Geografie Israël: rurale nederzetting – de moshav

De moshav is een coöperatieve nederzetting. De leden van de moshav lijken op Europese boeren hoewel er sprake is van onderlinge samenwerking. Zo wordt een stuk land gelijkelijk verdeeld onder de leden zodat één familie het land kan bewerken zonder dat gehuurde arbeid ingeschakeld hoeft te worden. Hiermee wordt het principe van wederzijdse hulp aangenomen in geval van ziekte of dood van een lid. Iedere boer kan naar wens zijn werk verrichten hoewel binnen het raamwerk van een algemeen plan. Coöperatie betreft zaken zoals aankoop van zaden, kunstmest, de marketing van producten (vooral zuivel), zware landbouwmachines en soms veldgewassen op niet geïrrigeerde velden.

• Leven in de moshav
• Moshav shitufi
• Moshaviem oliem
• Geografische spreiding
• Fysieke ontwerp van de moshav
• De eerste moshav: Nahalal
• De moshav in de huidige tijd vanaf 1980
• Lijst van moshaviem in Israël anno 2019

Leven in de moshav

Het leven in de moshav is gebaseerd op het gezin en het huis. Consumptie wordt bepaald door individuele beslissingen. De jongere generatie wordt getraind in gemengde landbouw. Probleem is wel wanneer er meer kinderen zijn de jongeren de moshav verlaten of nieuwe nederzettingen oprichten.

Moshav shitufi

De moshav shitufi is een gemeenschap moshav. Het heeft de levensvorm van de moshav en de economische structuur van de kibboets. Het leven is gebaseerd op het gezin terwijl de landbouw een economische eenheid vormt dat geleid wordt door een gekozen comité waarbij elk lid een soort aandeelhouder is. Elk lid werkt een hele dag in een gemeenschappelijk raamwerk; vrouwen kunnen in de huishouding werken. De inkomsten zijn gebaseerd op de opbrengsten van de boerderij.

Moshaviem oliem

De moshav oliem was een immigranten moshav waarbij immigranten instructies kregen van instructeurs van bestaande moshaviem. Er werd niet alleen onderwezen in agrarische samenwerking maar ook over het moderne leven. De instructeurs woonden een aantal jaren in de moshav oliem. Niet overal was dit experiment succesvol, vooral niet in bergachtige gebieden. Soms werden hele dorpen verlaten. Maar in de meeste gevallen, vooral in de kustgebieden, slaagden de immigranten erin om boer te worden en werden na ongeveer 15 jaar de moshaviem oliem gewone moshaviem.

Geografische spreiding

De meeste moshaviem bevinden zich in de centrale kustvlakte waar hun landbouw is gebaseerd op citrusteelt (tussen Gedera en Benjamina) en een klein aantal in oostelijke Beneden Galilea (de Jisraeel Vallei). Verder zijn er moshaviem verspreid over het hele land.

Fysieke ontwerp van de moshav

Het voornaamste probleem van de moshav is de relatie tussen het woongebied en de velden. Als een gezin op verschillende velden moet werken, naast het werk in de koeienstallen en de huishouding, dan vormt de afstand tot velden een cruciaal punt voor het succes van een boerderij. De Europese oplossing van een verspreide nederzetting kon destijds niet worden toegepast vanwege het waterprobleem, veiligheid en coöperatie. Er werd toen een compromis gevonden tussen de afstand tot het dienstencentrum en het sociale leven dat het karakter bepaalde van een moshav als sociale gemeenschap: de afstand tussen de velden en het gemeenschapscentrum (met de school, kleuterschool, kliniek, coöperatieve winkel, culturele hal en marketing instanties). De kippen en de veestapel bleven op de boerderij en de intensieve gewassen dichtbij huis. De extensieve gewassen konden verder van huis geteeld worden. De boerderij was niet groter dan 3 à 4 hectares.

De eerste moshav: Nahalal

De planning van de eerste moshav Nahalal als een cirkel, werd gezien als ideale oplossing. Alle huizen staan op gelijke afstand tot de velden. Maar al snel werd het nadeel hiervan duidelijk: er konden geen boerderijen meer bijgebouwd worden vanwege het radiale patroon.

Na de oprichting van de staat Israël bedacht men een nieuw concept: het op één lijn brengen van de boerderijen aan beide zijden van een lange weg. Nadeel hiervan was dat de laatste huizen op een te grote afstand van het gemeenschapscentrum kwamen te liggen. Daarom werden andere patronen bedacht: een vierkant, een gebogen driehoek of klaverbladen. Door deze patronen valt een moshav al snel op in het landschap.

De moshav shitufi loste haar planningsproblemen op door het op dezelfde manier als de kibboets aan te pakken: scheiding van wonen en werken. De woonwijken hebben het patroon van een tuinstad.

De moshav in de huidige tijd vanaf 1980

Net als de kibboetsiem werden ook de moshaviem getroffen door de economische recessie in de jaren '80 van de vorige eeuw. De prijzen van hun producten daalden. Veel boeren hebben hun land verkocht voor de bouw van nieuwe woonwijken op hun land.

Lijst van moshaviem in Israël anno 2019