dat het leven lijden inhoudt.
De strijd
- De strijd om te overleven begint bij de geboorte.
- Daarna ga je naar school en zul je moeten presteren.
- Als je jezelf hierbij niet onder druk zet, doet je omgeving dat wel voor je.
- Daarna heb je een heleboel problemen met het vinden van je identiteit en dan ineens, ergens in je leven, ontdek je dat je iemand geworden bent die je helemaal niet wilt zijn.
- Veranderen gaat niet meer, want je bent te vastgeroest in je gewoonten. (Met een beetje geduld wordt je vanzelf weer jong, maar de volmaaktheid van geduld wordt hier niet besproken).
Het kan ook anders
Om de vijfde volmaaktheid, de volmaaktheid van inspanning en ijver, te kunnen ontwikkelen, wil ik drie punten bespreken die hiervoor van belang zijn. Deze drie punten hebben betrekking op doodgaan.
- De dood is zeker en je stevent er recht op af
- Iedere keer dat je ademt kan de laatste keer zijn
- Je kunt er niet aan ontsnappen en niemand kan je helpen
Als je dit goed tot je door laat dringen, zul je de noodzaak zien je inspanningen te richten op het vinden van een uitweg. Dit zal de energie opwekken voor de spirituele urgentieverklaring die nodig is om je van deze ellende te bevrijden. Er moet iets gedaan worden en er is geen tijd te verliezen. Dat betekent niet dat je jezelf zou moeten opjagen, maar je hangt hier al een hele poos rond zonder je bewust te zijn van de situatie waarin je je bevindt. Dat kan ook heel anders.
Ik reik je daarom aan dat je niet op een rommelmarkt bent waar je allerlei interessante koopjes kunt verzamelen, je bevindt je in een benarde situatie en je zult iets moeten doen om daar uit te komen. Daarom heeft de Boeddha op het eind van zijn leven gezegd tegen degenen die bij hem waren:
'Bewerkstellig uw bevrijding met volle ernst'
De zesde volmaaktheid: khanti of geduld en verdraagzaamheid
Iemand die zich toelegt op de mentale ontwikkeling van kennis en inzicht, is te vergelijken met een strijder. De strijd is de strijd tegen tegen de hartstocht, tegen de haat en tegen de onwetendheid. Zoals iedere strijd, vraagt ook deze strijd om inzet en het goed gebruiken van energie. Er moet voortdurende naar binnen gekeken worden:
- wat gebeurt er in onszelf?
- wat zijn de karakteristieke eigenschappen van mentale en stoffelijke verschijnselen?
Twijfel
En dan zal de twijfel toeslaan:
- heeft het wel zin?
- is dit wel de beste manier?
- is er misschien een andere, gemakkelijker manier?
- kan ik dit eigenlijk wel?
Echter: als de dans niet goed gaat, wijt dat dan niet aan de fluit of de trommel. Daarom: als jouw oefening niet goed gaat, wijt dat dan niet aan de methode of de leraar, maar zoek de oorzaak in je hart.
In het maatschappelijk leven lukt het soms om dingen af te dwingen, maar in meditatie, als het gaat om je eigen geest, kun je deze hoop rustig vergeten.
Geduld en verdraagzaamheid
Het ontwikkelen van de volmaaktheid van geduld en verdraagzaamheid, in de eerste plaats naar jezelf, is daarom van het grootste belang.
Je kunt nog zoveel verdienste verwerven door de beoefening van vrijgevigheid, moreel gedrag, verzaking, wijsheid en inspanning en ijver: als je geen geduld met jezelf hebt wordt deze verdienste weer teniet gedaan.
Gevaar
Als je beoefening tot dusver goed verlopen is, bestaat er een behoorlijke kans dat je over je beoefening bent gaan denken als '
mijn beoefening' met de daarbij behorende identificatie met ideaalbeelden. Je bent nu echter al zover gekomen met je beoefening, het kan daarom voor jou niet moeilijk zijn te begrijpen dat dit soort gedachten niet het gewenste effect kunnen sorteren. In plaats daarvan doe je er beter aan te noteren wat er gebeurt in je geest wanneer zo'n identificatie bovenkomt. Door dit scherp te noteren kun je op het moment zelf ingrijpen. Blijf je realiseren dat er een groot verschil is tussen theoretische kennis en de wijsheid van inzicht in de werkelijke aard van verschijnselen.
Eigendunk en zelfbedrog
Als je jezelf werkelijk wilt bevrijden van lijden, wees dan alert op eigendunk en zelfbedrog.
Eigendunk is wat je nu ervaart: je weet het allemaal al, het is allemaal al bekend, hier staat niets nieuws en eigenlijk valt er een hoop commentaar op te leveren. Ik heb geen bezwaar tegen je commentaar, maar bedenk wel dat jijzelf er meer aan zou hebben als je je aandacht verscherpt, waardoor je misschien een paar details ziet die je niet eerder had gezien.
Zelfbedrog komt voort uit je idee dat er een 'ik' en een 'ander' is. Afgescheidenheid van je omgeving, een afbakening die het je mogelijk maakt je terug te trekken. Als je nog niet begrijpt dat dat een illusie is, raad ik je aan om voor je verder gaat, je eerst te verdiepen in de artikelen over vrijgevigheid, moreel gedrag, verzaking, wijsheid en inspanning en ijver.
Wapen
In je strijd tegen de hartstochten zijn geduld en verdraagzaamheid je wapens die onschendbaar maken.
Zij maken onschendbaar tegen kwaadheid in onszelf en kwaadheid van buitenaf.
Eigenschappen
Je kunt iemand die geduld en verdraagzaamheid ontwikkeld heeft herkennen doordat zo iemand de dingen accepteert zoals ze zijn, zonder er allerlei redeneringen aan te verbinden. Het soort acceptatie dat wijst op het inzicht dat de situatie, ongeacht wat we willen, op dit moment nou eenmaal zo is.
De oorzaak van geduld en verdraagzaamheid is wijsheid.