Vlek onder de nagel: oorzaken van bruine vlekken onder nagel

Een bruine vlek onder de nagel is niet direct iets om je zorgen over te maken, maar het is wel iets om in de gaten te houden. Veel mensen besteden weinig aandacht aan hun vingernagels of teennagels, behalve dan dat ze regelmatig hun nagels knippen of lakken. De vingernagels kunnen echter ook een belangrijke indicator zijn van je gezondheid en onderliggende gezondheidsproblemen. Gezonde nagels zijn doorgaans roze van kleur (vanwege de onderliggende bloedstroom) en de lunula, het stuk nagel dat uitsteekt, is wit. Er kan een zekere mate van variatie zijn in deze witte kleur die als normaal wordt beschouwd, vergelijkbaar met de variaties in de tandkleur. Wanneer de vingernagels openlijk verkleurd zijn, kan dit een teken zijn van een nagelprobleem of een onderliggende systemische ziekte.

• Verkleuring van de nagels
• Externe oorzaken van een vlek onder de nagel
• Huidziekten en nagelaandoeningen
• Bruine vlekken onder de nagel door schimmelnagel
• Psoriasis
• Nagelafwijkingen door voedingstekort
• Toxiciteit
• Bruine verkleuring van de nagels door medicijnen
• Genetische aandoeningen
• Acrodermatitis enteropathica
• Keratosis follicularis (ziekte van Darier)
• Hormoonstoornissen
• Ziekte van Addison
• Syndroom van Cushing
• Kanker
• Andere ziekten

Verkleuring van de nagels

Er kunnen veel verschillende afwijkende kleuren zichtbaar zijn in verkleurde nagels. Een bruine verkleuring van de nagel is zo'n afwijking. Bruine, bruinzwarte of zwarte banden in de nagel in de lengterichting staan bekend als melanonychia striata.Raciale variaties in huid- en nagelkleur kunnen soms ook ten onrechte worden aangezien als verkleuring, maar dit type raciale melanonychia wordt als een normaal fysiologisch verschijnsel beschouwd. Het kan ook tijdens de zwangerschap optreden, maar zal vaak na de bevalling verdwijnen. Deze oorzaken worden niet als ernstig beschouwd of een symptoom van een onderliggende aandoening, hoewel deze bij een bepaalde ziekte tijdens de zwangerschap kunnen optreden.

Externe oorzaken van een vlek onder de nagel

Bruine verkleuring van de nagels kan optreden als gevolg van externe factoren. Er is mogelijk geen interne afwijking die leidt tot de verandering in de kleur van de nagels en als de externe factor wordt verwijderd, zullen de nagels na verloop van tijd weer hun normale kleur terugkrijgen. Sommige van deze factoren zijn:

• roken
• contact met verf, inkt of verf
• overmatig gebruik van nagellakremover
• schade aan de vingernagels door hitte
• bepaalde nagellak
• mechanisch trauma aan de nagels inclusief nagelbijten, waardoor er een bloeduitstorting onder de nagel ontstaat
• blootstelling aan straling
• zonlicht
• vreemd voorwerp onder de nagel

Huidziekten en nagelaandoeningen

Een aantal huidaandoeningen en nagelaandoeningen die mogelijk verantwoordelijk zijn voor de bruine verkleuring zijn nagelschimmel (onychomycose), psoriasis, lichen planus, een moedervlek en sclerodermie.

Bruine vlekken onder de nagel door schimmelnagel

Een schimmelnagel is een schimmelinfectie van de nagel veroorzaakt door een groep schimmels die bekend staat als dermatofyten. Deze schimmels zijn ook verantwoordelijk voor infecties ('ringworm') van de huid, vooral op de voeten (tinea pedis of voetschimmel) en lies (tinea cruris of liesschimmel). Hoewel de voeten en lies de meest getroffen delen zijn, kunnen de handen en vingernagels ook worden aangetast, net zoals de huid overal op het lichaam.

Psoriasis

Psoriasis is een auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem ontregelt is. Het gaat gepaard met afwijkingen in de celvernieuwing van de huid en leidt tot dikke huidplaques, die meestal jeuken en zilverachtig wit lijken. Psoriasis kan ook de nagels van vingers en tenen aantasten. Dit staat bekend als nagelpsoriasis.

Nagelafwijkingen door voedingstekort

Een gele, bruin tot grijze verkleuring van de vingernagels en vaak ook de teennagels kan worden gezienbij een tekort aan bepaalde macro- en micronutriënten, zoals onder meer:

• vitamine B12-tekort
• zinktekort (specifiek bij acrodermatitis enteropathica, een aandoening waarbij je onvoldoende zink kan opnemen uit voeding)
• ondervoeding

Toxiciteit

Een overmatige inname of blootstelling aan bepaalde stoffen kan ook de verkleuring van de vingernagel veroorzaken. Het kan hierbij gaan om de stoffen arseen, jodium, fluoride, kwik en thallium.

Bruine verkleuring van de nagels door medicijnen

Een aantal medicijnen kan bruine verkleuring van de nagels veroorzaken. Het is meestal niet specifiek voor de vingernagels tenzij plaatselijke medicatie op het gebied wordt toegepast. Deze medicijnen kunnen zijn:

• bepaalde antibiotica zoals tetracycline
• sommige antiretrovirale middelen (ARV's) zoals lamivudine
• chemotherapeutische middelen
• corticosteroïden
• goudzouten
• phenythoin
• psoralenen
• bepaalde tricyclische antidepressiva (middelen tegen depressie), zoals clomipramine

Genetische aandoeningen

De twee belangrijkste genetische aandoeningen waarbij bruine verkleuring van de vingernagels kan optreden zijn acrodermatitis enteropathica en keratosis follicularis (ziekte van Darier).

Acrodermatitis enteropathica

Het is een zeldzame genetische aandoening die wordt geërfd. Bij acrodermatitis enteropathica komt het vermogen van het lichaam om zink uit de darm te absorberen in het gedrang door een defect met de genetische codering voor het zinktransporteiwit (ZIP4). Als gevolg hiervan treedt een tekort aan zink op.

Keratosis follicularis (ziekte van Darier)

De ziekte van Darier is een andere zeldzame genetische aandoening. Het heeft voornamelijk invloed op de huid en wordt waarschijnlijk veroorzaakt door een defect dat de manier beïnvloedt waarop calcium in cellen wordt getransporteerd. Het leidt ertoe dat de cellen op een abnormale manier aan elkaar blijven kleven.

Hormoonstoornissen

Een bruine verkleuring van de vingernagels kan worden waargenomen bij een aantal endocriene ziekten. Dit zijn aandoeningen waarbij er een verstoring is in de hoeveelheid en / of het functioneren van bepaalde hormonen of de klieren die het produceren. De nagelverkleuring kan worden gezien met de ziekte van Addison, het syndroom van Cushing, hyperthyreoïdie (overactieve schildklier) en diabetes mellitus.

Ziekte van Addison

De ziekte van Addison is een aandoening waarbij een deel van de bijnier disfunctie heeft en twee soorten hormonen produceert: mineralocorticoïden en glucocorticoïden. Dientengevolge is er een lager dan normaal niveau van deze hormonen. Het donker worden van de huid is een veel voorkomend kenmerk en dit kan betrekking hebben op de vingernagels.

Syndroom van Cushing

Bij het syndroom van Cushing is het niveau van een groep hormonen, welke bekend staan als glucocorticoïden, hoger dan normaal. Deze hormonen worden geproduceerd door de bijnier. Het belangrijkste glucocorticoïde is cortisol. Hoewel het probleem bij de bijnier kan liggen, kan het ook voorkomen bij externe toediening van cortisol (exogeen), in de vorm van voorgeschreven medicijnen.

Kanker

Hoewel zeldzaam, kan een bruine verkleuring van de nagels worden waargenomen bij bepaalde soorten huidkanker zoals een kwaadaardig melanoom of basaalcelcarcinoom. De verkleuring van de vingernagels is mogelijk te wijten aan de kanker die het nagelbed aantast. De juiste term voor een melanoom dat optreedt onder de vingernagel is een subunguaal melanoom. Een groter wordende of niet verdwijnende verkleuring moet altijd zo snel mogelijk worden onderzocht, ook als er geen andere tekenen en symptomen zijn die wijzen op kanker. Een bruine tot grijze verkleuring van de nagels kan ook worden gezien bij borstkanker, hoewel dit ongebruikelijk is.

Andere ziekten

Er zijn een aantal verschillende ziekten waarbij verschillende organen en systemen van het lichaam betrokken zijn, waarbij bruine vlekken, strepen, banden en verkleuring van de huid kunnen worden waargenomen, zoals onder meer:

• hiv/aids
• hart- en vaatziekten zoals infectieuze endocarditis, een ontsteking van de binnenbekleding van het hart en de hartkleppen
• hemosiderose, een erfelijke stoornis waardoor ijzerstapeling plaatsvindt in vooral de lever, hart, milt, alvleesklier en huid
• hyperbilirubinemie of icterus neonatorum, ofwel als een kind een te hoog bilirubinegehalte heeft in het bloed heeft (geelzucht)
• nierfalen
• leverziekten
• Peutz-Jeghers syndroom (PJS), een erfelijke aandoening
• porfyrie, een groep van vrij zeldzame stofwisselingsziekten
• systemische lupus erythematosus (SLE)

N.B.: Een half witte en half bruine verkleuring van de nagels, welke bekend staat als Terry's nagels (ook: Terry's nails), kunnen worden gezien in bepaalde gevallen van nierfalen en leverziekte.

Lees verder

• Theodore Dalrymple: Beschaving, of wat er van over is
• Psychopatenwet (1928): casussen van psychopaten (1931)
• Begeleiding van psychopaten door de reclassering jaren '30
• Antisociale persoonlijkheidsstoornis (ASP) en psychopathie