Hoe groot is de kans op een terroristische aanslag in 2016?

In 2015 en 2016 zijn op het nieuws steeds vaker terroristische aanslagen te zien. Niet alleen op andere continenten, maar ook dichter bij Nederland in landen zoals Frankrijk (december 2015) en België (maart 2016). Deze aanslagen kunnen voor angst en onrust zorgen in Nederland, moet hoe groot is nu de kans op een terroristische aanslag in Nederland?

Nederland als doelwit

Nederland is geen islamitisch land en is daarom in de ogen van Jihadisten een vijand van de islam, en dus een doelwit voor een terroristische aanslag.

Verschillende dreigingsniveaus

De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid geeft in Nederland vier keer per jaar een analyse van de terroristische dreiging in Nederland. Deze analyse is gebaseerd op informatie van veiligheidsdiensten die zich bezighouden met terrorismebestrijding en het bestrijden van radicalisering. Er zijn in Nederland vier mogelijke niveau van oplopende dreiging: minimaal, beperkt, substantieel en kritiek.

Dreigingsniveau in Nederland

Nederland is tot op heden (april 2016) een terroristische aanslag bespaard gebleven. Het dreigingsniveau van een terroristische aanslag staat in ons land echter al lange tijd op ‘substantieel’. Dit is het op één na hoogste dreigingsniveau. Dit dreigingsniveau houdt in dat er terroristische aanslagen plaatsvinden in landen die vergelijkbaar zijn met Nederland. Ook betekent dit dat Nederland genoemd wordt in verklaringen van terroristische netwerken zoals ISIS. Het dreigingsniveau ‘substantieel’ houdt in het kort in dat de kans op een terroristische aanslag in Nederland reëel wordt geschat.

Cijfers van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst

De AIVD houdt cijfers bij van het aantal Jihadisten en sympathisanten in Nederland, deze worden gepubliceerd in een jaarverslag. In maart 2016 gaat de AIVD uit van de aanwezigheid in ons land van een paar honderd Jihadisten en een paar duizend sympathisanten. Tot 1 november 2015 zijn er ongeveer 220 Nederlandse Jihadisten uitgereist naar Syrië en Irak. Waarschijnlijk zijn er hiervan ongeveer 42 personen ter plaatse overleden, en ongeveer 40 personen zijn teruggekeerd naar Nederland. Het aantal Nederlandse Jihadisten dat in november 2015 aanwezig is in Syrië en Irak is ongeveer 140.

Terugkerende strijders

De Jihad-strijders die uit Syrië en Irak terugkeren naar Nederland vormen een specifieke dreiging voor de veiligheid in Nederland. Deze personen hebben mogelijk geleerd om bijvoorbeeld explosieven te maken. Deze vaardigheden kunnen zij verspreiden en toepassen bij het plegen van een aanslag in Nederland. Ook kunnen terugkerende strijders van een Jihadistische groepering de opdracht krijgen om een aanslag te plegen in Nederland.

Thuisblijvers

Jihadisten die niet vertrekken naar Irak of Syrië, worden thuisblijver genoemd. Dat deze personen niet naar het buitenland vertrekken, betekent niet dat zij niet kunnen bijdragen aan het plegen van een terroristische aanslag in Nederland. Zij kunnen vanuit hun eigen woonplaats meewerken aan voorbereidingen en onderzoek om een terroristische aanslag te plegen. Vaak gebeurt de radicalisering van deze thuisblijvers onder invloed van propagandafilmpjes van Jihadistische groeperingen of predikanten, die zij op internet zien.

Mening van deskundigen

Er zijn verschillende deskundigen die op televisie en in andere media uitspraken hebben gedaan over de kans op een terroristische aanslag in Nederland. Een daarvan is terrorismedeskundige Jelle van Buren. Hij geeft aan dat de kans op een aanslag in Nederland zeker reëel is, maar dat je in deze situatie altijd naar de context moet kijken. Heeft een land bijvoorbeeld geïnvesteerd in de relatie met moslimgemeenschappen? Zijn er ook in de 'slechtere' wijken van het land vaak politieagenten aanwezig? Beide vragen zijn voor Nederland met 'ja' te beantwoorden, wat de kans op een aanslag weer minder groot maakt. Ook speelt het waarschijnlijk mee dat Nederland in vergelijking met andere landen een relatief kleine speler op het wereldtoneel is.