Duurzaam gedrag, wat is dat?

Wat is duurzaam gedrag? Veel mensen vragen zich dat af. De term ligt tegenwoordig op ieders lippen. Soms worden we er zelfs een beetje moe van. In de supermarkt zijn er "duurzaam geteelde groenten", kleding wordt "duurzaam" geproduceerd en veel bedrijven publiceren een "duurzaamheidsverslag". Het antwoord op de vraag" Wat is duurzaam gedrag? ", laat zich nauwelijks in één zin vatten. Duurzaamheid bestaat uit veel individuele aspecten. Een zorgvuldige omgang met natuur, is net zo belangrijk als fatsoenlijke arbeidsomstandigheden en een economie die bewaart in plaats van te vernielen. Maar de centrale gedachte achter duurzaamheid kan misschien luiden: "de wereld zodanig maken dat alle mensen vandaag én morgen goed kunnen leven en tegelijk de natuurlijke hulpbronnen van het leven in stand houden. Daarbij worden economie, milieu en sociale aspecten als gelijkwaardig beschouwd". En interessant in dit verband: hoe kunnen we onze omgeving het best aanspreken op duurzaam gedrag?

Duurzaam gedrag gaat verder dan aandacht voor natuur en milieu

In het dagelijks spraakgebruik wordt duurzaamheid vaak verward met milieubescherming. Duurzaamheid is echter veel meer dan alleen goed te zijn voor de natuur. Men zou duurzaamheid eerder kunnen opvatten als een bepaalde levenshouding:

• bewust leven;
• zuinig omgaan met natuurlijke hulpbronnen;
• door een bewuste, sobere en eenvoudige levensstijl voordeel behalen voor je eigen leven;
• en daardoor ook de aarde minder belasten.

Duurzaam ondernemen

Duurzaam ondernemen staat voor een ondernemersgeest die economisch succes, gevolgen voor het milieu alsook de betrekkingen tussen bedrijf en sociale omgeving tot een levensvatbaar evenwicht op lange termijn maakt. Milieudoelstellingen en sociaal beleid van een bedrijf zijn daarbij geen doel op zich. Ze bevorderen het succes van de onderneming. Zo zetten innovatieve en goed geleide ondernemingen milieubeheersystemen als middel voor efficiencyverhoging in. Anderzijds zetten een groeiende bewustzijn voor sociale en ecologische verantwoordelijkheid bij consumenten en financiële markten, de ondernemingen aan tot duurzamer gedrag. In sommige sectoren geldt geloofwaardig bewijs van sociaal en ecologisch verantwoord economisch handelen zelfs als vereiste voor de toegang tot de internationale afzetmarkten.

Sociaal betrokken

Met betrekking tot sociale duurzaamheid geldt, in ieder geval uit een oogpunt van minimale bestaansrechten, dat alle wereldburgers in staat moeten zijn om in hun basisbehoeften te voorzien. Dat is onder meer neergelegd in een handvest van Human Rights van de Verenigde Naties en in tal van latere verklaringen bevestigd (onlangs nog de VN-millenniumdoelstellingen).

Nóg verder gaande opvattingen over sociale betrokkenheid

Andere, nóg verder gaande doelstellingen over duurzame vormen van verdeling en gelijkheid van kansen, staan open voor verschillende interpretaties. Die zijn op hun beurt afhankelijk van de verschillende opvattingen over rechtvaardigheid. Sociale duurzaamheid betekent dus ook:

• mensen in staat stellen om een inkomen te verwerven dat een acceptabel leven toelaat;
• én arbeid creëren die niet alleen voedt, maar ook als zinvol ervaren wordt.

Daartoe behoort ook een samenleving die wordt gedragen door levendige sociale netwerken. Een samenleving die opgevat kan worden als tegenwicht tegen de toenemende fun- en singlemaatschappij.

Simpele tips om te winkelen

Ieder individu kan bij de dagelijkse boodschappen een goede omgang met het milieu, behoud van onze basis-bestaansmiddelen en sociale rechtvaardigheid in acht nemen door bijvoorbeeld:

• levensmiddelen te kopen die volgens ecologische standaards werden geproduceerd;
• koffie te kopen die via de principes van “fair trade” verhandeld is;
• een tapijt te kopen waarvan de fabrikant milieu- en sociaalvriendelijk produceert (niet door kinderhanden gemaakt);
• een vakantie te boeken met een milieuvriendelijke reismogelijkheid;
• bij alle koopwaar erop te letten dat die duurzaam is: bij de productie ervan zijn natuurlijke hulpbronnen ontzien en is spaarzaam met energie omgegaan.

De voordelen van duurzaam gedrag: een betere kwaliteit van leven

Duurzame consumptie helpt bij het beschermen van lucht, bodem, water en klimaat om zo de biologische diversiteit te bevorderen bij planten en dieren. Het voordeel daarbij is een grotere keuze aan variëteiten en soorten. En bij de productie en handel worden sociale criteria in acht genomen. Dat alles leidt tot meer kwaliteit van leven en levensvreugde.

Hoe kan je elkaar aanspreken op duurzaam gedrag?

Een collega die 4 maal per jaar met het vliegtuig op vakantie gaat. Je ouders die elke dag vlees eten. Moet je hen daar als milieubewuste wereldburger op aanspreken? Want het is feit, als je iemand aanspreekt op duurzaam gedrag mag je vaak een bitsige reactie terug verwachten. Als je een vleeseter vertelt dat vlees eten slecht is voor het milieu en het dierenwelzijn, voelt deze zich persoonlijk aangevallen. Uiteindelijk vindt ieder van ons duurzaamheid van grote betekenis. Alleen is het nog niet zo gemakkelijk om daar consequent naar te handelen. Wie mensen in zijn omgeving wil aanspreken op vervuilend gedrag, doet er goed aan om dat zorgvuldig in te kleden. Je hoeft de ander niet in één keer te overtuigen. Als de collega enthousiast verhaalt over de zoveelste keer dat hij op vliegvakantie is geweest, informeer dan eerst oprecht geïnteresseerd hoe het is geweest. En stel de vraag even uit 'of hij wel weet dat vliegen slecht is voor het milieu'. Wacht tot de sfeer daarvoor geschikt is. En komt hij met een uitvlucht, laat het thema dan rusten tot een betere gelegenheid.

Een compliment is vaak effectiever dan kritiek

Als je vriend meldt voortaan één dag in de week geen vlees te eten, geef hem daar dan een compliment voor. Dat werkt beter dan de opmerking dat 6 keer per week vlees eten nog altijd erg veel is. Probeer mensen daarom altijd op een positieve manier op hun duurzaam gedrag aan te spreken. En met geduld!